მკვლევრებმა დაადგინეს, რომ კალმარის პიგმენტების ფოტოელემენტში მოთავსებისას ამ ცხოველების ფერის შეხამების საოცარი უნარი მზის ენერგიით შეიძლება იყოს განპირობებული.

თავფეხიანების: რვაფეხას, სიპინისა და კალმარის, ფერის ცვლილება, საშუალებას აძლევს მათ შეერწყან გარემოს ან ვიზუალური კომუნიკაცია დაამყარონ. იმის მიუხედავად, რომ ცნობილია მათ კანში, პიგმენტით სავსე ქრომატოფორების არსებობა და ამ პროცესში მათი მონაწილეობა, ჯერ კიდევ სრულყოფილად არ ვიცით, თუ როგორ ფუნქციონირებს ეს მექანიზმი.

ამერიკის ჩრდილო-აღმოსავლეთის უნივერსიტეტის ბიოქიმიკოსმა ტეჰვან კიმმა და მისმა კოლეგებმა შექმნეს მზის ელემენტი, რათა შეემოწმებინათ შეეძლო თუ არა კალმარის (Doryteuthis pealeii) ქრომატოფორებში არსებულ პიგმენტურ ნაწილაკებს სინათლის ელექტროენერგიად გარდაქმნა. მოლოდინი გამართლდა.

"აღმოვაჩინეთ, რომ რაც უფრო მეტი ნაწილაკი მოთავსდება მზის ელემენტში, მით უფრო ძლიერია უკუკავშირი. ეს პირდაპირი მტკიცებულებაა იმისა, რომ ქრომატოფორი მზისგან წამოსული შუქიდან მიღებულ სინათლეს ძაბვად გარდაქმნის. ეს იძლევა წრედის შეკვრის საშუალებას და შესაძლოა, ცხოველისთვის ენერგიის წყაროსაც კი წარმოადგენს”, — განაცხადა ჩრდილო-აღმოსავლეთის უნივერსიტეტის ბიოქიმიკოსმა ლეილა დერავიმ Northeastern Global News-თან ინტერვიუში.

დამატებით, მკვლევრები აღნიშნავენ, რომ წესით, ეს სისტემა ძალიან ეფექტიანი უნდა აღმოჩნდეს, ვინაიდან კალმარს შეუძლია მიღებული ენერგია გამოიყენოს მთლიანი გარეგნობის შესაცვლელად. აღსანიშნავია, რომ წყალქვეშ სინათლის მხოლოდ დაბალი ტალღები აღწევს.

"ისეთი გრძნობის არსებობის შესაძლებლობა, რომელიც აღიქვამს და მის სხეულზე აღბეჭდავს ფერებს, თანაც ეს ყველაფერი სულ რამდენიმე ასეულ მილიწამში, მართლაც გამაოგნებელია. ამის გაკეთება ადვილი ნამდვილად არ არის, განსაკუთრებით მაშინ როდესაც საქმე წყალქვეშ მცხოვრებ ცოცხალ არსებასთან გვაქვს", — ამბობს დერავი.

თავფეხების ტანზე განლაგებული ქრომაფოტორები, წითელი, ყვითელი და ყავისფერი პიგმენტებითაა სავსე. Doryteuthis pealeii ხანმოკლე სიცოცხლის მქონე კალმარია, რომელიც პლანქტონებით იკვებება და ცხოვრობს ჩრდილოეთ ატლანტიკაში — ზამთრობით ღია წყლებში გადაინაცვლებს, ხოლო წყლის დათბობასთან ერთად ისევ სანაპიროს უბრუნდება. იგი მრავალი მტაცებლისგან, მათ შორის დელფინებისა და კამბალებისგან, თავის დასაცავად მელანსა და შენიღბვის ტექნიკას იყენებს.

მათი მცირე ზომის პიგმენტური ორგანოები შედგება ნერვებისგან, რომლებიც საკმარისი მუხტის გატარებას ახერხებს იმისათვის, რომ ქრომატოფორების კუნთები შეკუმშოს და ორგანო გაადიდოს — ზოგჯერ მისი ზომა ათჯერ მეტიც კი შეიძლება გახდეს. ეს პროცესები მეზობელ ქრომატოფორებთან სინქრონში მიმდინარეობს, რაც საბოლოო ჯამში ფერის ცვლილებას იწვევს.

"ქრომატოფორების მასშტაბური რეაქცია მიუთითებს ერთუჯრედიან ქრომატოფორებს (ქრომატოციტებს) შორის ელექტრული კომუნიკაციის არსებობაზე", — აღნიშნავენ კვლევის ავტორები.

სინათლის ზემოქმედებისას პიგმენტი ჟანგვა-აღდგენითი რეაქციით ელექტრონს ათავისუფლებს, რაც მუხტს წარმოქმნის. კიმისა და მისი გუნდის აზრით, ეს სინათლის აღქმის სიგნალი, შესაძლოა, მეზობელ ქრომატოფორებამდე გავრცელდეს, რაც ხსნის იმ ფაქტს, თუ როგორ ახერხებენ ისინი სინქრონულად შეცვალონ პიგმენტების ინტენსივობა და შეერწყან გარემოს.

ამ მაღალეფექტური სინათლის სენსორების შესწავლას, შეუძლია რევოლუცია მოახდინოს ელექტრომოწყობილობების მიმართულებით.