2023 წელს მსოფლიომ და საქართველომ არაერთი გამორჩეული მუსიკოსი, მსახიობი, მწერალი თუ სხვა სფეროში წარმატებული ადამიანი დაკარგა. მათი ცხოვრება და მოღვაწეობა უკვე ისტორიის ნაწილად იქცა, ჩვენ კი ისღა დაგვრჩენია, ბოლო 12 თვის ყველაზე დიდი, ადამიანური დანაკარგი კიდევ ერთხელ გავიხსენოთ.

ტატიანა პატიცი

ცნობილი გერმანელი სუპერმოდელი 11 იანვარს, 56 წლის ასაკში გარდაიცვალა. პატიცმა საყოველთაო ცნობადობა 1980-იან წლებში მოიპოვა, როცა პოპულარული ჟურნალების გარეკანებზე გამოჩნდა. სამოდელო კარიერის გარდა, იგი მონაწილეობდა ფილმებში, სერიალებსა და ვიდეოკლიპებშიც.

ლიზა მერი პრესლი

ამერიკელი მომღერალი, კომპოზიტორი და როკ-ენ-როლის მეფედ მიჩნეული ელვის პრესლის ერთადერთი შვილი 12 იანვარს, 54 წლის ასაკში გარდაიცვალა. კარიერის განმავლობაში, ლიზა მერი პრესლიმ სამი სტუდიური ალბომი გამოუშვა. მუსიკოსმა მამამისთანაც "ჩაწერა" დუეტი ძველი ჩანაწერების გამოყენებით.

ვახტანგ "ბუბა" კიკაბიძე

არაერთი ჯილდოს ლაურეატი ქართველი მომღერალი და მსახიობი 15 იანვარს, 84 წლის ასაკში გარდაიცვალა. კიკაბიძე იყო ვოკალურ-ინსტრუმენტული ანსამბლის, ორერას, წევრი. წარმატებული მუსიკალური კარიერის პარალელურად, იგი მონაწილეობდა ქართულ კინოფილმებში, რომელთა შორისაა მიმინო (1977) და ვერის უბნის მელოდიები (1973).

მანანა დოიჯაშვილი

ქართველი პიანისტი და თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის ყოფილი რექტორი 17 იანვარს, 75 წლის ასაკში გარდაიცვალა. დოიჯაშვილი მსოფლიო მასშტაბით უამრავი პრესტიჟული კონკურსისა და პრემიის ლაურეატი იყო. მისივე ძალისხმევით, კონსერვატორიაში აღდგა დიდი დარბაზი ფუნქციონირება. მუსიკოსმა ახალგაზრდა შემსრულებლებისთვის ქვეყანაში კონკურსებიც დააფუძნა.

ლიზა ლორინგი

ამერიკელი მსახიობი, რომელსაც კინომოყვარულები ყველაზე მეტად ადამსების ოჯახში შესრულებული უენსდეის როლით იცნობდნენ, 28 იანვარს, 64 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ლორინგმა 1980-იან წლებში რამდენიმე ფილმსა და სერიალშიც მიიღო მონაწილეობა.

ჯემალ ღაღანიძე

კინოსა და თეატრის ქართველი მსახიობი 3 თებერვალს გარდაიცვალა 89 წლის ასაკში. ღაღანიძე მონაწილეობა რუსთაველის თეატრში დადგმულ არაერთ წარმატებულ სპექტაკლში, მათ შორის, ჰამლეტში, კავკასიურ ცარცის წრეში, რიჩარდ III-სა და მაკბეთში. მსახიობმა ასევე ითამაშა ფილმებში ფეოლა (1970), ნერგები (1972), ნატვრის ხე (1976) და სხვა.

კენძაბურო ოე

თანამედროვე იაპონური მწერლობის ერთ-ერთი ყველაზე აღიარებული წარმომადგენელი და ლიტერატურის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატი 3 მარტს, 88 წლის ასაკში გარდაიცვალა. კენძაბურო ოე თავის ტექსტებში ეხებოდა სოციალურ-პოლიტიკურ და ფილოსოფიურ საკითხებს. ამასთან, იგი აქტიურად იყო ჩართული ანტისაომარ აქტივიზმშიც.

ბესო მეგრელიშვილი

ნოდარ დუმბაძის სახელობის მოზარდ მაყურებელთა თეატრის მსახიობი 11 აპრილს, 58 წლის ასაკში გარდაიცვალა. მსახიობს ტელემაყურებლებიც კარგად იცნობდნენ; იგი მონაწილეობდა პოპულარულ სერიალებში: ყავა და ლუდი, ჩვენი ოფისი, ჩიფსების თაობა, კლინიკა და ჩემი ცოლის დაქალები.

Moonbin

სამხრეთკორეელი მუსიკოსი და ბოიბენდ ASTRO-ის წევრი 19 აპრილს გარდაიცვალა 25 წლის ასაკში. Moonbin, რომლის ნამდვილი სახელი მუნ ბინია, ბენდ ASTRO-ისა და მისი ქვეჯგუფის, Moonbin & Sanha-ის, ცნობილი სახე იყო. სანამ 2016 წელს პოპულარული K-pop ჯგუფის წევრი გახდებოდა, იგი სამსახიობო და სამოდელო საქმიანობასაც ეწეოდა.

ტინა ტერნერი

ლეგენდარული ამერიკელი მომღერალი და "როკ-ენ-როლის დედოფლად" მიჩნეული ტინა ტერნერი 24 მაისს, 83 წლის ასაკში გარდაიცვალა. 100 მილიონზე მეტი გაყიდული ჩანაწერით მომღერალი ყველა დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ შემსრულებლად მიიჩნევა. მას მიღებული აქვს გრემის 12 ჯილდოც.

კორმაკ მაკარტი

ამერიკელი მწერალი და პულიცერის პრემიის მფლობელი კორმაკ მაკარტი 13 ივნისს, 89 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ავტორის ყველაზე ცნობილი ნაწარმოებებია მოხუცების ადგილი აქ არ არის (2005) და გზა (2006). ორივე მათგანის მიხედვით ჰოლივუდში ცნობილი ფილმებია გადაღებული. ძმები კოენების კინოადაპტაციამ მოხუცების ადგილი აქ არ არის 2008 წელს ოთხი ოსკარიც დაიმსახურა.

მილან კუნდერა

წარმოშობით ჩეხი მწერალი 94 წლის ასაკში გარდაიცვალა 11 ივლისს. არაერთი პრემიის მფლობელი ავტორის ყველაზე ცნობილი ნაწარმოები ყოფის აუტანელი სიმსუბუქეა (1984). კუნდერას ტექსტებში დიდი ადგილი უკავია საბჭოთა ძალების მიერ ჩეხეთის ექსპანსიის კრიტიკულ აღწერას, რის გამოც იგი პოლიტიკურ დევნილადაც იქცა.

ტონი ბენეტი

გრემის 20 ჯილდოს მფლობელი ამერიკელი ჯაზ-მომღერალი 21 ივლისს, 96 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ხანგრძლივი კარიერის განმავლობაში, რომელმაც შვიდი ათწლეული მოიცვა, ბენეტმა 50 მილიონზე მეტი ჩანაწერი გაყიდა. უთვალავ ჯილდოსთან ერთად, მას ჰოლივუდის დიდების ხეივანშიც გაუხსნეს ვარსკვლავი.

შინეიდ ო'კონორი

ირლანდიელი მომღერალი და კომპოზიტორი 56 წლის ასაკში გარდაიცვალა 26 ივლისს. სირთულეებით სავსე პირადი ცხოვრების მიუხედავად, ო'კონორმა კარიერაში განსაკუთრებულ წარმატებას მიაღწია. მუსიკალურ ინდუსტრიაში გამოჩენიდან მალევე, 1990 წელს, მომღერალმა რიგით მეორე და ყველაზე წარმატებული სტუდიური ალბომი, I Do Not Want What I Haven't Got გამოუშვა, რომელიც მსოფლიოში შვიდ მილიონზე მეტ ასლად გაიყიდა.

ანგუს კლაუდი

HBO-ის გახმაურებული სერიალის, ეიფორიის, ვარსკვლავი 31 ივლისს, 25 წლის ასაკში გარდაიცვალა. მოგვიანებით ცნობილი გახდა, რომ ახალგაზრდა ვარსკვლავის სიკვდილის მიზეზად ნარკოტიკული ნივთიერებებით შემთხვევით ზედოზირება იქცა. გარდაცვალებამდე მსახიობმა სამ სხვადასხვა ფილმზე მუშაობა დაასრულა, რომელთაც, სავარაუდოდ, მალე ვიხილავთ.

გოგი ხარაბაძე

ქართველი რეჟისორი, მსახიობი და მწერალი 17 აგვისტოს გარდაიცვალა 81 წლის ასაკში. ხარაბაძის ყველაზე ცნობილი კინოროლებია ოთარი ოთარ იოსელიანის გიორგობისთვეში (1966) და კაზა ჩხეტია გიგა ლორთქიფანიძისა და გიზო გაბესკირიას დათა თუთაშხიაში (1978). კინოხელოვანი საქართველოს დამსახურებული არტისტი და კიდევ ბევრი სხვა ჯილდოს მფლობელი იყო.

ტოტო კუტუნიო

ლეგენდარული იტალიელი პოპმუსიკოსი 80 წლის ასაკში გარდაიცვალა 22 აგვისტოს. კუტუნიომ 1990 წელს ევროვიზიის სიმღერის კონკურსი მოიგო. მისი 1983 წელს გამოშვებული სიმღერა L'Italiano კი მსოფლიო ჰიტიც გახდა. კუტუნიო ყველა დროის ერთ-ერთ ყველაზე წარმატებულ იტალიელ მუსიკოსად ითვლება; მის სახელზე 100 მილიონზე მეტი გაყიდული ჩანაწერია.

მაიკლ გემბონი

ცნობილი ირლანდიელი მსახიობი სერ მაიკლ გემბონი 27 სექტემბერს, 82 წლის ასაკში გარდაიცვალა. გემბონს მაყურებელთა უმეტესობა ჰარი პოტერის ფილმებში მონაწილეობით იცნობდა: სერიის მესამედან მერვე ფილმის ჩათვლით იგი ჰოგვორტსის დირექტორის, ალბუს დამბლდორის, როლს ასრულებდა. მსახიობი იყო ლორენს ოლივიეს პრემიის სამგზის და ბრიტანული კინოაკადემიის დაჯილდოების (BAFTA) ოთხგზის ლაურეატი.

თენგიზ არჩვაძე

ქართველი მსახიობი თენგიზ არჩვაძე 28 ოქტომბერს, 91 წლის ასაკში გარდაიცვალა. მარჯანიშვილისა და რუსთაველის თეატრების ერთ-ერთ გამორჩეულ მსახიობს 45 კინოროლიც აქვს შესრულებული; მათ შორისაა ფილმები ხევისბერი გოჩა, დიდოსტატის მარჯვენა, დათა თუთაშხია, შეხვედრა მთაში და სხვა.

მეთიუ პერი

ცნობილი კანადელ-ამერიკელი მსახიობი მეთიუ პერი, რომელსაც მსოფლიო Friends-ში შესრულებული ჩენდლერ ბინგის როლით იცნობდა, 54 წლის ასაკში გარდაიცვალა 28 ოქტომბერს. NBC-ის ამ პოპულარული სიტკომის გარდა, პერი მონაწილეობდა სხვა არაერთ სერიალში, ფილმსა და სპექტაკლში. მსახიობის გარდაცვალების მოულოდნელ ამბავს დიდი გამოხმაურება მოჰყვა, როგორც მისი ფანების, ასევე კოლეგების მხრიდან.

ჰენრი კისინჯერი

აშშ-ის ყოფილი სახელმწიფო მდივანი და თანამედროვე პოლიტოლოგიაში ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ფიგურა 29 ნოემბერს, 100 წლის ასაკში გარდაიცვალა. კისინჯერმა 1973 წელს ნობელის პრემია მიიღო მშვიდობის დარგში. აქტიური პოლიტიკური მოღვაწეობის პარალელურად, იგი ბევრს წერდა დიპლომატიასა და საერთაშორისო ურთიერთობების დარგზე.

მედეა ამირანაშვილი

ქართველი სოპრანო და თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის პროფესორი 93 წლის ასაკში გარდაიცვალა 2 დეკემბერს. თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის სცენაზე 1954 წელს შემდგარი დებიუტის შემდეგ, ამირანაშვილი წამყვანი სოლისტი გახდა და ასრულებდა მთავარ პარტიებს სხვადასხვა წარმოდგენაში, მათ შორისაა ზაქარია ფალიაშვილის აბესალომ და ეთერი და დაისი.

ზურაბ ქარუმიძე

ცნობილი ქართველი მწერალი და პრემია საბას ლაურეატი 12 დეკემბერს, 66 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ქარუმიძის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ნაწარმოები დაგნი ანუ სიყვარულის აღაპი (2006) იყო, რომელიც მან ინგლისურ ენაზე დაწერა. მხატვრული ლიტერატურის გარდა, იგი წერდა დოკუმენტურ პროზასაც და ეწეოდა სამეცნიერო-კვლევით საქმიანობას.

ოთარ იოსელიანი

მსოფლიოში ცნობილი ქართველი კინორეჟისორი 17 დეკემბერს გარდაიცვალა 89 წლის ასაკში. მისმა გადაღებულმა ფილმმა გიორგობისთვე (1966) კანის კინოფესტივალზე ფიპრესის (კინოჟურნალისტთა საერთაშორისო ფედერაცია) პრემია მიიღო. ამის მიუხედავად, ოთარ იოსელიანის შემოქმედებას საბჭოთა სისტემა არ სწყალობდა, რის გამოც 1980-იანი წლებიდან რეჟისორმა საფრანგეთში განაგრძო ცხოვრება და მოღვაწეობა.