გრენლანდიაში მცხოვრები ქალები, რომელთაც წარსულში ჩასახვის საწინააღმდეგო საშუალებები მათი ნების საპირისპიროდ მისცეს, დანიის მთავრობისგან კომპენსაციის გადახდას ითხოვენ.

ეროვნული არქივიდან მოპოვებული ჩანაწერებით ირკვევა, რომ 1966 წლიდან 1970 წლამდე გრენლანდიაში სულ მცირე 4 500 ქალს (მათ შორის, მოზარდებს) საშვილოსნოსშიდა კონტრაცეპტივი ("სპირალი") ისე მისცეს, რომ მათ ამაზე არაფერი იცოდნენ — შესაბამისად, არც თანხმობა ჰქონდათ გაცხადებული. კამპანია კუნძულის მკვიდრ მოსახლეობაში შობადობის ზრდის შეზღუდვას ისახავდა მიზნად. შედეგად, დანიის მაუწყებლის ცნობით, 1969 წლის ბოლოსთვის იმ გრენლანდიელი ქალების 35 პროცენტს, რომელთაც შვილის გაჩენა შეეძლოთ, კონტრაცეპტივი ამ შესაძლებლობას ართმევდა.

როგორც ცნობილია, ამ პრაქტიკას გრენლანდიაში 1975 წლამდე ჰქონდა ფეხი მოკიდებული, თუმცა, BBC-ის ცნობით, კუნძულზე ქალების რეპროდუქციული უფლებების დარღვევა კიდევ ათწლეულები გაგრძელდა. ერთი მოწმე ირწმუნება, რომ კონტრაცეპტივი მას 2009 წელს მისცეს, მეორეს თქმით კი — 2014-ში. ორივე შემთხვევაში ეს პირის თანხმობის გარეშე მოხდა.

საქმის გამოსაძიებლად დანიისა და გრენლანდიის მთავრობებმა კომისიაც კი შექმნეს, თუმცა, მათი დასკვნა შეიძლება 2025 წლის გაზაფხულამდე არ გახდეს ცნობილი. გრენლანდიაში მცხოვრები ქალები კი კომპენსაციის დაუყოვნებლივ გადახდას მოითხოვენ.

"გამოძიების შედეგების ლოდინი არ გვინდა", — ამბობს კომპენსაციის მოთხოვნის ინიციატორი, ფსიქოლოგი და აქტივისტი ნაია ლიბერთი, — "ჩვენ ვბერდებით. მათგან ყველაზე ხნიერები, ვისაც 1960-იანებში კონტრაცეპტივები მისცეს, 1940-იანებში არიან დაბადებულები და უკვე 80 წელს უკაკუნებენ. დაუყოვნებლივი მოქმედება გვსურს".

ლიბერთის თქმით, ზოგიერთ შემთხვევაში კონტრაცეპტივი გოგოების სხეულისთვის მეტისმეტად დიდი აღმოჩნდა, რამაც მათ ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები შეუქმნა. ბევრმა კი გინეკოლოგისგან მხოლოდ ცოტა ხნის წინ შეიტყო ამ პრობლემების გამომწვევი მიზეზი. აქტივისტი ამბობს, რომ დანიის მაშინდელი მთავრობა გრენლანდიის მოსახლეობის კონტროლს ფულის დასაზოგად ცდილობდა; კუნძული ხომ დღემდე დანიის დაქვემდებარებაში რჩება.

არქტიკისა და ატლანტის ოკეანეებს შორის მოქცეული გრენლანდია, რომელიც მეტწილად მკვიდრი ხალხით, ინუიტებითაა დასახლებული, 1953 წლამდე დანიის კოლონია იყო. ტერიტორიას დღეს უკვე აქვს საკუთარი დროშა, ენა და ჰყავს პრემიერმინისტრიც კი. თუმცა, თავდაცვის, ფინანსური, საგარეო და სასამართლო სისტემები ჯერ კიდევ დანიიდან იმართება.

დანიამ შარშან ექვს ინუიტს მოუბოდიშა და კომპენსაციაც გადაუხადა 1950-იან წლებში ოჯახებიდან მათი წაყვანის გამო. მაშინ ეს გრენლანდიაში დანიურენოვანი ელიტის ჩამოყალიბების გეგმის ნაწილი იყო.