გასულ ოქტომბერს ჰარვარდის უნივერსიტეტის ფიზიკოსმა ისააკ სილვერამ რამდენიმე კოლეგა მიიწვია თავის ლაბორატორიაში, რათა მათთვის საკუთარი აღმოჩენა გაეზიარებინა. ხმა გავარდა და შემდეგ დილას მეცნიერს უზარმაზარი რიგი დახვდა შესასვლელთან. მთელი დღის განმავლობაში ასობით ადამიანი აკვირდებოდა მიკროსკოპში მოწითალო ვერცხლის წერტილს, რომელიც ალმასის ორ წვერს შორის იყო ჩაჭერილი. "კვირები დამჭირდა, რათა ამ აღმოჩენით გამოწვეული გაოცება ჩამეცხრო", - ამბობს სილვერა.

რამ გამოიწვია ასეთი ცნობისმოყვარეობა? სილვერამ და მისმა კოლეგამ, რანგა დაიასმა შეამჩნიეს, რომ ცენტრში არსებულ წნევაზე ბევრად მეტით შეკუმშვის შემდეგ, წყალბადი მყარი მეტალის მდგომარეობაში გადავიდა და ელექტროგამტარი გახდა.

"სამეცნიერო საზოგადოება ამ მოვლენას ათწლეულების განმავლობაში ელოდებოდა", - ამბობს რეინარ ბოლერი, ფიზიკოსი კარნეგის მეცნიერების ინსტიტუტიდან.

ჟურნალი Science წერს, რომ ამ აღმოჩენაზე ბევრი რამაა დამოკიდებული. ვარაუდობენ, რომ მყარი მეტალის წყალბადი ზეგამტარია - შეუძლია გაატაროს ელექტრობა წინაღობის გარეშე. ის შეიძლება მეტასტაბილურიც იყოს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ალმასის მსგავსად (რომელიც ასევე მაღალ წნევაზე წარმოიქმნება), მეტალის წყალბადიც შეინარჩუნებს მდგომარეობას (ზეგამტარობასაც კი) როცა ოთახის ტემპერატურასა და წნევაში დაბრუნდება.

მყარი მეტალის წყალბადის წარმოქმნის ამბავი ხშირად ვრცელდებოდა აქამდეც, ამიტომ ზოგიერთი ექსპერტი სკეპტიკურადაა განწყობილი. "ჩვენი გადმოსახედიდან, ეს ყველაფერი საეჭვო ჩანს", - ამბობს მიხაილ ერემეტსი, რომელიც მყარი მეტალის წყალბადის საკითხს მაქს პლანკის ინსტიტუტში იკვლევს. სხვები კიდევ უფრო მკაცრად არიან განწყობილები. ევგენი გრეგორიანცი, მაღალი წნევების ფიზიკოსი ედინბურგის უნივერსიტეტიდან, ამბობს, რომ საქმე სრულ სისულელესთან გვაქვს.

მეცნიერებს უკვე შექმნილი აქვთ თხევადი მეტალის წყალბადი - ნივთიერება, რომელიც, მათი აზრით, იუპიტერის მსგავსი გიგანტი პლანეტების შიგნით წარმოიქმნება - ძალიან მაღალ ტემპერატურაზე წნევის გაზრდით. სილვერას დაბალ ტემპერატურაზე მუშაობა და წყალბადის ბევრად უფრო ეგზოტიკურ მდგომარეობაში გარდაქმნა უნდოდა: მყარ მეტალად! კრიოგენულ ტემპერატურებზე წყალბადი თხევადია. 1935 წელს პრინსტონის უნივერსიტეტის ფიზიკოსებმა ევგენ ვიგნერმა და ჰილარდ ბელმ ჰანტინგტონმა იწინასწარმეტყველეს, რომ გარკვეულ წნევაზე არაგამტარი წყალბადი მეტალური გახდებოდა, თუმცა ვერც ერთმა ექსპერიმენტატორმა ვერ შეძლო ამის ჩვენება.

ერემეტსი და სხვები ამბობენ, რომ მათ მეტი მტკიცებულება სჭირდებათ იმაში დასარწმუნებლად, რომ გუნდმა მართლაც შექმნა მყარი მეტალი ან, ზოგადად, მეტალი. "ჩვენ მხოლოდ ერთი ექსპერიმენტი ვნახეთ. ეს უნდა განმეორდეს", - ამბობს ერემეტსი.

სილვერა ამბობს, რომ მათ მხოლოდ ერთი ექსპერიმენტი ჩაატარეს, რადგან უნდოდათ მალევე გამოეცხადებინათ თავიანთი აღმოჩენა.

ექსპერიმენტის გამეორება სულ მალე იგეგმება. ვნახოთ, რას გვიჩვენებს მეორე რაუნდი.