მეტალის წყალბადი: 80-წლიანი ძიება საბოლოოდ დასრულდა?
გასულ ოქტომბერს ჰარვარდის უნივერსიტეტის ფიზიკოსმა ისააკ სილვერამ რამდენიმე კოლეგა მიიწვია თავის ლაბორატორიაში, რათა მათთვის საკუთარი აღმოჩენა გაეზიარებინა. ხმა გავარდა და შემდეგ დილას მეცნიერს უზარმაზარი რიგი დახვდა შესასვლელთან. მთელი დღის განმავლობაში ასობით ადამიანი აკვირდებოდა მიკროსკოპში მოწითალო ვერცხლის წერტილს, რომელიც ალმასის ორ წვერს შორის იყო ჩაჭერილი. "კვირები დამჭირდა, რათა ამ აღმოჩენით გამოწვეული გაოცება ჩამეცხრო", - ამბობს სილვერა.
რამ გამოიწვია ასეთი ცნობისმოყვარეობა? სილვერამ და მისმა კოლეგამ, რანგა დაიასმა შეამჩნიეს, რომ ცენტრში არსებულ წნევაზე ბევრად მეტით შეკუმშვის შემდეგ, წყალბადი მყარი მეტალის მდგომარეობაში გადავიდა და ელექტროგამტარი გახდა.
"სამეცნიერო საზოგადოება ამ მოვლენას ათწლეულების განმავლობაში ელოდებოდა", - ამბობს რეინარ ბოლერი, ფიზიკოსი კარნეგის მეცნიერების ინსტიტუტიდან.
ჟურნალი Science წერს, რომ ამ აღმოჩენაზე ბევრი რამაა დამოკიდებული. ვარაუდობენ, რომ მყარი მეტალის წყალბადი ზეგამტარია - შეუძლია გაატაროს ელექტრობა წინაღობის გარეშე. ის შეიძლება მეტასტაბილურიც იყოს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ალმასის მსგავსად (რომელიც ასევე მაღალ წნევაზე წარმოიქმნება), მეტალის წყალბადიც შეინარჩუნებს მდგომარეობას (ზეგამტარობასაც კი) როცა ოთახის ტემპერატურასა და წნევაში დაბრუნდება.
მყარი მეტალის წყალბადის წარმოქმნის ამბავი ხშირად ვრცელდებოდა აქამდეც, ამიტომ ზოგიერთი ექსპერტი სკეპტიკურადაა განწყობილი. "ჩვენი გადმოსახედიდან, ეს ყველაფერი საეჭვო ჩანს", - ამბობს მიხაილ ერემეტსი, რომელიც მყარი მეტალის წყალბადის საკითხს მაქს პლანკის ინსტიტუტში იკვლევს. სხვები კიდევ უფრო მკაცრად არიან განწყობილები. ევგენი გრეგორიანცი, მაღალი წნევების ფიზიკოსი ედინბურგის უნივერსიტეტიდან, ამბობს, რომ საქმე სრულ სისულელესთან გვაქვს.
მეცნიერებს უკვე შექმნილი აქვთ თხევადი მეტალის წყალბადი - ნივთიერება, რომელიც, მათი აზრით, იუპიტერის მსგავსი გიგანტი პლანეტების შიგნით წარმოიქმნება - ძალიან მაღალ ტემპერატურაზე წნევის გაზრდით. სილვერას დაბალ ტემპერატურაზე მუშაობა და წყალბადის ბევრად უფრო ეგზოტიკურ მდგომარეობაში გარდაქმნა უნდოდა: მყარ მეტალად! კრიოგენულ ტემპერატურებზე წყალბადი თხევადია. 1935 წელს პრინსტონის უნივერსიტეტის ფიზიკოსებმა ევგენ ვიგნერმა და ჰილარდ ბელმ ჰანტინგტონმა იწინასწარმეტყველეს, რომ გარკვეულ წნევაზე არაგამტარი წყალბადი მეტალური გახდებოდა, თუმცა ვერც ერთმა ექსპერიმენტატორმა ვერ შეძლო ამის ჩვენება.
ერემეტსი და სხვები ამბობენ, რომ მათ მეტი მტკიცებულება სჭირდებათ იმაში დასარწმუნებლად, რომ გუნდმა მართლაც შექმნა მყარი მეტალი ან, ზოგადად, მეტალი. "ჩვენ მხოლოდ ერთი ექსპერიმენტი ვნახეთ. ეს უნდა განმეორდეს", - ამბობს ერემეტსი.
სილვერა ამბობს, რომ მათ მხოლოდ ერთი ექსპერიმენტი ჩაატარეს, რადგან უნდოდათ მალევე გამოეცხადებინათ თავიანთი აღმოჩენა.
ექსპერიმენტის გამეორება სულ მალე იგეგმება. ვნახოთ, რას გვიჩვენებს მეორე რაუნდი.
-
გადახედვასუს-მა, ქრთამის აღების ფაქტზე, ჯანდაცვის სამინისტროს სსიპ-ის 3 ყოფილი თანამშრომელი დააკავა სუს-მა, ქრთამის აღების ფაქტზე, ჯანდაცვის სამინისტროს სსიპ-ის 3 ყოფილი თანამშრომელი დააკავა
-
-
გადახედვაბეთჰოვენის დნმ-ში განსაკუთრებული მუსიკალური ნიჭი არ გამოვლინდა — რას ნიშნავს ეს ბეთჰოვენის დნმ-ში განსაკუთრებული მუსიკალური ნიჭი არ გამოვლინდა — რას ნიშნავს ეს
-
გადახედვაOn.ge-ის 10 ქვიზი, რომელიც მაშინ უნდა გააკეთო, როცა მოწყენილი ხარ On.ge-ის 10 ქვიზი, რომელიც მაშინ უნდა გააკეთო, როცა მოწყენილი ხარ
-
გადახედვაGeorgian Airways, ევრო 2024-ზე დასწრების მსურველებისთვის, გერმანიის მიმართულებით, პირდაპირ ფრენებს შეასრულებს Georgian Airways, ევრო 2024-ზე დასწრების მსურველებისთვის, გერმანიის მიმართულებით, პირდაპირ ფრენებს შეასრულებს
-
გადახედვაკალაძე მელიასა და გვარამიაზე: ბოროტების და რადიკალიზმის ადგილი ქართულ პოლიტიკაში არ არის კალაძე მელიასა და გვარამიაზე: ბოროტების და რადიკალიზმის ადგილი ქართულ პოლიტიკაში არ არის
-
გადახედვაორსულების დიეტა ნაყოფის სახის მახასიათებლებზე მოქმედებს — კვლევა ორსულების დიეტა ნაყოფის სახის მახასიათებლებზე მოქმედებს — კვლევა
-
გადახედვაComcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე Comcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე
-
გადახედვასომხეთში სოლოვიოვის პროპაგანდისტული გადაცემების ტრანსლირება აიკრძალა სომხეთში სოლოვიოვის პროპაგანდისტული გადაცემების ტრანსლირება აიკრძალა
-
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება შაბათ-კვირას როგორი ამინდი იქნება შაბათ-კვირას
-
გადახედვაბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს ბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს
-
გადახედვაჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა ჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა
-
გადახედვადედაჩემის იპოთეკა დავფარე, რაც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო — სიდნი სვინი დედაჩემის იპოთეკა დავფარე, რაც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო — სიდნი სვინი
-
გადახედვავენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა ვენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა
-
გადახედვაფრანგული კომპანიისგან ნაყიდი პირველი სამაშველო ვერტმფრენი H 145 უკვე საქართველოშია ფრანგული კომპანიისგან ნაყიდი პირველი სამაშველო ვერტმფრენი H 145 უკვე საქართველოშია
-
გადახედვაბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა ბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა
-
-
გადახედვაინფოგრაფიკა: პრინციპები, რომელსაც მოსამართლე უნდა ეყრდნობოდეს ინფოგრაფიკა: პრინციპები, რომელსაც მოსამართლე უნდა ეყრდნობოდეს
-
გადახედვაბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე ბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე
-
კომენტარები