პროკრასტინაცია გახასიათებს? მართე ემოციები და არა დრო
პრობლემა არა სამუშაოს თავიდან არიდებაში იმალება, არამედ — ნეგატიური ემოციებისგან გათავისუფლების სურვილში.
ადრეულ 1980-იანებში დაგლას ადამსი მთელი ძალით ცდილობდა, ყველასთვის საყვარელი სერიის, ჰიჩჰაიკერის გზამკვლევი გალაქტიკაში, მეოთხე ნაწილზე მუშაობის დასრულებას. სამეცნიერო ფანტასტიკის დიდმა იუმორისტმა სერიის წინა წიგნების წერისას შეამჩნია, რომ კარგი აზრები და იდეები, ძირითადად, აბაზანაში მოსდიოდა, ამიტომ ყოველ დილას იქამდე ატარებდა შხაპის ქვეშ, სანამ გონება არ გაუნათდებოდა. თუმცა რა წამს ის ჩაცმას მორჩებოდა და სამუშაოდ მაგიდას მიუჯდებოდა, ყველა გენიალური აზრი ავიწყდებოდა, რაც იმას ნიშნავდა, რომ აბაზანაში უნდა შებრუნებულიყო.
ბევრი თვის უშედეგო მუშაობის შემდეგ ადამსმა რამდენიმე კვირით ქალაქგარეთ განტვირთვა და სიმარტოვეში წერა გადაწყვიტა. მაგრამ, სამწუხაროდ, ის მასპინძლებთან დამეგობრდა და დროის უმეტესი ნაწილი ღვინის სმაში დახარჯა. ხელნაწერის ჩაბარების დედლაინამდე სულ რაღაც რამდენიმე კვირით ადრე მას მარტო 25 გვერდი ჰქონდა დაწერილი. "მე მიყვარს დედლაინები", — უთქვამს ადამსს, — "განსაკუთრებით ის ხმა მომწონს, გვერდზე ჩაქროლებისას რომ გამოსცემენ".
პროკრასტინაციაში მსოფლიო ჩემპიონატი რომ გამართულიყო, საპრიზო ადგილებს მწერლები დაიკავებდნენ. მარგარეტ ეტვუდმა წლების წინ თქვა, რომ მისი წერის რუტინა იწყებოდა დილით პროკრასტინაციითა და წუხილით. შემდეგ კი, დაახლოებით 3 საათისთვის, ის ტექსტზე მუშაობას იმაზე შფოთვით შეპყრობილი იწყებდა, რომ ვეღარაფერს მოასწრებდა. მიუხედავად ამისა, მას დედლაინისთვის არასდროს გადაუცილებია.
პროკრასტინაცია გულისხმობს დავალებებისა და საქმეების გადადებას მაშინაც კი, როცა ვაცნობიერებთ, რომ ეს ძვირად დაგვიჯდება. გაიხსენეთ, ბოლოს როდის გადაგიდიათ შესასრულებელი საქმე, რათა იუთუბის კიდევ ერთი ვიდეოსთვის გეყურებინათ და რაღაც ეტაპზე აღმოგიჩენიათ, რომ უკვე კატების ვიდეოზე მიშტერებულ თქვენს კატას მისშტერებიხართ. ჩნდება კითხვა, რა იწვევს პროკრასტინაციას და როგორ დავამარცხოთ ის? ეტვუდს ამისთვის თავისი პასუხი აქვს მზად — მისი თქმით, პროკრასტინაციას სიზარმაცის გამო განიცდის. დიდი პატივისცემით, მაგრამ მას ამაში ვერ დავეთანხმებით.
ფსიქოლოგებმა, ტიმოთი პიჩილმა და ფუშია სიროიმ აღმოაჩინეს, რომ პროკრასტინაციას განვიცდით არა სამუშაოს ასარიდებლად, არამედ ნეგატიური ემოციებისგან თავის დაცვის სურვილით. ადამიანებს პროკრასტინაცია მაშინ უფრო გვეუფლება, როცა შესასრულებელი საქმე ჩვენში ისეთ ემოციებს აღძრავს, როგორიცაა შფოთვა, დაბნეულობა ან მოწყენილობა. და მიუხედავად იმისა, რომ პროკრასტინაცია თავს თავიდან კარგად გვაგრძნობინებს, საბოლოოდ მას უარეს მდგომარეობამდე მივყავართ.
ეს კი იმას ნიშნავს, რომ თუკი თქვენ პროკრასტინაციის შემთხვევათა შემცირება გინდათ, არაა აუცილებელი, თქვენი სამუშაო ეთიკისა ან დროის მენეჯმენტის დახვეწა. ამის მაგივრად, სჯობს, თქვენი ემოციების მართვა-რეგულირება შეძლოთ.
ერთ-ერთი გამოსავალია, უარი თქვათ საკუთარი თავისთვის ტკივილის მიყენებაზე. მაგალითად, დაგლას ადამსი, ექიმების ენაზე რომ ვთქვათ, ნერვული პერფექციონიზმით იტანჯებოდა: ის საკუთარი თავის ყველაზე მკაცრი კრიტიკოსი იყო. ადამსი უკვე დაბეჭდილ ტექსტს მცირედ ნაკლს მაინც თუ უპოვიდა, ფურცელს დაუფიქრებლად აგდებდა. ეტვუდი უფრო შორს მიდიოდა და ფურცელზე სიტყვების გადმოტანის ეტაპზეც კი ორჭოფობდა. ის მხევლის წიგნის წერას სამი წლის განმავლობაში ირიდებდა თავიდან. "ვფიქრობდი, რომ ზედმეტად გიჟური იყო", — იხსენებს ის. მწერალში მღელვარებამ მხოლოდ მაშინ იკლო, როცა მკითხველთა აზრზე ფიქრი შეწყვიტა, მუშაობისას კი თავის ნაწერს აღარ განსჯიდა.
აი, რას აკეთებენ ის პერფექციონისტები, რომლებიც მაქსიმალურ პროდუქტიულობაზე არიან ორიენტირებულნი: ისინი სიმაღლეების დაპყრობას მუშაობის საკუთარი სტანდარტების მიხედვით ესწრაფვიან და არა — სხვების მოლოდინების გასამართლებლად. როცა ნაწერის შავი ვერსია იმედს გაგიცრუებთ, საკუთარი თავის გაკიცხვის მაგივრად შეეცადეთ, თქვენს თავს თანაუგრძნოთ: გაიხსენეთ, რომ თქვენც ადამიანი ხართ და რომ ზოგჯერ ყველა განიცდის პროკრასტინაციას. ამის შემდეგ კი შექმენით სამუშაო გეგმა, რომელიც თქვენ მიერ შესრულებულ საქმესა და მოლოდინებს შორის არსებულ ნაპრალს ამოავსებს.
მეორე გამოსავალი იმის გადახედვაა, თუ როდის შეასრულებთ დაკისრებულ ვალდებულებებს. ბევრი კვლევა აჩვენებს, რომ პროკრასტინაციის გავლენის ქვეშ მყოფი ადამიანები უფრო ხშირად "ღამის ბუები" არიან. სამუშაო დღე იწყება მაშინ, როცა მათი გონება ჯერ ბოლომდე გამოფხიზლებული არაა. ახლადგამოღვიძებულზე კი მოსაწყენ საქმეს, როგორც წესი, "არას" ვუცხადებთ. თუკი ამ დახასიათებაში საკუთარი თავი ამოიცანით, მაშინ საქმის გადადება, შეიძლება, დაგეხმაროთ კიდეც. ამ შემთხვევაში, თუკი თქვენ საქმეს გვერდზე დებთ, რადგან ფიქრობთ, რომ მოგვიანებით მას უკეთ გაართმევთ თავს, პროკრასტინაციის მსხვერპლი სულაც არ ხართ.
მესამე გამოსავალი იმაზე დაფიქრებაა, თუ ვის გვერდით გიწევთ დავალების შესრულება. ერთ-ერთი კვლევის მიხედვით, როცა ადამიანს საშუალოზე მეტად პროდუქტიული ადამიანის გვერდით სვამდნენ, მისი პროდუქტიულობაც 10 პროცენტით იზრდებოდა. ზოგჯერ მაღალპროდუქტიული ადამიანები საქმეს მეტ ხალისსა და აზრს სძენენ. სხვა შემთხვევებში კი ასეთი ადამიანები პროკრასტინაციას იმდენად მტკივნეულად განიცდიან, რომ პროგრესი თავისთავად ხდება უფრო მიმზიდველი ალტერნატივა.
პროკრასტინაციის გავლენის ქვეშ მოხვედრა გაცილებით მარტივია, როცა თქვენ დამოუკიდებლად მუშაობთ, შესასრულებელი საქმე კი მოსაწყენი და აზრმოკლებულია. მაგრამ თქვენ ალბათ არასოდეს გსმენიათ იმ ქირურგების შესახებ, რომელთაც სამედიცინო პროცედურა გადაუდიათ. როგორც წესი, საქმეზე გაცილებით მარტივად მაშინ ვკონცენტრირდებით, როცა სხვები ჩვენზე იმედს ამყარებენ. როცა ჩვენს საქმეზე დამოკიდებულ ადამიანს ვხედავთ, ეს ფაქტი ჩვენს სამუშაოს მეტ აზრს სძენს (ან ჩვენში აუტანელ შფოთვას იწვევს) და, შედეგად, მეტად კონცენტრირებულები ვხდებით.
დაგლას ადამსმა ეს ყველაფერი გაიაზრა. სამუშაოს ჩაბარების დედლაინის მოახლოებისას და აბაზანის მეთოდის უშედეგობის დანახვისას, მის გადასარჩენად მისივე რედაქტორი მოვიდა. მან სასტუმროში თავისთვისა და მწერლისთვის გვერდიგვერდ ნომრები დაჯავშნა და ადამსის მუშაობას ყოველდღე აკვირდებოდა. შედეგად, რამდენიმე კვირაში ხელნაწერი დასრულებული იყო.
პროკრასტინაცია არ არის დაავადება, რომლის განკურნებაც სამუდამოდაა შესაძლებელი — ეს გამოწვევაა, რომელსაც მთელი ცხოვრების განმავლობაში უნდა გავუმკლავდეთ.
ჩვენ ყოველთვის გვექნება ის არასასურველი დავალებები, რომლებიც ჩვენში კარგ ემოციებს არ დაბადებს. მსგავსი უარყოფითი გრძნობების თავიდან აცილების ჩვევის გამომუშავება კი შესაძლებელია. და მიუხედავად იმისა, რომ ადამსს არასდროს დაუმარცხებია პროკრასტინაცია, მან იმისთვის მაინც მოიცალა, რომ საკუთარი თავისთვის წინასწარვე მოეფიქრებინა ეპიტაფია: "მან, როგორც იქნა, თავისი დედლაინი დაიცვა".
-
გადახედვა"ოცნება"-34%, "ერთიანობა"-19,2%, "გახარია-საქართველოსთვის"-10,6% — "Edison Research" ახალ კვლევას აქვეყნებს "ოცნება"-34%, "ერთიანობა"-19,2%, "გახარია-საქართველოსთვის"-10,6% — "Edison Research" ახალ კვლევას აქვეყნებს
-
გადახედვავლადიმერ ხინჩეგაშვილი: ესპანეთის ბევრ ქალაქში, სოფლებში წყალი არ არის ვლადიმერ ხინჩეგაშვილი: ესპანეთის ბევრ ქალაქში, სოფლებში წყალი არ არის
-
გადახედვამსახიობი მარისა პარედესი საქართველოში ჩამოდის მსახიობი მარისა პარედესი საქართველოში ჩამოდის
-
გადახედვასად და როდის შეხვდა ჩვენი სახეობა ნეანდერტალელებს სად და როდის შეხვდა ჩვენი სახეობა ნეანდერტალელებს
-
გადახედვაისტორიაში პირველად, სხვა ვარსკვლავის მძვინვარე ზედაპირი ვიდეოზე აღბეჭდეს ისტორიაში პირველად, სხვა ვარსკვლავის მძვინვარე ზედაპირი ვიდეოზე აღბეჭდეს
-
გადახედვაენმ-ს წევრი, საკრებულოს დეპუტატი ირაკლი ეძგვერაძე 2 700 ლარით დააჯარიმეს ენმ-ს წევრი, საკრებულოს დეპუტატი ირაკლი ეძგვერაძე 2 700 ლარით დააჯარიმეს
-
გადახედვაარა, საქართველოში ბიოიარაღი არ იქმნება — MDF-ის მკვლევრის განმარტება არა, საქართველოში ბიოიარაღი არ იქმნება — MDF-ის მკვლევრის განმარტება
-
გადახედვაგურჯაანში უბედურ შემთხვევას 33 წლის კაცი ემსხვერპლა გურჯაანში უბედურ შემთხვევას 33 წლის კაცი ემსხვერპლა
-
გადახედვაროგორია ვალუტის ახალი კურსი? როგორია ვალუტის ახალი კურსი?
-
გადახედვა5 ილუსტრაცია, რომლებიც მარკესის "მარტოობის ასი წელიწადის" შთაგონებით შეიქმნა 5 ილუსტრაცია, რომლებიც მარკესის "მარტოობის ასი წელიწადის" შთაგონებით შეიქმნა
-
გადახედვაგაჟონილი ინფორმაციით, შესაძლოა, სარეკლამო სააგენტოები მობილურებს უსმენდნენ გაჟონილი ინფორმაციით, შესაძლოა, სარეკლამო სააგენტოები მობილურებს უსმენდნენ
-
გადახედვარუსეთისთვის ბალისტიკური რაკეტების მიწოდების გამო ევროკავშირი ირანის წინააღმდეგ ახალ სანქციებს ამზადებს რუსეთისთვის ბალისტიკური რაკეტების მიწოდების გამო ევროკავშირი ირანის წინააღმდეგ ახალ სანქციებს ამზადებს
-
გადახედვავახტანგ თურნავა: მჯერა, რომ ჩემს ახალ ამპლუაში სხვაგვარად შემიძლია შევიტანო წვლილი - ვიმუშაო საქართველოს როგორც ტექნოლოგიური ინდუსტრიის ცენტრად პოზიციონირებისთვის ვახტანგ თურნავა: მჯერა, რომ ჩემს ახალ ამპლუაში სხვაგვარად შემიძლია შევიტანო წვლილი - ვიმუშაო საქართველოს როგორც ტექნოლოგიური ინდუსტრიის ცენტრად პოზიციონირებისთვის
-
გადახედვაუკრაინამ რუსეთის ტყვეობიდან 49 ადამიანი დაიბრუნა უკრაინამ რუსეთის ტყვეობიდან 49 ადამიანი დაიბრუნა
-
გადახედვა"სამოქალაქო იდეა": ჩინური კომპანია, რომელიც ლევან დავითაშვილმა საქართველოში მოიწვია საეჭვო რეპუტაციისაა "სამოქალაქო იდეა": ჩინური კომპანია, რომელიც ლევან დავითაშვილმა საქართველოში მოიწვია საეჭვო რეპუტაციისაა
-
გადახედვაგავრცელებული ინფორმაციით, OpenAI ახალ მოდელზე მუშაობს, რომელსაც "ადამიანის მსგავსი მსჯელობა" შეეძლება გავრცელებული ინფორმაციით, OpenAI ახალ მოდელზე მუშაობს, რომელსაც "ადამიანის მსგავსი მსჯელობა" შეეძლება
-
გადახედვააი, რა დაინახა მილიარდერმა ჯარედ აიზეკმენმა, როცა ღია კოსმოსში გავიდა — ვიდეო აი, რა დაინახა მილიარდერმა ჯარედ აიზეკმენმა, როცა ღია კოსმოსში გავიდა — ვიდეო
-
გადახედვაგაიცანით თორინი, ერთ-ერთი უკანასკნელი ნეანდერტალელი, რომლის პოპულაციაც 50 000 წელი იზოლირებულად ცხოვრობდა გაიცანით თორინი, ერთ-ერთი უკანასკნელი ნეანდერტალელი, რომლის პოპულაციაც 50 000 წელი იზოლირებულად ცხოვრობდა
-
გადახედვასოციალურ ქსელებში რონალდოს გამომწერთა რაოდენობამ ჯამში მილიარდს გადააჭარბა სოციალურ ქსელებში რონალდოს გამომწერთა რაოდენობამ ჯამში მილიარდს გადააჭარბა
-
გადახედვამსახიობი ზურაბ ბერიკაშვილი გარდაიცვალა მსახიობი ზურაბ ბერიკაშვილი გარდაიცვალა
-
გადახედვაროგორები იქნებოდნენ ისტორიული ფიგურები დღეს? როგორები იქნებოდნენ ისტორიული ფიგურები დღეს?
კომენტარები