ეგვიპტემ და ირანმა ფიფას სიეტლში მსოფლიო ჩემპიონატის მატჩის გამო შესჩივლეს, თამაში 2026 წლის 26 ივნისს გაიმართება და ლგბტქ+ პრაიდ ფესტივალს ემთხვევა.

ადგილობრივი საორგანიზაციო კომიტეტი სიეტლში, რომელიც ტურნირის მასპინძელი ქალაქია, 26 ივნისს "ლუმენ ფილდზე" გასამართ მატჩში ლგბტქ+ თემის წევრებსაც იზეიმებს — სიეტლის პრაიდ ფესტივალი ქალაქში 2007 წლიდან იმართება არაკომერციული ორგანიზაციის მიერ, რომელმაც 26 ივნისის მატჩი პრაიდის აღსანიშნად მსოფლიო ჩემპიონატის წილისყრამდე და მოთამაშე გუნდების გამოვლენამდე დიდი ხნით ადრე დანიშნა.

სიეტლი უმასპინძლებს G ჯგუფის მატჩს ეგვიპტესა და ირანს შორის — ქვეყნებს შორის, სადაც ჰომოსექსუალობა უკანონოა.

სამშაბათს გავრცელებულ განცხადებაში ეგვიპტის ფეხბურთის ასოციაციამ თქვა, რომ ფიფას გენერალურ მდივანს ოფიციალური წერილი გაუგზავნა, რომელშიც "აბსოლუტურად ეწინააღმდეგება მატჩის დროს ლგბტქ+ მხარდაჭერასთან დაკავშირებულ ნებისმიერ აქტივობას". თუმცა, ადგილობრივმა საორგანიზაციო კომიტეტმა BBC-ს უთხრა, რომ მუშაობას გეგმის მიხედვით აგრძელებენ.

26 ივნისის მატჩი სიეტლის პრაიდის შაბათ-კვირას და სტოუნვოლის ამბოხის იუბილემდე ორი დღით ადრე იმართება, რაც ზოგადად ლგბტქ+ უფლებების მოძრაობის დაბადებად ითვლება.

ირანში ჰომოსექსუალური ურთიერთობებისთვის მაქსიმალური სასჯელი სიკვდილით დასჯაა, ხოლო ეგვიპტეში მორალის კანონები ხშირად გამოიყენება ლგბტქ+ უფლებებისა და ურთიერთობების ჩასახშობად.

"Juneteenth-ისა და Pride-ის მატჩებით, ჩვენ მსოფლიოს ვაჩვენებთ, რომ სიეტლში ყველას ვესალმებით", — დაწერა სიეტლის ახლადარჩეულმა მერმა ქეით უილსონმა სოციალურ მედიაში — "რა წარმოუდგენელი პატივია!"

ფიფა მსოფლიო ჩემპიონატის მასპინძელ ქალაქებში მხოლოდ სტადიონებსა და ოფიციალურ ფან-ზონებს აკონტროლებს და მისი უფლებამოსილება წესით არ ვრცელდება ისეთ საზოგადოებრივ ღონისძიებებზე, როგორიცაა სიეტლის PrideFest. ფიფა კომენტარს ჯერჯერობით არ აკეთებს.

ეგვიპტის ბრაზიანი რეაქციების საპასუხოდ, ორშაბათს გვიან ღამით, ირანის ფეხბურთის ფედერაციის პრეზიდენტმაც გააკრიტიკა მატჩის დაგეგმვა სახელმწიფო ტელევიზიის ეთერში. ტაჯმა თქვა, რომ ირანი ამ საკითხს მომავალ კვირას კატარში ფიფას საბჭოს სხდომაზე წამოჭრის.

"როგორც ეგვიპტემ, ასევე ჩვენც გამოვთქვით წინააღმდეგობა, რადგან ეს არის დაუსაბუთებელი და არალოგიკური ნაბიჯი, რომელიც არსებითად კონკრეტული ჯგუფის მხარდაჭერას გამოხატავს და ჩვენ აუცილებლად უნდა განვიხილოთ ეს საკითხი", — თქვა ტაჯმა. სამშაბათს სახელმწიფო ტელევიზიამ დაადასტურა, რომ ფიფას საჩივარი გაეგზავნება.

ადო რიდას ხელმძღვანელობით ეგვიპტის ფედერაციამ პრაიდ ფესტივალის შესახებ განაცხადა, რომ "კატეგორიულად გმობს ასეთ აქტივობებს, რომლებიც პირდაპირ ეწინააღმდეგება რეგიონში არსებულ კულტურულ, რელიგიურ და სოციალურ ღირებულებებს, განსაკუთრებით არაბულ და ისლამურ საზოგადოებებში".

მან ფიფას მოუწოდა, შეეწყვიტა დაგეგმილი ღონისძიებები, რათა "თავიდან აეცილებინა ისეთი აქტივობები, რომლებმაც შეიძლება გამოიწვიოს კულტურული და რელიგიური მგრძნობელობა ორივე ქვეყნის, ეგვიპტისა და ირანის მაყურებლებს შორის, განსაკუთრებით იმის გამო, რომ ასეთი აქტივობები ეწინააღმდეგება ორი ქვეყნის კულტურასა და რელიგიას".

ირანი აქამდე დაიმუქრა, რომ ჩემპიონატის კენჭისყრას ბოიკოტს გამოუცხადებდა იმის გამო, რომ მისი ცხრაკაციანი დელეგაციის ხუთ წევრს, მათ შორის ტაჯის, არ მიეცათ ვიზები შეერთებულ შტატებში შესასვლელად.

ოთხშაბათს, სიეტლის პრაიდის საორგანიზაციო კომიტეტმა თქვა, რომ მუშაობას გეგმის მიხედვით აგრძელებენ. "როგორც ადგილობრივი საორგანიზაციო კომიტეტის, ჩვენი როლია მოვამზადოთ ჩვენი ქალაქი მატჩების მასპინძლობისთვის და ვმართოთ ქალაქის გამოცდილება სიეტლის სტადიონის გარეთ", — უთხრა საორგანიზაციო კომიტეტის პრესსპიკერმა ჰანა ტედესმა BBC-ს.

"ფეხბურთს აქვს უნიკალური ძალა, გააერთიანოს ადამიანები საზღვრების, კულტურებისა და შეხედულებების მიღმა. წყნარი ოკეანის ჩრდილო-დასავლეთ სანაპირო, ერთ-ერთი უდიდესი ირანულ-ამერიკული თემის, აყვავებული ეგვიპტური დიასპორისა და მრავალფეროვანი ხალხის სამშობლოა, რომლებიც სიეტლში მასპინძლობენ ყველას", — თქვა ჰანა ტადესემ. "ჩვენ ვალდებულნი ვართ უზრუნველვყოთ, რომ ყველა მასპინძელმა და სტუმარმა გამოცადოს ის სითბო, პატივისცემა და ღირსება, რაც ჩვენს რეგიონს განსაზღვრავს".

მიუხედავად იმისა, რომ ტექნიკურად ეგვიპტე არ კრძალავს ჰომოსექსუალობას, ხელისუფლება ხშირად ადანაშაულებს ლგბტქ+ თემის წევრებს "გარყვნილების" ან "საზოგადოებრივი წესიერების დარღვევის" მოტივით.

ირანსაც მიზანში ჰყავს ლგბტქ+ თემი და ითვლება, რომ მისმა თეოკრატიამ 1979 წლის ისლამური რევოლუციის შემდეგ ათასობით ადამიანი სექსუალობის გამო სიკვდილით დასაჯა. ყოფილი პრეზიდენტი მაჰმუდ აჰმადინეჟადი 2007 წელს შეერთებულ შტატებში ვიზიტის დროს კიდევ უფრო შორს წავიდა და განაცხადა: "ჩვენ არ გვყავს ისეთი ჰომოსექსუალები, როგორიც თქვენს ქვეყანაშია". კოლუმბიის უნივერსიტეტში შეკრებილმა ხალხმა ლიდერს მაშინ სიცილითა და შეძახილებით უპასუხა.

თუ ფიფა მხარს სიეტლის ნაცვლად ეგვიპტის და ირანის ფედერაციებს დაუჭერს, ორმაგ სტანდარტებში დადანაშაულების რისკის ქვეშაა.

2022 წლის მსოფლიო ჩემპიონატზე კატარში, ფიფამ სასტიკად დაიცვა მასპინძელი ქვეყნის უფლება, სტუმარ გუნდებს პატივი ეცათ მასპინძელი ქვეყნის კულტურული ნორმებისთვის. ევროპული ფედერაციების ჯგუფი ითხოვდა, რომ მათი გუნდის კაპიტნებს "ერთი სიყვარულის" სამკლაური ეტარებინათ, რომელზეც ცისარტყელას ფერები იყო გამოსახული, რაც ადამიანის უფლებებსა და მრავალფეროვნებას სიმბოლურად გამოხატავდა, რაც ფიფამ და კატარის ოფიციალურმა პირებმა ნაწილობრივ ემირატების მიერ ერთსქესიანი ურთიერთობების კრიმინალიზაციის კრიტიკად აღიქვეს. ფიფამ მაშინ თქვა, რომ მოთამაშეები, რომლებიც ლგბტქ+ ადამიანების მხარდასაჭერად OneLove-ის სამკლაურს ატარებდნენ, ყვითელ ბარათებს მიიღებდნენ. სტადიონზე შესვლამდე ზოგიერთ უელსელ გულშემატკივარს ცისარტყელას ქუდებიც მოხსნეს.

2026 წლის მსოფლიო ჩემპიონატზე სიეტლში კატარიც ითამაშებს ევროპელ მეტოქესთან, რომელიც შეიძლება იტალია ან უელსი იყოს.