სატურნი მთელს მზის სისტემაში ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავი პლანეტაა, რომელსაც უზარმაზარი რგოლები აკრავს გარს, მაგრამ როგორ გაჩნდა ისინი? ახალი კვლევის მიხედვით, მის ორბიტაზე 7 წყებად განლაგებული ეს ფრაგმენტები შესაძლოა, ყინულოვანი თანამგზავრების შეჯახების შედეგად წარმოქმნილიყო.

სატურნი ჩვენს კოსმოსურ სამეზობლოში სიდიდით მეორე პლანეტაა (იუპიტერის შემდეგ). მის გარშემო 245 ბუნებრივი თანამგზავრია იდენტიფიცირებული, რომელთა სიმრავლეც ციური სხეულის მძლავრი გრავიტაციითაა განპირობებული. NASA-ს მისია Cassini მას 13 წელი იკვლევდა (2004-2017) და ამ დროის განმავლობაში რგოლების ყინულოვანი შემადგენლობაც გამოავლინა.

ასევე, ზონდის მონაცემებზე დაყრდნობით ვარაუდობენ, რომ მათი ასაკი სულ რამდენიმე მილიონი წელია, როცა მზის სისტემა 4.5 მილიარდი წლისაა. ეს ნიშნავს, რომ დიდი ხანი არაა, რაც სატურნი ასეთია.

აშშ-ის კოსმოსურ სააგენტოსა და დიდი ბრიტანეთის დარემის უნივერსიტეტში მომუშავე მეცნიერებმა ახლახან სიმულაციები შექმნეს, რომლებმაც აჩვენა, რომ რგოლების ფორმირება შესაძლოა, სატურნის 2 თანამგზავრთან იყოს დაკავშირებული, რომლებიც ერთმანეთს შეეჯახა და დაიშალა.

მათ ამ მოვლენის 200-მდე ვარიანტი სუპერკომპიუტერის მეშვეობით გააანალიზეს და დაადგინეს, რომ ეს ციური სხეულები მთვარის 1/3 და ნახევარზე ოდნავ ნაკლები დიამეტრის მქონე უნდა ყოფილიყო. დაახლოებით ამჟამინდელი თანამგზავრების, რეასა და დიონას ზომის, რადგან რგოლების მახასიათებლებს სწორედ მსგავსი პროპორციები შეესაბამება.

მათი შეჯახება პლანეტასთან ახლოს საკმარის მატერიას გამოათავისუფლებდა იმისთვის, რომ ყინულოვანი ფრაგმენტები მის ორბიტაზე წყებად განლაგებულიყო. ამ თანამგზავრებს მყარი ბირთვი უნდა ჰქონოდა, ამიტომ მეცნიერების თქმით, ამგვარი ნატეხები და ყინული სხვადასხვა მხარეს გაიფანტებოდა. შედეგად, პირველი მათგანი ახალი თანამგზავრების გაჩენას შეუწყობდა ხელს, ხოლო მეორე რგოლებს წარმოქმნიდა.

აღსანიშნავია, რომ ციური სხეულების გარშემო ასეთი რგოლების გაჩენა გარკვეულ რადიუსშია შესაძლებელი, რასაც როშის ზღვარი ეწოდება. ესაა არეალი, სადაც ორბტაზე მოძრავი მატერიის გრავიტაცია უფრო სუსტია, ვიდრე პლანეტის ე.წ. მოქცევითი ძალები.

"ამ სცენარს ბუნებრივად მივყავართ ყინულით მდიდარ რგოლებამდე, რადგან როცა პირველადი თანამგზავრები ერთმანეთს ეჯახება, ბირთვში არსებული მყარი მასა უფრო ნაკლებად ფართო არეალში იფანტება, ვიდრე ყინული", — აცხადებენ ავტორები.

მათი ნაშრომი გამოცემაში The Astrophysical Journal გამოქვეყნდა.