ისტორიაში პირველად, ასტრონომებმა ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპის გამოყენებით ეგზოპლანეტის არსებობა დაადასტურეს. ესაა მყარი ციური სხეული, ფორმალური სახელწოდებით LHS 475 b, რომლის დიამეტრიც დედამიწისას მხოლოდ 1 პროცენტით ჩამოუვარდება.

მეცნიერთა გუნდმა მსოფლიოში უმძლავრესი ობსერვატორიით დასაკვირვებლად სამიზნე ობიექტი კოსმოსური ზონდის TESS მიერ შესწავლილი ეგზოპლანეტების კანდიდატებიდან შეარჩია. მისი მონაცემები მიუთითებდა, რომ საქმე, სავარაუდოდ, პლანეტასთან გვქონდა, ვების ახლო ინფრაწითელმა კამერამ კი ამაში დაგვარწმუნა. მან LHS 475 b მარტივად და მკაფიოდ "დაინახა", თანაც მხოლოდ 2 ტრანზიტის, ანუ ვარსკვლავთან ამ ობიექტის ჩავლის განმავლობაში.

"ვები უფრო და უფრო გვაახლოებს დედამიწის მსგავს პლანეტებთან, რომლებიც ჩვენი მზის სისტემის მიღმაა, მისია კი სულ ახლახან დაიწყო", — ამბობენ მეცნიერები.

სურათზე ვების მიერ მოპოვებულ სპექტრულ მონაცემებს ვხედავთ. მას ეგზოპლანეტაზე დაკვირვებისას რომელიმე ელემენტის ან მოლეკულის კვალი არ დაუფიქსირებია. მიღებული ინფორმაციით, დაზუსტებით ვერ ვიტყვით, გააჩნია თუ არა ატმოსფერო LHS 475 b-ს.

ფოტო: NASA, ESA, CSA

ჩვენს ხელთ არსებულ ტელესკოპებს შორის, მხოლოდ ვებს შეუძლია, რომ ამ ზომის ეგზოპლანეტების ატმოსფეროს მახასიათებლები გამოავლინოს. გუნდმა ეს სპექტრული მონაცემების ანალიზის გზით სცადა. მათ დაადგინეს, რომ LHS 475 b დედამიწის მაგვარი კლდოვანი, ანუ მყარი ციური სხეულია და არა აირისგან შედგენილი. ამის მიუხედავად, ჯერჯერობით გაურკვეველია, აქვს თუ არა მას ატმოსფერო.

"არის მყარი პლანეტებისთვის დამახასიათებელი ატმოსფეროების რამდენიმე ტიპი, რომელთაც გამოვრიცხავთ. შესაძლებელია, რომ მას მეთანით მდიდარი სქელი ატმოსფერო ჰქონდეს, ისეთი, როგორიც სატურნის ბუნებრივ თანამგზავრ ტიტანზე გხვდება", — აცხადებენ ასტრონომები.

ასევე, განიხილება მხოლოდ ნახშირორჟანგისგან შედგენილი ატმოსფეროს არსებობაც, რომლის დაფიქსირებაც ძალიან ძნელია. ამისთვის უფრო ზუსტი და დეტალური დაკვირვებებია საჭირო, რასაც სპეციალისტები ზაფხულში აპირებენ, რა დროსაც დამატებით სპექტრულ მონაცემებს მოიპოვებენ.

სურათზე ვარსკვლავის დისკოს წინ პლანეტის ჩავლით გამოწვეულ სიკაშკაშის ცვლილებას ვხედავთ. სინათლის ამგვარი "ციმციმი" მიანიშნებს, რომ მნათობის სხივებს რაღაც ბლოკავს.

ფოტო: NASA, ESA, CSA

ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპის მეშვეობით ისიც შევიტყვეთ, რომ LHS 475 b-ის ტემპერატურა დედამიწისას ბევრად აღემატება. თუ იქ ღრუბლებს დავაფიქსირებთ, შეიძლება დავასკვნათ, რომ ის ვენერას ჰგავს, რომელსაც ნახშირორჟანგის ატმოსფერო აქვს და მუდმივად სქელი ღრუბლებითაა დაფარული.

LHS 475 b ოქტანტის თანავარსკვლავედში განლაგებული წითელი ჯუჯის გარშემო გადაადგილდება და ჩვენგან 41 სინათლის წლითაა დაშორებული. მისი ორბიტული პერიოდი სულ რაღაც 2 დღეა. ის მნათობთან ძალიან ახლოს მოძრაობს, თუმცა ამ უკანასკნელის სიმხურვალე მზისას ნახევარზე მეტით ჩამოუვარდება.

მეცნიერთა გუნდმა კვლევის შედეგები ამერიკული ასტრონომიული საზოგადოების შეხვედრაზე, 11 იანვარს წარადგინა.

თუ სტატიაში განხილული თემა და ზოგადად: მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სფერო შენთვის საინტერესოა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – შემდეგი ჯგუფი.