კალიფორნიის ისტორიაში რიგით მეორე და მესამე უდიდესი ხანძარი შტატში ერთდროულადაა მოდებული. ამასთან, წვის კერა კიდევ 500-ზე მეტ ადგილას არის.

"ოქროს შტატში" — რეგიონში, სადაც გრძელი, მშრალი და მზიანი ზაფხული იცის — ხანძრები ყოველ წელს არის. თუმცა არა — ასეთი.

სატელიტურ სურათებში ჩანს, როგორ არის კვამლი მოდებული შტატს, ცეცხლი კი — მთებს, ბუჩქნარებსა და უშენ მიწებს. ეს ლანდშაფტი საუკუნეებია, ამგვარ პირობებში არსებობს და ულმობელ ცხელ კლიმატსაცაა მიჩვეული.

თუმცა ბოლო პერიოდში კლიმატის ცვლილების ტენდენცია შეიმჩნევა: შტატის ისტორიაში 10 ყველაზე დიდი ხანძარი უკანასკნელი 17 წლის განმავლობაში, 2003 წლის შემდეგ მოხდა, მათგან სამი უდიდესი კი — 2018 წლის შემდეგ.

მიზეზის დანახვა რთული არაა. მძვინვარე ხანძრები, როგორც წესი, ამინდს, კლიმატს და საწვავს (გამხმარი ბალახი და მცენარეები) უკავშირდება.

"ეს მარტივი ფიზიკაა", — აღნიშნავს ჯონ ბეილი, ორეგონის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკოლოგი. თუმცა, მისი თქმით, კალიფორნიაში ტემპერატურის განსაკუთრებული მატება 1800-იანი წლების მიწურულიდან შეინიშნება. ამასთან, სითბური ტალღები მეტად ინტენსიური ხდება თბილი კლიმატის პირობებში, თუმცა ქვეყნის დასავლეთში უკვე რამდენიმე კვირაა, დაბალი ინტენსივობის სითბური ტალღები მძვინვარებს — რის შედეგადაც დედამიწაზე, შესაძლოა, ყველაზე მაღალი ტემპერატურა დაფიქსირდა. ამ გამომშრალ და გახრიოკებულ ლანდშაფტს კი ალი ადვილად ედება.

"1972-2018 წლებში კალიფორნიაში თითქმის ხუთჯერ გაიზარდა ყოველწლიურად დამწვარი ფართობი. მეტწილად — რვაზე მეტჯერ გაზრდილი ტყის ზაფხულის ხანძრების გამო", — წერია გასულ წელს გამოქვეყნებულ კვლევაში, — "ეს ყველაფერი, დიდი ალბათობით, გლობალური დათბობით გამოწვეულ ატმოსფერულ სიმშრალეს და გაუწყლოებას უკავშირდება".

კვამლით დაფარულ ტყეში მიტოვებული დამწვარი მანქანა.

ფოტო:

Marcio Jose Sanchez / AP

კლიმატის ასეთი ცვლილება თვალშისაცემი კალიფორნიის და დასავლეთის ხანძრების შემდეგ გახდა. მხოლოდ გასულ კვირას მეხის ჩამოვარდნის შედეგად ცეცხლის კიდევ 12 ათასზე მეტი კერა გაჩნდა.

ცხადია, კალიფორნიის ხანძრების გამო ატმოსფეროში დიდი რაოდენობით წვის პროდუქტი გამოიყო, განსაკუთრებით ნახშირბადის დიოქსიდი. 19 აგვისტოს კალიფორნიაში ხანძრების ნარჩენებზე დაკვირვების 18-წლიანი ისტორიის განმავლობაში ნახშირბადის ყველაზე მაღალი დონე დაფიქსირდა. ხანძრები, გარდა იმისა, რომ ადგილობრივ კლიმატს ცვლიან, გავლენას ახდენენ გლობალურ დათბობაზეც.

"კლიმატის ცვლილების თუ არ გჯერათ, კალიფორნიაში ჩამოდით", — წერს შტატის გუბერნატორი, გევინ ნიუსომი, ტვიტერზე.

ამ საუკუნეში აშშ-ში ორჯერ უფრო მეტი ფართობი იწვება ხანძრების გამო, ვიდრე ეს 1990-იან წლებში იყო. დასავლეთში კი ხანძრები, არა დღეებით, არამედ კვირებით უფრო დიდხანს გრძელდება.