ევროპის კოსმოსური სააგენტოს მიერ, NASA-სთან თანამშრომლობით, მზის შესასწავლად გაშვებულმა ზონდმა Solar Orbiter ჩვენი ვარსკვლავის გვირგვინს მისთვის რეკორდულ მანძილზე ჩაუარა. ამ დროს ის ობიექტის ზედაპირისგან 48 მილიონი კილომეტრით იყო დაშორებული.

ის კოსმოსში 2020 წლის 9 თებერვალს, რაკეტით Atlas V გაუშვეს, რის შემდეგაც აპარატი პლანეტათაშორის სივრცეში, ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე გადაადგილდებოდა. ტრაექტორიის გასასწორებლად მას დედამიწისა და ვენერას გრავიტაცია სჭირდება, საბოლოო მიმართულება კი Solar Orbiter-ს მზის პოლარული რეგიონების აღბეჭდვის საშუალებას აძლევს.

ეს ზონდი მნათობს პირველად 2020 წლის ივნისში, 77 მილიონ კილომეტრ მანძილზე მიუახლოვდა, რა დროსაც მეცნიერებმა მასზე დამონტაჟებული 10-ვე ინსტრუმენტი გამოცადეს. აღნიშნული ხელსაწყოები მზესთან უკანასკნელი ჩავლის დროს ერთდროულად ფუნქციონირებდა, რათა ჩვენთვის მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მოეპოვებინა. შეგროვებულ მონაცემებს მკვლევრები მომდევნო კვირების განმავლობაში გაфანალიზებენ.

უნდა ითქვას, რომ გზად Solar Orbiter-მა, ინსტრუმენტ EUI-ის მეშვეობით, მზეს ფოტოები გადაუღო. ერთ-ერთ მოზაიკურ სურათზე კი ვარსკვლავის მთლიანი დისკო და გვირგვინი უმაღლესი გარჩევადობითაა ასახული.

ფოტო: ESA

მასზე 2 დიდი პროტუბერანცი მოჩანს, ნათელი სტრუქტურა, რომელიც მზის ზედაპირიდან მაღლაა მიმართული. ერთ-ერთი მათგანი სურათის ზედა მარჯვენა კუთხეშია განლაგებული, ხოლო მეორე — ქვედა მარცხენა ნაწილში. პლაზმის ეს ერთგვარი ნაკადები ხშირად კორონული მასის ამოფრქვევებს ედება საფუძვლად (იხილეთ: ილიაუნის მეცნიერებმა ევროპელ კოლეგებთან ერთად აღმოაჩინეს მზის კორონული მასის ამოფრქვევების გამომწვევი მოვლენა).

მეორე ფოტო აპარატმა SPICE-ად წოდებული ხელსაწყოთი გადაიღო და მზის ატმოსფერო სხვადასხვა ტალღური სიგრძის ულტრაიისფერ სპექტრში აღბეჭდა. შედეგად 4 ქიმიური ელემენტის გამოსხივება და მასთან ასოცირებული ტემპერატურა დააფიქსირა: 10 000°C წყალბადს შეესაბამება (იისფერი), 32 000°C ნახშირბადს (ცისფერი), 320 000°C ჟანგბადს (მწვანე) და 630 000°C ნეონს (ყვითელი).

ფოტო: ESA

ეს მონაცემები მეცნიერებს იმის დადგენაში დაეხმარება, თუ მნათობის ატმოსფეროს რომელ ფენაში წარმოიქმნება პროტუბერანცები და როგორ ფორმირდება სითბო მის გვირგვინში, რომელიც უფრო ცხელია, ვიდრე ობიექტის ბირთვი.

თუ სტატიაში განხილული თემა და ზოგადად: მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სფერო შენთვის საინტერესოა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – შემდეგი ჯგუფი.