კვლევა: შიმპანზეებს ფილმების ერთად ყურება სიამოვნებთ
შიმპანზეებს ფილმების ერთად ყურება სიამოვნებთ — ასეთია სოციალური კავშირების ევოლუციის მკვლევართა მოსაზრება.
საყოველთაოდ ცნობილი ფაქტია, რომ ადამიანებს ისეთი ჯგუფური აქტივობები, როგორიცაა ფილმების ერთად ყურება ან სამაგიდო თამაშები, სოციალური კავშირების გაბმაში ეხმარებათ. აქამდე ბუნდოვანი იყო მსგავსი აქტივობების ფსიქოლოგიური მექანიზმები სხვა სახეობებში.
ცხოველთა სამყაროში დიდი ჯგუფის წევრები ხშირად მოქმედებენ სინქრონულად. მაგ: დელფინები თანხვედრილად დაცურავენ, ჩიტების მრავალი სახეობა შეწყვილების პერიოდში თავს გალობას და ცეკვას ქორეოგრაფიული სიზუსტით უკეთებს კოორდინაციას, ადამიანთა მსგავსი მაიმუნები ერთად მოგზაურობენ და ნადირობენ.
მკვლევართა ჯგუფის მთავარი კითხვა შემდეგში მდგომარეობდა: რამდენად აყალიბებს მჭიდრო სოციალურ კავშირებს ისეთი ქცევითი ურთიერთობები, როდესაც მონაწილეები გარე გამღიზიანებელზე ერთად არიან ფოკუსირებულნი?
"ადამიანებს სოციალური კავშირების აურაცხელი შესაძლებლობა გააჩნიათ, რაც სხვა სახეობებისთვის მიუწვდომელია. ამის მიზეზი კი ჩვენი კულტურაა — მაგ: მუსიკის მოსმენა ან ფილმების ყურება. აქამდე მიგვაჩნდა, რომ საერთო გამოცდილების შედეგად ასეთი ტიპის სოციალური კავშირების გაბმა მხოლოდ ადამიანისთვის იყო დამახასიათებელი", — განაცხადა ვოუტერ ვულფმა, კვლევის ერთ-ერთმა ავტორმა.
ექსპერიმენტში შიმპანზეები წყვილებად მოათავსეს და მათ მოკლე ვიდეოები აჩვენეს. მკვლევარები ზომავდნენ პარტნიორთან მისვლის დროს, ფიზიკურ კონტაქტში შესვლის სიმჭიდროვეს და მეწყვილესთან დაყოვნების ხანგრძლივობას. მეცნიერები საერთო გამოცდილების ამ პარამეტრებს არამხოლოდ პრიმატების, არამედ პრიმატი-ადამიანის წყვილებშიც დააკვირდნენ.
აღმოჩნდა, რომ ის შიმპანზეები, რომლებიც წყვილში უყურებდნენ ვიდეოს, თავიანთ პარტნიორთან უფრო სწრაფად მიდიოდნენ ან მათ სიახლოვეს უფრო მეტ დროს ატარებდნენ, ვიდრე ეულად მაყურებელი პრიმატები.
კვლევის მონაცემების საფუძველზე შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ საერთო გამოცდილების შედეგად ჩამოყალიბებულ სოციალურ კავშირებს ღრმა ევოლუციური საფუძველი აქვს.
"ცხოველებს შეუძლიათ ერთად იდგნენ და ჩანჩქერს აკვირდებოდნენ, თუმცა ისინი მსგავსი გამოცდილებებისკენ არ მიილტვიან. აქამდე მიგვაჩნდა, რომ ისინი უბრალოდ ვერ იაზრებდნენ მსგავსი ქმედებების მნიშვნელობას ან ამგვარი ქცევის შედეგად არ გრძნობდნენ რაიმე სახის ფსიქოლოგიურ ეფექტს. ძალზე ამაღელვებელია იმის გააზრება, რომ ადამიანურ ფსიქოლოგიის ზოგიერთი ასპექტი ევოლუციურად შეიძლება უფრო ძველი აღმოჩნდეს, ვიდრე აქამდე გვეგონა", — აღნიშნა ვულფმა.
მკვლევარის მოსაზრებას არ ეთანხმება პრიმატოლოგი, პროფესორი ფრანს დე ვაალი.
"ქცევის სინქრონიზება ძალზე ძველი, ემპათიის კვალდაკვალ თანშობილი მექანიზმია. რამდენად აცნობიერებენ ადამიანის მსგავსი მაიმუნები საერთო გამოცდილების მნიშვნელობას, ეს სხვა საკითხია. არ მგონია, რომ ამის დემონსტრირება მარტივად მოხერხებადი იყოს", — განაცხადა დე ვაალმა, რომლიც ამ კვლევაში არ მონაწილეობდა.
საქვეყნოდ ცნობილი პრიმატოლოგის მსგავს სკეპტიციზმს საფუძველიც აქვს: ცხოველებზე დაკვირვება ვიდეოს ნახვის შემდგომ მხოლოდ 3 წუთი გრძელდებოდა და შესაბამისად გაურკვეველია, რამდენად მუშაობს მკვლევარების გამოთქმული ჰიპოთეზა შორეულ პერსპექტივაში. ასევე, კვლევა ლაბორატორიულ პირობებში მიმდინარეობდა და შესაბამისად უცნობია, თუ რა ეფექტი აქვს მას ველურ ბუნებაში.
კვლევა ჟურნალში Proceedings of the Royal Society B გამოქვეყნდა.
-
გადახედვაქვეყნის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მოქალაქეებს მოკვლით ემუქრებიან — მოლდოვის პრემიერმინისტრი ქვეყნის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მოქალაქეებს მოკვლით ემუქრებიან — მოლდოვის პრემიერმინისტრი
-
გადახედვათბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა თბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა
-
გადახედვაგირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა გირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა
-
გადახედვალილუაშვილის თქმით, არჩევნების გაყალბების პირობებში ქვეყნის ეკონომიკური პერსპექტივები მნიშვნელოვნად გაუარესდა ლილუაშვილის თქმით, არჩევნების გაყალბების პირობებში ქვეყნის ეკონომიკური პერსპექტივები მნიშვნელოვნად გაუარესდა
-
გადახედვანინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ ნინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ
-
გადახედვალევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული ლევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული
-
გადახედვაანა ნაცვლიშვილი: "ძლიერი საქართველოს" სახელით შეგვაქვს სარჩელი სასამართლოში ანა ნაცვლიშვილი: "ძლიერი საქართველოს" სახელით შეგვაქვს სარჩელი სასამართლოში
-
გადახედვადარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული დარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული
-
გადახედვა246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა" 246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა"
-
გადახედვაიოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა იოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა
-
გადახედვაშალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო შალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო
-
-
გადახედვაწალენჯიხის მერი გია ხარჩილავა გარდაიცვალა წალენჯიხის მერი გია ხარჩილავა გარდაიცვალა
-
გადახედვაევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ ევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვააშშ უკრაინას დამატებით 425 მილიონი დოლარის სამხედრო დახმარებას გამოუყოფს აშშ უკრაინას დამატებით 425 მილიონი დოლარის სამხედრო დახმარებას გამოუყოფს
-
გადახედვაზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა ზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა
-
გადახედვალევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა ლევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა
-
გადახედვასერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება სერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტს ტელეფონით ესაუბრა სალომე ზურაბიშვილი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტს ტელეფონით ესაუბრა
-
გადახედვაგერმანია ირანის ყველა საკონსულოს დახურავს გერმანია ირანის ყველა საკონსულოს დახურავს
კომენტარები