სახალხო დამცველი ანგარიშს აქვეყნებს, რომელიც საქართველოში ადრეული ქორწინების შესახებ ინფორმაციას სხვადასხვა უწყებების კომპეტენციის ფარგლებში გაკეთებულ აღრიცხვებზე დაყრდნობით აქვეყნებს. ანგარიშიდან ჩანს, რომ 2015 წელს სოციალური სააგენტოს მიერ ადრეულ ასაკში ქორწინების 47 და არასრულწლოვნის მიერ დაოჯახების მიზნით სკოლის მიტოვების 408 ფაქტი, იუსტიციის სამინისტროს მიერ რეგისტრირებული 611 ქორწინება და ბავშვის დაბადების მომენტისათვის დაფიქსირებული არასრულწლოვანი მშობელის 1449 შემთხვევაა დაფიქსირებული.

ომბუდსმენის მიერ გამოქვეყნებული მასალიდან ირკვევა, რომ ყველაზე მეტი არასრულწლოვანი მშობელი(393) 2015 წელს თბილისში დაფიქსირდა, მას მოსდევს იმერეთი(234) კახეთი(192), ქვემო ქართლი(189), სამეგრელო-ზემო-სვანეთი(138), აჭარა(147), შიდა ქართლი(96), სამცხე ჯავახეთი(30), გურია(23), მცხეთა-მთიანეთი(6) და რაჭა-ლეჩხუმი(1).

სახალხო დამცველი ხაზს უსვამს, რომ ადრეულ ასაკში ქორწინების მიზნით სწავლის შეწყვეტა შემაშფოთებელი ფაქტია, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ეს საბაზო საფეხურის განათლების შეწყვეტას ეხება:

"განათლების სამინისტროს მიერ მოწოდებული ინფორმაციის თანახმად, 2015 წელს, ოჯახის შექმნის მიზნით, სწავლა 13-დან 17 წლამდე 408 მოსწავლემ შეწყვიტა, ხოლო 168 შემთხვევაში, სწავლას თავი 18 წელს მიღწეულმა პირმა დაანება".

ანგარიშიდან ირკვევა, რომ ყველაზე ხშირად სწორედ 17 წელს მიღწეული ასაკის მოსწავლეები ტოვებენ სკოლებს, ყველაზე იშვიათად კი 13 წლის ბავშვები.

ანგარიშში დასკვნის სახით წერია, რომ ადრეულ ასაკში დაოჯახების ერთ-ერთი მიზეზი, ამ საკითხთან დაკავშირებულ ცნობიერების დაბალი დონეა. ომბუდსმენის აზრით, შემაშფოთებელია ფაქტები, როდესაც ზოგიერთ მასწავლებელს მიაჩნია, რომ ორსულმა გოგონებმა გაკვეთილებზე არ უნდა იარონ. ომბუდსმენის თქმით, აღნიშნული ბავშვის უფლებას-მიიღოს განათლება და განვითარდეს, ეწინააღმდეგება.

სახალხო დამცველის აზრით, პრობლემის კიდევ ერთი მიზეზი სქესობრივი და რეპროდუქციული ჯანმრთელობისა და უფლებების შესახებ გოგონების არაინფორმირებულობაა მისი თქმით, მათ არ იციან, ორსულობის შემთხვევაში, რისი უფლება აქვთ, როგორია აბორტზე ხელმისაწვდომობა და კონფიდენციალურობის საკითხი:

"გოგონებმა არ იციან კონტრაცეპტივების შესახებ და მათი ცნობიერება, როგორც მათი მნიშვნელობის, ასევე გამოყენების საკითხებში ძალიან დაბალია. შესაბამისად, მნიშვნელოვანია მათთვის სქესობრივი და რეპროდუქციული ჯანმრთელობისა და უფლებების შესახებ სპეციალისტთა მიერ სემინარების ორგანიზება, რადგან აქვთ კითხვები, რომლებზეც სპეციალისტების კონსულტაცია ესაჭიროებათ".

ამას გარდა ანგარიშში დართულია ომბუდსმენის რეკომენდაციებიც, რომელთა ადრესატებიც განათლების, ჯანდაცვისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროები არიან. მათში, სხვა ბევრ რეკომენდაციასთან ერთად, მითითებულია ზემოაღნიშნულ საკითხებთან დაკავშირებით ცნობიერების ასამაღლებლად ჩასატარებელი ღონისძიებების აუცილებლობა, ეთნიკური ჯგუფებისათვის მშობლიური ენის მცოდნე ფსიქოლოგების მოძიება, რათა ძალადობის შემთხვევებზე ადეკვატური რეაგირება მოხდეს და უბნის ინსპექტორის როლის გაძლიერება იმისთვის, რომ შესთავაზოს კონსულტაციები ადრეულ ასაკში ქორწინების საკითხებზე.

აღსანიშნავია, რომ ორგანიზაციამ GINSC 25 მარტს 2015 წელს შსს-ს მიერ შესწავლილი სისხლის სამართლის კოდექსის 140-ე მუხლით(სქესობრივი კავშირი ან სექსუალური ხასიათის მოქმედება თექვსმეტი წლის ასაკს მიუღწეველთან; ისჯება თავისუფლების აღკვეთით სამ წლამდე ან ერთიდან სამ წლამდე) დაწყებული გამოძებებთან დაკავშირებული ინფორმაცია გაასაჯაროვა, რომელთა საერთო რაოდენობაა 189.

აღნიშნული სამართალდარღვევის ფაქტზე შეტყობინების ავტორი 125 შემთხვევაში სამოქალაქო რეესტრის საგენტო, 20 შემთხვევაში ოჯახის წევრი, 15 შემთხვევაზე სამედიცინო დაწესებულება, 6 შემთხვევაზე დაზარალებული, 2 შემთხვევაზე ახლობელი, დანარჩენ ფაქტებზე კი სხვა პირები იყვნენ.

შესწავლილი საქმეების დიდ ნაწილში პოტენციურ დაზარალებულსა და ბრალდებულს შორის არის ოჯახური კავშირი, კერძოდ: 140 ფაქტის დროს დაზარალებულია ცოლი, ხოლო ბრალდებული ქმარი. მხოლოდ 23 ფაქტია მომხდარი არა ცოლ-ქმარს შორის, ოჯახის შექმნის მიზნის გარეშე.

დაზარალებულთა უმრავლესობას-29 დაზარალებულს არ აქვს პრეტენზია ბრალდებულის მიმართ; პრეტენზია აქვს მხოლოდ 5 დაზარალებულს; ხოლო, უცნობია 29 დაზარალებულის პოზიცია პირის ბრალდებასთან ან სხვა პროცესუალურ გადაწყვეტილებებთან დაკავშირებით.

ანალიზის შედეგად დადგინდა, რომ შესწავლილი ფაქტების ყველაზე დიდი ნაწილი ჩადენილია 18-დან 25 წლამდე პირთა მიერ.

"161 პოტენციური ბრალდებულიდან დევნა დაიწყო 113 ბრალდებულის მიმართ, საიდანაც სასამართლოში წარმართული იქნა საქმე 99 ბრალდებულის მიმართ. გამამტყუნებელი განაჩენი დადგა 81 პირის მიმართ, საიდანაც საპროცესო გაფორმდა 80 პირის მიმართ; ხოლო, საქმე არსებითად დასრულდა 1 პირის მიმართ; სსკ-ის 140-ე მუხლზე გამამართლებელი განაჩენი დადგა 1 პირის მიმართ (გასაჩივრებულია სააპელაციო წესით); 17 პირის მიმართ საქმე განხილვის ეტაპზეა. დანარჩენი 14 ბრალდებულის მიმართ საქმეები, შესწავლის დროისათვის იყო გამოძიების ეტაპზე ან გამოძიების ეტაპზე მიღებული იყო სხვა შემაჯამებელი გადაწყვეტილება."

აღსანიშნავია, რომ 2014 წელს სისხლის სამართლის კოდექსს 150 პრიმა მუხლი დაემატა, რომელიც ქორწინების იძულებას გულისხმობს. თუმცა, ომბუდსმენის განცხადებით, 2015 წელს სისხლისსამართლებრივი დევნა არც ერთი პირის მიმართ არ დაწყებულა.