შესაძლოა ხშირად გქონიათ შეგრძნება, რომ თქვენი ტვინი მათემატიკისა თუ ზუსტი მეცნიერებისთვის არაა შექმნილი და მაშინ, როცა ხელოვნებაზე მსჯელობა დაუღალავად შეგიძლიათ, მარტივი მათემატიკური ამოცანების გაგონების დროსაც კი დიდი შეფერხება გექმნებათ.

16 აგვისტოს Journal of Neuroscience-ში გამოქვეყნებულმა ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ მაშინაც კი, როცა მათემატიკურ ამოცანებს ხმამაღლა კითხულობენ, ტვინი მას ჩვეულებრივი ლაპარაკისგან სრულებით განსხვავებულად გადაამუშავებს.

"ჩვენ კარგად ვიცით, რომ ენის გადამუშავებაში მარცხენა ჰემისფეროა ჩართული და ამას ჩვენი ნაშრომიც ადასტურებს, ვინაიდან წინადადებაზე საპასუხო რეაქციები უმეტესწილად მარცხენა საფეთქლის წილში შევამჩნიეთ. ამის საპირისპიროდ, განტოლებებზე პასუხები ორივე ჰემისფეროში აღმოჩნდა, რაც წინა კვლევებთან თანხვედრაშია და აჩვენებს, რომ არითმეტიკული გადამუშავება მეტად ორმხრივია", — განაცხადეს კვლევის თანაავტორებმა ჯოშუა კულასინგემმა და ჯონათან ზ. საიმონმა IFLScience-სთან საუბრისას.

იმის გასარკვევად, თუ როგორ უმკლავდება ტვინი მათემატიკის შესახებ ნათქვამ სიტყვებს, გუნდმა 22 გამოსაცდელი სუბიექტი მიიწვია "კოქტეილის წვეულებაზე" მაგნიტოენცეფალოგრაფიულ (MEG) მანქანაში.

"კოქტეილის წვეულება" კონკრეტულად "კოქტეილის წვეულების პარადიგმას" გულისხმობს, რაც იმ გადამფარავი ხმების გამო შეერქვა, რომელიც წვეულებაზე ყოფნისას გესმით, როცა ბევრი ადამიანი საუბრობს ერთმანეთში არაერთ დაუკავშირებელ თემაზე. ექსპერიმენტში ცდისპირებს ლაპარაკის ორ ჩანაწერს ერთდროულად ასმენინებდნენ და აკვირდებოდნენ, როგორ აინთებოდა ტვინი, როცა ერთის ან მეორის გაგონებას შეეცდებოდნენ. ერთ ჩანაწერში მარტივი, ოთხ სიტყვიანი წინადადება ჟღერდა, როგორიცაა "ბავშვებს ტკბილი საკვები მოსწონთ" ან "კატები თბილ რძეს სვამენ", მეორეში კი მარტივ მათემატიკურ განტოლებას კითხულობდა ვიღაც, თუნდაც "ორს დამატებული ორი უდრის ოთხს" ან "რვას გამოკლებული ექვსი ორის ტოლია".

ცალ-ცალკე ორივე სახის წინადადება მარტივია მისადევნებლად, თუმცა მათი შერევით აზრის გამოტანა გაგიჭირდებათ:

შეძელით რამის გაგება? ეცადეთ მხოლოდ ერთ ხმაზე ფოკუსირდეთ და მოუსმინოთ ყველაფერს, რასაც ვერ გაიგებთ. შესაძლოა რომელიმე გეუბნებოდეთ, რომ ერთს დამატებული ორი ათია, ძაღლები ცივ წვნიანს წერენ ან რაიმე მსგავსი.

დიდი ალბათობით, სათადარიგო მაგნიტოენცეფალოგრაფიული მანქანა არ გექნებათ ირგვლივ, თუმცა ამ შემთხვევაში დაინახავდით, როგორ აინთებოდა თქვენი ტვინი იმ მომენტში, თანაც საკმაოდ პროგნოზირებადი გზით. სინამდვილეში იმდენად პროგნოზირებადით, რომ მკვლევართა გუნდი სკანირებით მიღებულ გამოსახულებაზე დაყრდნობით იმის გარჩევასაც კი შეძლებდა, თუ რომელ ხმას უსმენდით და რამდენად კარგად შეგეძლოთ ამ უაზრობის გარჩევა.

"ტვინს შეუძლია წინადადებისა და განტოლებების მაღალი დონის სტრუქტურებს აედევნოს, თუმცა მხოლოდ მაშინ, როცა ყურადღებას აქცევს", — ახსნეს კულასინგემმა და საიმონმა — "თითოეულ შემთხვევაში, მაღალი დონის საპასუხო რეაქციები იმ რეგიონებში აღინიშნება, რომელიც ენის გადამუშავებასა (მარცხენა საფეთქლის წილი) და არითმეტიკულ დამუშავებაშია (ორმხრივი პარიეტალური წილები) ჩართული. ჩვენი ნაშრომი ადასტურებს, რომ ენობრივსა და არითმეტიკულ გადამუშავებაში ურთიერთგადამფარავი, მაგრამ განსხვავებული ქერქოვანი ქსელებია ჩართული, რომელიც კარგად შეიძლება გამოიყოს ისეთი სავარჯიშოს მიმდინარეობისას, რომელიც სმენით ყურადღებას მოითხოვს.

სიტყვების კორიანტელი, რომელიც მონაწილეებს ჩაესმათ, შესაძლოა ძალიან დამაბნეველი ყოფილიყო, თუმცა, სამეცნიერო პერსპექტივით, შთაგონებული იყო. კულასინგემისა და საიმონის თქმით, ამ სფეროში წინა შრომები ხშირად უფრო ხისტ გეგმებს იყენებდნენ, რაც ნიშნავს, რომ ტვინი იძულებული არ იყო, რომელიმესთვის უპირატესობა მიენიჭებინა.

"ტვინისთვის იმის მოთხოვნით, რომ ერთდროულად ერთზე მეტი რამ გააკეთოს, უკეთესად შეგვიძლია გავარჩიოთ, ტვინის რომელი ნაწილებია ყველაზე გადამწყვეტი ძირითადი ამოცანის შესრულებისას", — განაცხადეს მათ — "მეტად ტრადიციული ექსპერიმენტები ნებას რთავს ტვინის ისეთ რეგიონებს, რომლებიც ჩვეულებრივ არ იქნებოდნენ ჩართული (რადგან ამის საპირისპირო მიზეზი არ არსებობს), მაინც ჩაერთონ გადამუშავებაში".

"კოქტეილის წვეულების" ექსპერიმენტის საშუალებით გუნდს შეეძლო დაკვირვებოდა, როგორ ამუშავებს ტვინი ენისგან დამოუკიდებელ ცნებებს თავისებურად — ამ შემთხვევაში, არითმეტიკულს, თუმცა, კულასინგემისა და საიმონის თქმით, კიდევ უამრავი სხვა შესაძლებლობაა, რაც საკმაოდ საინტერესო შეკითხვებს ხსნის.

"თეორიულად, იგივე ტექნიკა შეიძლება იმის გასაგებადაც კი გამოვიყენოთ, შეუძლია თუ არა ცხოველს ისწავლოს, როგორ გამოიყენოს აბსტრაქტული სისტემის წესები და ამისათვის მისი მხრიდან ცოდნის აქტიური დემონსტრაციაც არ იქნება საჭირო", — განაცხადეს მკვლევრებმა — "იმის დეტალური კვლევა, თუ როგორ ადევნებს თვალს ტვინი ამ წინადადებებსა და განტოლებებს, ასევე საინტერესოა. შეგვიძლია თუ არა, განვაცალკევოთ და დავაფიქსიროთ შესაქლო ქერქოვანი მექანიზმები, რომელიც განტოლების საზღვრების მიგნებაში, არითმეტიკული ოპერაციის დადგენაში, განტოლების გარჩევაში ან საბოლოო შედეგის გამოთვლაშია ჩართული?"