რატომ გვჭირდება გენდერული კვოტირების პოლიტიკა — პოზიციები და ანალიზი
რა მოხდა: გუშინ, 1-ელ აპრილს, პარტია გირჩი გამოვიდა ინიციატივით, გაუქმდეს გენდერული კვოტირება, კონკრეტულად, საარჩევნო კოდექსის 203-ე მუხლი, რომელიც პოლიტიკურ პარტიებს ავალდებულებს, მათ პროპორციულ სიაში ყოველი მე-4 კანდიდატი იყოს განსხვავებული სქესის.
- ცვლილებას მხარი დაუჭირა მმართველმა პარტიამ, ქართულმა ოცნებამ, რომელიც პარლამენტში საპარლამენტო უმრავლესობას ფლობს.
ვალდებულება, რომ პროპორციულ სიაში, ყოველი მე-4 კანდიდატი უნდა იყოს განსხვავებული სქესის, პარლამენტმა 2020 წლის 2 ივლისს დაამტკიცა. სავალდებულო გენდერული კვოტირება 2032 წლის არჩევნების ჩათვლით უნდა ყოფილიყო.
- მიღებულ ცვლილებებში დაკონკრეტებული იყო, რომ 2024 და 2028 წლის საპარლამენტო არჩევნების დროს, პარტიული სიების ყოველ ოთხეულში, ერთი მაინც უნდა ყოფილიყო ქალი (და არა განსხვავებული სქესის),
- ხოლო 2028 და 2032 წლის საპარლამენტო არჩევნების ჩათვლით, ქალი პარტიული სიის ყოველ სამეულში უნდა ყოფილიყო.
დღეს, 2 აპრილს, ადამიანის უფლებათა კომიტეტის სხდომაზე გენდერული კვოტირების გაუქმების საკითხს დაჩქარებული წესით დაუჭირეს მხარი, თუმცა, ბიუროზე განსხვავებული მოსაზრებებიც ისმოდა როგორც მმართველი პარტიის, ასევე, გირჩის მიმართულებით.
ბაია პატარაიამ, რომელიც ბიუროს სხდომას ესწრებოდა, გირჩი მმართველი პარტიის სატელიტად მოიხსენია და თქვა, რომ ამ პარტიის პოლიტიკა მიზოგინიურია.
ბიუროს დასრულების შემდეგ On.ge ბაია პატარაის ესაუბრა, ორგანიზაცია საფარის აღმასრულებელ დირექტორს. მისი შეფასებით, ოცნების მიზანია, საარჩევნო სიებში მილიონერი მაჟორიტარი კაცები შეიყვანოს, რაშიც, გენდერული კვოტირება და სიაში ყოველი მეოთხე ქალის ჩასმის ვალდებულება, აქამდე ხელს უშლიდა.
- მისივე თქმით, მნიშვნელოვანია, რომ პარლამენტში ქალის ხმა და ხედვა ისმოდეს, რადგან "კაცებს ისიც არ ესმოდათ, რომ სექსუალური შევიწროება არსებობს."
იმავე პოზიციაზეა თეონა აქუბარდია, ოპოზიციონერი დეპუტატი, რომელმაც On.ge-სთან აღნიშნა, რომ გენდერული კვოტების გაუქმება, 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის "ფულიანი მაჟორიტარების კარგ პოზიციაზე დაბინავებას ემსახურება".
რა შეიძლება იყოს გენდერული კვოტირების გაუქმების მიზანი: თეონა აქუბარდია ქართულ ოცნებაში არსებულ იმ ათობით "ფეოდალ" მაჟორიტარზე საუბრობს, რომლებიც, ფინანსური რესურსიდან გამომდინარე, სახელისუფლებო სიაში მოხვედრას ყველა ხელისუფლების დროს ახერხებენ.
"ახლაც, ბუნებრივია, ეს ინტერესი ამოძრავებთ [მაჟორიტარებს]. ოცნებამ გადაწყვიტა, რომ გენდერული კვოტირება, რომელიც თავის დროზე, თავად მონათლეს დემოკრატიულად და ევროპულად, ახლა კანონით შეცვალონ", — ამბობს აქუბარდია — "ამ მაჟორიტარი კაცების ინტერესებს მსხვერპლად ეწირება ქალთა წარმომადგენლობა პოლიტიკაში, ქალების ინტერესები და კვოტირების იდეა".
დეპუტატის თქმით, გენდერული კვოტირების გაუქმება, რეალურად, არა გირჩის, არამედ ქართული ოცნების ინიციატივაა, პარტიებს შორის კი "ღიად ვაჭრობა" მოხდა — კვოტების გაუქმება "გაიცვალა" ცესკოს თავმჯდომარის არჩევის წესის ცვლილების შესახებ ოცნების ინიციატივაზე, გირჩის მხარდაჭერის სანაცვლოდ. საარჩევნო კოდექსის ამგვარი ცვლილება, არსებითად, წინააღმდეგობაში მოდის ვენეციის კომისიის რეკომენდაციებთან.
"პოლიტიკური ვაჭრობის" კონტექსტი: გუშინ, 1-ელ აპრილს, ოცნების დეპუტატმა ბექა დავითულიანმა განაცხადა, რომ კვოტების გაუქმების სანაცვლოდ, ქართულმა ოცნებამ გირჩისგან მიიღო დაპირება, რომ ცესკოს თავმჯდომარის არჩევის პროცესში, გირჩი ორიენტირებული იქნება კანდიდატის "პროფესიონალიზმსა და კეთილსინდისიერებაზე".
დღეს, 2 აპრილს, გირჩის წევრმა ალექსანდრე რაქვიაშვილმა თქვა, რომ გირჩსა და ქართულ ოცნებას შორის შეთანხმება "პოლიტიკური ვაჭრობის" კარგი მაგალითია.
- "მთელი ოპოზიცია საუბრობს კოალიციურ მთავრობაზე. და რა არის კოალიცია, თუ არა პოლიტიკური ვაჭრობა. ნუთუ ასე ჩარჩა ჩვენი საზოგადოება ან პოლიტიკოსების ნაწილი კომუნიზმში, რომ სიტყვა "ვაჭრობას" ცუდად იყენებთ?", — განაცხადა რაქვიაშვილმა.
დაპირება, რომელიც არ შესრულდა: თეონა აქუბარდია იხსენებს, რომ საქართველოს დღევანდელი პრემიერ-მინისტრი, ირაკლი კობახიძე, 2018 წელს, პარლამენტის თავმჯდომარეობისას, გენდერული კვოტირების საკითხის აქტიური მხარდამჭერი იყო: "კობახიძე ამბობდა, რომ ქალები, ყველა სხვა მიმართულებით, თავიანთი კომპეტენციის გამო, ბუნებრივად იყვნენ მოწინავე პოზიციებზე, ხოლო პოლიტიკაში, ქალთა ჩართულობის პრობლემა ხელოვნურად იყო შექმნილი. გენდერული კვოტირება კი ის ზომა იყო, რაც ამ საკითხს გააუმჯობესებდა."
დეპუტატის თქმით, გენდერული კვოტირების გაუქმება წინააღმდეგობაში მოდის ევროკომისიის მიერ 2022 წელს გაცემული 12 რეკომენდაციის მე-9 პუნქტთან, რაც გენდერულ თანასწორობას გულისხმობს.
გაძლიერდეს ძალისხმევა გენდერული თანასწორობის ზრდისთვის და ქალთა წინააღმდეგ მიმართული ძალადობის წინააღმდეგ, — ეწერა მე-9 პუნქტში.
- აქუბარდიას შეფასებით, ცვლილება ამ პირობის საპირისპიროა და გენდერულ დისბალანს კიდევ უფრო აუარესებს.
გენდერული კვოტირების როლი საქართველოში:
ქალთა უფლებადამცველის, ბაია პატარაიას თქმით, გენდერული კვოტების პირობებში პარლამენტში ქალების წარმომადგენლობა 20% იყო, კვოტების გარეშე კი, მაჩვენებელი მნიშვნელოვნად შემცირდება:
უფლებადამცველი აღნიშნავს, რომ 20%-იანი გენდერული კვოტა ისედაც მცირეა იმისთვის, რომ ქალებმა გავლენა იქონიონ პოლიტიკურ დღის წესრიგზე, "ამის მიუხედავად, 2020 წლის მოწვევის პარლამენტში იყო რამდენიმე არაჩვეულებრივი ქალი, რომლებმაც რუსული კანონის წინააღმდეგ იბრძოლეს, შეინარჩუნეს დამოუკიდებლობა და ხალხის ინტერესებს იცავდნენ. ისინი იყვნენ ქალები სხვადასხვა პარტიებიდან, რომლებსაც შესაძლოა, აღარ მიეცეთ საშუალება, პარტიულ სიებში მოხვდნენ".
უფლებადამცველი ყურადღებას ამახვილებს იმაზეც, რომ როდესაც პარლამენტში ქალთა, ბავშვთა და შშმ პირთა საკითხების გატანაზე მიდგება საქმე, ქალები მეტად მგრძნობიარეები არიან და "მათთან მუშაობა უფრო ადვილია, ვიდრე — კაცებთან."
პატარაიასთან ვისაუბრებთ ზოგი პარტიის, და მათ შორის, ქართული ოცნების არგუმენტზე, რომლის თანახმად, ქალებმა პარლამენტში ადგილი კვოტების გარეშე, კომპეტენციით უნდა დაიმსახურონ. პატარაიას შეფასებით, ქართულ პოლიტიკაში თანაბარი შესაძლებლობები და თანასწორობა რომ არსებობდეს, გენდერული კვოტირება არ იქნებოდა საჭირო:
"გადახედეთ დღევანდელ და წინა მოწვევების პარლამენტს, რა პრინციპით არიან შერჩეულები, ზოგს უმაღლესი განათლება არ აქვს, ნახევარზე მეტის სახელი არ ვიცით, არაფერს წარმოადგენენ ფულის ტომრების გარდა.
- პატარაიამ On.ge-სთან სამომავლო გეგმაზეც ისაუბრა. აპირებს, 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებამდე ინტენსიურად ესაუბროს ქალ ამომრჩევლებს გენდერული კვოტირების საკითხზე.
პოზიციები:
ნინო წილოსანი: ქართული ოცნების ქალ დეპუტატებს გენდერული კვოტირების გაუქმების შესახებ საწინააღმდეგო პოზიცია არ დაუფიქსირებიათ. პირიქით, ნინო წილოსანმა, რომელიც პარლამენტის გენდერული თანასწორობის საბჭოს თავმჯდომარეა, განაცხადა, რომ გენდერული კვოტირება არის "პოზიტიური დისკრიმინაციის ფორმა". მისივე თქმით, კვოტირება არის ქალების პოლიტიკაში გაძლიერების ერთ-ერთი, მაგრამ არა ერთადერთი საშუალება.
ომბუდსმენი: გენდერული კვოტირების გაუქმებას საქართველოს სახალხო დამცველი, ლევან იოსელიანიც გამოეხმაურა. უარყოფითად შეაფასა საარჩევნო კოდექსში შეტანილი ცვლილებები და აღნიშნა, რომ ცვლილება "უგულებელყოფს ქალების მრავალწლიანი ბრძოლის შედეგებს და აუარესებს თანასწორობის მისაღწევად არსებულ მექანიზმებს".
- "ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის აუცილებელია ქალების ხმა მკაფიოდ ისმოდეს ქვეყნის საკანონმდებლო ორგანოსა და პოლიტიკის განმსაზღვრელ სხვა უწყებებში, რათა დღის წესრიგში იდგეს ქალთა საჭიროებები და გენდერული თანასწორობის ხელშემწყობი ღონისძიებები", — განაცხადა იოსელიანმა.
ალეკო ელისაშვილი: პარტია მოქალაქეების თავმჯდომარემ საერთაშორისო გამჭვირვალობა — საქართველოს კვლევა გაიხსენა, რომლის მიხედვით, 2022 წელს 18 დეპუტატს ხმა არ ამოუღია — არ უსარგებლიათ საკანონმდებლო ინიციატივის წარდგენისა და პარლამენტში სიტყვით გამოსვლის უფლებით. "პარლამენტი კი ფრანგულიდან ითარგმნება, როგორც ადგილი, სადაც ლაპარაკობენ. 2022 წელს პარლამენტის 18 წევრს, ათს მმართველი პარტიიდან და რვას ოპოზიციიდან, ხმა არ ამოუღია. მათგან 18-ვე მამაკაცია, ანუ მდუმარე დეპუტატების 100%-იანი შემადგენლობა მამაკაცებია", — თქვა დეპუტატმა.
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
-
გადახედვაპოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა პოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა
-
გადახედვაჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი ჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი
-
გადახედვაბუდუ ზივზივაძე: არა რუსეთს და არა ყველაფერს, რაც საქართველოს რუსეთისკენ მიაქანებს ბუდუ ზივზივაძე: არა რუსეთს და არა ყველაფერს, რაც საქართველოს რუსეთისკენ მიაქანებს
-
გადახედვაბუდუ ზივზივაძე: ვერანაირად გამართლდება მშვიდობიან მომიტინგეებზე თავდასხმა ბუდუ ზივზივაძე: ვერანაირად გამართლდება მშვიდობიან მომიტინგეებზე თავდასხმა
-
გადახედვაშსს-ს ვებგვერდი არ მუშაობს — ჰაკერული დაჯგუფება Anonymous წერს, რომ საიტი მათ გათიშეს შსს-ს ვებგვერდი არ მუშაობს — ჰაკერული დაჯგუფება Anonymous წერს, რომ საიტი მათ გათიშეს
კომენტარები