დიდი ადრონული კოლაიდერი მსოფლიოს ყველაზე მასშტაბური მეცნიერული ექსპერიმენტია. ამაჩქარებლის სიგრძე 27 კილომეტრია. ნაწილაკების სიჩქარე წარმოუდგენლად მაღალია. კოლაიდერში მოძრავი ორი პროტონი ერთმანეთს ეჯახება და ამ დროს წარმოიქმნება უამრავი ნაწილაკი, რომელთა მონაცემებსაც ანალიტიკური აპარატი იწერს და აანალიზებს. მეცნიერები უკვე შეესწრნენ კვარკ-გლუონური პლაზმის (შავი ხვრელის გარეთ ყველაზე მკვრივი მატერია) წარმოქმნას, იპოვეს ძლიერი მტკიცებულება სუპერსიმეტრიის წინააღმდეგ და აღმოაჩინეს ჰიგსის ბოზონი, რისთვისაც პიტერ ჰიგსმა და ფრანსუა ენგლერმა ნობელის პრემია აიღეს ფიზიკაში.

თუმცა, აღმოჩენების პოპულარულ ენაზე განმარტება იშვიათად ხდება. ერთი ფიზიკოსის აზრით კი, დიდმა ადრონულმა კოლაიდერმა, ფაქტობრივად, მოჩვენებების არსებობა უარყო.

ბრაიან კოქსი მანჩესტერის უნივერსიტეტის ნაწილაკების ფიზიკის პროფესორია. მან BBC Radio Four-ის გადაცემაში ცერნისა და მოჩვენებების შესახებ კავშირზე ისაუბრა.

"სანამ პირველ შეკითხვას დავსვამთ, ერთი რაღაც მინდა განვაცხადო: აქ არ შევიკრიბეთ იმისათვის, რომ მოჩვენებების არსებობაზე ვიკამათოთ, რადგან ისინი არ არსებობენ".

მან განაგრძო:

"თუ ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენი ცოცხალი უჯრედების შესახებ არსებულმა ინფორმაციამ დიდხანს იარსებოს, უნდა დავაზუსტოთ, კონკრეტულად რა გარემო ატარებს ამ პატერნს და როგორ ურთიერთქმედებს ის ჩვენი შემადგენელი მატერიის ნაწილაკებთან. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ჩვენ უნდა მოვიგონოთ ნაწილაკების ფიზიკის სტანდარტული მოდელის გაფართოება, რომელიც დაუსხლტა დაფიქსირებას დიდ ადრონულ კოლაიდერზე. ეს კი შეუძლებელია".

ასტროფიზიკოსმა ნილ დეგრას ტაისონმა, რომელიც ასევე იყო შოუში მიწვეული, კოქსს დაჟინებით მოსთხოვა განცხადების განმარტება:

"თუ სწორად გავიგე, თქვენ განაცხადეთ, რომ ცერნმა მოჩვენებების არსებობა უარყო"

"დიახ", - უპასუხა კოქსმა.

"მე ვიტყოდი, რომ თუ არსებობს რამე ტიპის სუბსტანცია, რომელიც ჩვენს სხეულებს მართავს, ამოძრავებს ჩემს მხრებსა და ფეხებს, მაშინ მან უნდა იმოქმედოს იმ ნაწილაკებთან, რომლებისგანაც ჩვენი სხეულებია დამზადებული. ჩვენ ზუსტად გავზომეთ ურთიერთქმედების გზები და დავასკვენით, რომ არ შეიძლება არსებობდეს ისეთი ენერგიის წყარო, რომელიც ჩვენს სხეულებს წარმართავს".

მიუხედავად იმისა, რომ მოჩვენებებისა არც აქამდე სწამდათ სამეცნიერო წრეებში, ეს სრულიად ახალი ნაბიჯია. თუ მოჩვენებებს ურთიერთქმედება აქვთ ფიზიკურ სამყაროსთან, მაშინ მათი კვალი ფიზიკოსებს უნდა აღმოეჩინათ. არცაა გასაკვირი, რომ ეს არ მოხდა.