პანკისის ხეობის სალაფიტების იმამი, ბექხან ფარეულიძე , OC Media-სთან ექსკლუზიურ ინტერვიუში ხეობაში ამჟამად არსებულ აქტუალურ საკითხებზე საუბრობს, როგორიცაა ახალგაზრდების გადინება სირიაში , ნაადრევი ქორწინება, პანკისელი სალაფიტების დაფინანსების წყარო, სალაფიტების როლი პანკისის ხეობაში მიმდინარე პროცესებში.

1990-იანი წლებიდან პანკისის ხეობა მსოფლიო ყურადღებას იქცევდა, როგორც საშიში წერტილი, სადაც ადამიანებს იტაცებდნენ, იყო მკვლელობები და ნარკო-ტრეფიკინგი. დღესდღეობით პანკისი გაცილებით მშვიდი დასახლებაა სხვა რეგიონების მსგავსად საქართველოში, თუმცა ბოლო წლებში სირიაში ომის გამწვავების პარალელურად პანკისი კვლავ აქტუალური გახდა.

რამდენიმე სამხედრო მეთაური, რომელიც ISIS-ის რიგებში იბრძოდა, პანკისის ხეობიდან იყო, მათ შორის თარხან ბათირაშვილი, იგივე ომარ ალ-შიშანი, რომელიც ისლამური სახელმწიფოსთვის ე.წ სამხედრო მინისტრი იყო.

წლების განმავლობაში ადგილობრივი უხუცესთა საბჭო ხეობაში დიდი ავტორიტეტით სარგებლობდა, თუმცა რელიგიური ლანდშაფტის ცვლილებებთან ერთად საბჭოს ავტორიტეტი დასუსტდა, ხოლო სალაფიტური თემი ხშირად კითხვის ნიშნის ქვეშ სვამს უხუცესთა საბჭოს როლს.

პანკისის ხეობაში მოსახლეთა უმეტესობა ქისტია და ასევე უმეტესობა - სუნიტი მუსლიმი. თავდაპირველად ბევრი სუფიზმის მიმდევარი იყო, უფრო ცნობილი, როგორც „ტრადიციული ისლამი“. თუმცა დღეს ხეობაში მცხოვრებთა უმეტესობა თავს სალაფიტებად მიიჩნევს (ულტრა-კონსერვატიული მოძრაობა სუნიტიზმის ფარგლებში) და ამტკიცებს, რომ ისინი მისდევენ ყურანის ყველაზე სწორ ინტერპრეტაციას; ისინი უარყოფენ ყველა ტრადიციას, რომელსაც "არა-ისლამურად" მიიჩნევენ.

ბოლო წლებში პანკისის ხეობის მიმართ ჩნდება ასოციაცია ტერორიზმი, როგორ ფიქრობთ, რატომ ხდება ასე?

ამ ბოლო დროს, 2000 წლის შემდეგ დღემდე ამ სახელის, ტერორიზმი და რადიკალიზმის, ჩვენზე მოწერის მთავარი მიზეზი არის ის, რომ იმ პერიოდში პანკისში არსებული მებრძოლების რაოდენობისა და იმდროინდელი ცუდი სიტუაციის გამო, მთავრობის კონტროლიდანაც კი იყო გასული ხეობა; ამ პერიოდში ნარკოტიკი, ადამიანთა მოტაცება და სხვა ცუდი ამბები ხდებოდა პანკისში. ამის გამო, დღემდე შემოგვრჩა ეს სახელი და ვეღარ ვიშორებთ, მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო წლებში მსგავსი რაღაცებისგან ჩვენ ძალიან შორს ვდგავართ.

ჩემი აზრით, ეს სახელი კიდევ იმიტომ გვაქვს დღემდე, რომ აქ მომუშავე ორგანიზაციებს ეს უნდათ ძალიან. საუბრობენ, რომ აქ დაძაბულობაა, დიდი პრობლემებია და ასეთი მიზეზებით ცდილობენ, რომ გრანტები მიიღონ და ისე იმუშაონ. ამ ბოლო წლებში მე ამას ვხედავ.

ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში სირიაში 25-ზე მეტი პანკისელი დაიღუპა, რას ფიქრობთ, რატომ მიდიან ახალგაზრდა პანკისელები სირიაში?

უპირველეს ყოვლისა, ისეთ ადამიანს, რომელსაც ხეობაში ან ქვეყანაში არ შეუძლია თავის დამკვიდრება, არ აქვს პერსპექტივა და ასეთი ძირითადად ახალგაზრდები არიან - ეს ახალგაზრდები ან თურქეთში მიდიან, ან - უკრაინაში ან კიდევ - ევროპაში განსაკუთრებით ისინი ხვდებიან მანდ [სირიაში], ვინც თურქეთში იყო.

ომის დაწყების შემდეგ ძალიან ბევრი ადამიანი თურქეთიდან არც კი შემოუშვეს - ომში იყავიო - ან რაღაც მსგავსი მიზეზებით და ეს ახალგაზრდებიც, რომლებიც იგებენ რომ, ჯერ ერთი, არანაირი პერსპექტივა არ აქვთ ხეობაში, სამუშაო აქ არ არის, ასევე, მიუხედავად იმისა, რომ ამ ქვეყანაში დაბადებული და გაზრდილი ხარ, მაინც მეორეხარისხოვან მოქალაქედ გთვლიან - ამ და სხვა მსგავსი მიზეზების გამო, გული უცრუვდებათ აქაურ სიტუაციაზე და მიდიან ხოლმე სხვა ქვეყნებში.

იქიდან კი, როგორც სხვები სხვა ქვეყნებიდან, ისინიც სირიაში ხვდებიან. იქ წასული ხალხის უმრავლესობა ამ მიზეზების გამო არის წასული, მაგრამ იქ ორი ნაწილია და არის მეორე ნაწილი, რომელიც დარწმუნებულია, რომ იქ არსებული ომი არის ღვთის გამო, სირიაში მყოფი ხალხის გამო, ხედავენ, როგორ უმოწყალოდ ხოცავენ იქ ბავშვებს, ქალებს, მოხუცებს და მათ დასახმარებლად არიან წასულები. ჩემი აზრით, სხვა ქვეყნებთან შედარებით, საქართველოდან პროცენტულად ბევრად ნაკლებია იქ წასული.

სხვადასხვა წყარეობი წერენ, რომ პანკისელი სალაფიტები ფინანსდებიან არაბული ქვეყნებიდან, რას იტყვით ამასთან დაკავშირებით?

თუ გამოცემები წერენ, რომ თითქოს ხეობაში რაღაც დაჯგუფებაა და ასე ფინანსებით უცხო ქვეყნებიდან მარაგდებიან, მაშინ მოიყვანონ არგუმენტი, საიდან და რატომ ჰგონიათ ასე? არგუმენტს კი ისინი ვერ მოიყვანენ, რადგან ასეთი რამე არ არსებობს, წერენ უარგუმენტოდ.

ჩვენ, პანკისელი მუსლიმები, არანაირ გარე ძალებზე არ ვართ დამოკიდებულები; არც რამე მსგავსი ურთიერთობები გვაქვს და არც გვჭირდება ასეთი რამ. ჩვენ არანაირი რაღაც ,,შავი” ორგანიზაციები არ გვაფინანსებენ, მუსლიმები ვართ და ვცხოვრობთ ისე, როგორც სხვები ცხოვრობენ, ვმუშაობთ და ჩვენ მიერ გამომუშავებული ფულით ვცხოვრობთ. ყველაფერი, რასაც ვაკეთებთ, ეს გამჭვირვალეა. შეიძლება, ამის თქმის საბაბს ის აძლევთ, რომ მუსლიმი ახალგაზრდები საქართველოდან რელიგიური განათლების მისაღებად არაბულ ქვეყნებში მიდიან და აქვთ ურთიერთობა არაბულ ქვეყნებთან. სრულიად შესაძლებელია, ეს ასე იყოს და არასწორია ამის დაფინანსებასთან ასოცირება.

რამდენად გაყოფილია საზოგადოება პანკისში, როდესაც საქმე რელიგიას ეხება?

პანკისის ხეობაში ხალხი არ არის გაყოფილი, მაგრამ არიან პიროვნებები, რომლებსაც უნდათ, წარმოაჩინონ, რომ ხეობა დაყოფილია.

ასევე არიან კონკრეტული პიროვნებები, ხნიერი ადამიანები, რომლებიც ინტერვიუს დროს აცხადებენ, რომ რადიკალიზმია ხეობაში; რომ პრობლემები გვაქვს და სხვა - ეს ყველაფერი კი იმისთვის სჭირდებათ, რომ ეშინიათ, ხელიდან არ გაუშვან ის ძალაუფლება, დახმარება, რომელიც თუნდაც მთავრობის მხრიდან აქვთ; ასევე ავტორიტეტი, რომელიც უნდათ, ჰქონდეთ. ეს ერთეულები ზუსტად ამ მიზნისთვის აკეთებენ და საუბრობენ ამაზე.

შემიძლია, გითხრათ, რომ დაყოფილები არ ვართ, ერთ ხალხი ვართ და რა დაყოფაზეა საუბარი? მართალია, ზოგჯერ რაღაც უკმაყოფილებები იჩენს ხოლმე თავს, თუმცა ეს არ არის საზოგადოების გაყოფა.

ამის აფიშირებას ის ზემოთხსენებული პიროვნებები და ასევე ორგანიზაციები ახდენენ, რომლებიც ამ მიზეზების მოგონებით იღებენ გრანტებს და არ უნდათ, რომ ეს "დააკლდეთ".

რა როლი აქვს უხუცესთა საბჭოს პანკისში და რამდენად ძლიერია ის?

უხუცესთა საბჭო არის არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც გარდაქმნილია სამთავრობო ორგანიზაციად, საბჭოდ. ჩვენ ხეობის უხუცესებს ვაფასებთ, ვეკითხებით კიდეც აზრს, ვისაც მოეკითხება სხვადასხვა თემაზე ჭკუა. მიუხედავად განსხვავებული ხედვებისა, ჩვენ კარგი ურთიერთობები გვაქვს მათთან. მართალია, არიან გამონაკლისები, მაგრამ მთლიანობაში ურთიერთობა კარგი გვაქვს.

თუმცა მთავრობა ცდილობს, რომ ისინი გამოიყენოს ხეობაში, მაგრამ რეალურად არანაირი ძალა და როლი ხეობაში მათ არ აქვთ დღეს. ერთადერთი არის ის, რომ მთავრობა ცდილობს, გააძლიეროს ეს ორგანიზაცია, მისცეს მათ ბერკეტები, ეს არის. როგორც უკვე აღვნიშნე, მათთან ძალიან ჩვეულებრივი ურთიერთობები გვაქვს და არანაირ დაპირისპირებაზე საუბარი ამ შეთხვევაში არაა და არც შეიძლება, იყოს. თუ რამე ხდება, ეს არის პიროვნებების დონეზე და არა რაღაც ჯგუფებს შორის.

რა როლი აქვთ სალაფიტებს პანკისში არსებულ სიტუაციაზე?

ხეობაში სიტუაცია ბოლო წლებში რომ გამოსწორდა, ამაში ორი აზრი არ არსებობს და, თუ ვინმე დაინტერესდება და ნახავს, თუ რა წვლილი მიუძღვით სალაფიტებს რაღაც მანკიერებების აღმოფხვრაში, რომელიც პანკისის ხეობაში საბედნიეროდ არ არსებობს, ნახავს, რომ ამაში ძალიან დიდი როლი სალაფიტებმა შეასრულეს.

დღეს რომ გაიარო ხეობაში, ვერ ნახავ ადამიანს, რომელიც ნარკოტიკს ყიდულობს ან ყიდის, ძნელია, იპოვო ადამიანი, რომელიც ალკოჰოლს სვამს ქუჩაში, სიგარეტს ეწევა, ასეთი ხალხი, რა თქმა უნდა, მაინც არის, თუმცა ისე არა, როგორც ეს ხდებოდა ადრე, ადამიანის მკვლელობასა და გატაცებაზე ხომ საუბარიც არ მაქვს. თქვენ ვერასდროს ვერ გაიგებთ ამბავს, რომ ქმარმა ცოლი მოკლა ან პირიქით, ოჯახში ძალადობაც. საქართველოს სახალხო დამცველმაც განაცხადა, რომ ხეობიდან არასდროს არ ჰქონიათ განცხადება ოჯახში ძალადობის შესახებ. შეგვიძლია, ავიღოთ სხვა რეგიონები, თუნდაც ჩვენი ხეობის მოსაზღვრე სოფლები და ქალაქები, რა ხდება მანდ და თუ რამდენად განსხვავებულია კარგი კუთხით პანკისის ხეობა.

თქვენ ნახავთ, რომ პანკისში ეს სიტუაცია ძალიან სტაბილურია, ზუსტად ამ ყველაფერში უდიდესი წვლილი აქვთ რელიგიურ ლიდერებს, რომლებმაც, როგორც კი ვისწავლეთ და დავბურნდით ხეობაში, ზუსტად ამ მანკიერი მხარეების წინააღმდეგ დავიწყეთ ბრძოლა; ქადაგება, რომელსაც უსმენენ და კი, პოლიციასაც მიუძღვის გარკვეული წვლილი, მაგრამ დიდი წილი რელიგიურ ლიდერებზე მოდის. პოლიცია სხვაგანაც არის, სხვაგანაც მუშაობენ, მაგრამ ასეთი რაღაცები იქ მაინც ხდება, ჩვენ ამ კუთხით ვმუშაობდით და ამის შემდეგაც გავაგრძელებთ, რადგან ისლამი ზუსტად ესაა, ცუდი, მანკიერი მხარეებისთვის უარის თქმა. შეიძლება, ურაყოფითი მხარეებიც არსებობს, ეს იქნება, ვიცი. არ არსებობს არცერთი ერი და ჯგუფი, რომელსაც შეცდომა არ აქვს, თუმცა, რასაც ვხედავთ, დადებითი ბევრად უფრო მეტია.

რამდენად გამართლებულია ადრეული ქორწინება, რომელიც საქართვლოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ ასაკზე დაბალია?

უპირველეს ყოვლისა, მინდა, აღვნიშნო, რომ ჩვენ მსგავსი ქორწინებები ხშირად არ გვაქვს, ძალიან იშვიათად ხდება ხოლმე ეს. არ დგას ეს პრობლემა ხეობაში. როგორც საქართველოს სხვა რეგიონებში ან ქვეყნებში, ასე ხდება აქაც - იშვიათად. ჩვენ არ ვახდენთ ამის პროპაგანდას, რომ ადრეული ქორწინება კარგია ან მსგავსი რამ. ეს პრობლემა ჩვენთან დღის წესრიგშიც კი არ დგას, მაგრამ შემთხვევები არის, როცა ქორწინდებიან, არის 18 წელს მიუღწეველი, მაგრამ თანახმაა გოგოც, მშობლებიც თანახმანი არიან და, თუ ამას დამიდასტურებენ, ამ შემთხვევაში მე, როგორც რელიგიურ ლიდერს, არ მაქვს უფლება, უარი ვთქვა მათ დაქორწინებაზე. არც სხვას შეუძლია, ეს გააკეთოს, რადგან, თუ ყველა თანახმაა და მოდიან, ჩემი რელიგიური ვალდებულებაა, რომ გავაფორმო რელიგიურად, თუმცა ჯერჯერობით მსგავსი შემთხვევა მე არ მქონია.

ჩემი აზრით, ბევრად უკეთესი იქნებოდა, ჯერ გაზრდილიყვნენ, ჩამოყალიბებულიყვნენ და როცა ზუსტად ეცოდინებათ, თუ რა უნდათ, ამ დროს გადაეწყვიტათ ქორწინება.

პანკისელები საუბრობენ ძალოვნების მხრიდან ზეწოლებზე, თუნდაც საზღვრის გადაკვეთის დროს არსებულ პრობლემებზე, რატომ ხდება ეს, თქვენი აზრით?

სალიფიტი და არასალაფიტი, რომელიც კვეთს საზღვარს, რომელიც წარმოშობით არის პანკისის ხეობიდან, აბსოლუტური უმრავლესობა საზღვარზე პრობლემებს აწყდება. ეს არ ვიცი, უფრო დისკრიმინაციას ჰგავს. საზღვარზე გაკავებენ და გაყოვნებენ იმის გამო, რომ ხარ ქისტი. არ აქვს მნიშვნელობა, სალაფიტი იქნები, თუ საერთოდ არ გექნება შეხება ამასთან.

ვერ ვიგებ, ეს სირიაში წამსვლელთა შესაკავებლად ხდება, თუ ჩვენი ჩაგვრის ერთ-ერთი ხერხია, მაგრამ მესმის ხოლმე, რომ ამბობენ - ,,თქვენ, ქისტებმა, ძალიან თავისუფლად დაიწყეთ რაღაცები” და მსგავსი სახის ამბები. მესმის, ზოგჯერ ვფიქრობ, რომ უნდათ, გვითხრან - აი, ჩვენ ძალოვანი სტრუქტურები ვართ, ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ, რაც გვინდა და ა.შ.

ვერ ვხვდები, რას ემსახურება ეს. ძალიან სამწუხაროა. რაც არ უნდა იყოს და როგორც არ უნდა აკეთებდნენ ამას, ეს არის ძალიან ცუდი ფაქტი. ჩვენ კი ვამბობთ , თავისუფალი ქვეყანა ვართ, მაგრამ ამ შემთხვევაში თავისუფალი გადაადგილების უფლებაც უნდა ჰქონდეს ადამიანს, მე მესმის, თუ რამე დანაშაული გაქვს ან ეჭვმიტანილი ხარ, შეიძლება ეს, მაგრამ მთელი პანკისის ხეობა, ყველა ქისტი ხომ ვერ იქნება ბრალდებული?! ადამიანმა უნდა იცოდეს, რის გამო აყოვნებენ, მთელი საათი რომ დაგაყენებენ აეროპორტში, ხალხი რომ გიყურებს, რაღაც უცნაურად, შენ კი არ იცი არც მიზეზი და არაფერი, დამცირებულად გრძნობ თავს, ეს ძალიან ცუდი სიტუაციაა.

მთავრობის ან არასამთავრობო სექტორის მხრიდან რა სახის ჩართულობა გინდათ,რომ იყოს ხეობაში?

არასამთავრობოებს და მთავრობას მინდა, ვუთხრა, რომ ხალხი, რომლებიც ჩვენი სახელის ცუდად გამოყენების ხარჯზე მუშაობს, აკეთებს სხვადასხვა განცხადებას, მხოლოდ იმ წყაროს ნუ დაუჯერებენ და ნუ გადადგამენ ნაბიჯებს, სანამ ზუსტად არ მოხდება სიტუაციაში გარკვევა. მე ამაზე ვსაუბრობ სულ. ხეობაში არიან ორგანიზაციები, რომლებიც ამაზე მუშაობენ - ჩვენი სახით თითქოს საფრთხე აქვს ხეობას, დახმარება სჭირდება და ასე დონორების მოტყუებით იღებენ ფულს, ახდენენ პატარა პრობლემის ძალიან დიდ პრობლემად წარმოჩენას.

მხოლოდ ერთ წყაროს ნუ ენდობით, უკეთესი იქნება, ყველა ჯგუფთან თუ ექნებათ შეხვედრები და მერე მიიღებენ გადაწყვეტილებებს. არსებული სიტუაცია უფრო სოციალური პრობლემებია, რომლებიც საქართველოს სხვა რეგიონებს აქვთ, ყველაზე მთავარი პრობლემა, რაც ჩვენთან დგას და შეიძლება მუშაობა, განათლების, ცნობიერების ამაღლების მიმართულებით. ეს ძალიან საჭიროა ჩვენთვის. ძალიან კარგი იქნებოდა, რეალურად არსებული პრობლემების მოგვარებისთვის ყოფილიყო მუშაობა. რადიკალიზმი, ვაჰაბიზმი და მსგავსი სახის პრობლემა ჩვენთან არ დგას და, რა თქმა უნდა, ჩვენ თავად არ ვართ რადიკალიზმის მომხრეები.