5 ყველაზე უცნაური შემთხვევა ფსიქოლოგიაში
ისტორიაში არსებობს პრეცენდენტები, რომელთა დახმარებითაც ადამიანთა ცოდნა ფართოვდება და ახალი კითხვები ჩნდება. წარმოგიდგენთ ხუთ ყველაზე უჩვეულო შემთხვევას ფსიქოლოგიაში, რომელმაც ჩვენი წარმოდგენა ადამიანთა ბუნებაზე სამუდამოდ შეცვალა.
1. ავერონის ველური ბიჭი
1800 წელს საფრანგეთში, ავერონის ტყიდან უცნობი ბიჭი გამოვიდა. დაახლოებით 11-12 წლის ბავშვი, როგორც აღმოჩნდა, წლების განმავლობაში ტყეში ცხოვრობდა და, ველურ პირობებში გაზრდილმა არც ერთი ენა არ იცოდა. მასზე ზრუნვა ექიმმა ჟან მარკ გასპარ იტარმა გადაწყვიტა და მანვე შეურჩია ბიჭს სახელი, ვიქტორი.
ვიქტორის შესახებ ცნობები მალე მოედო მთელ მსოფლიოს. იტარმა უამრავი დრო გაატარა მასთან მუშაობაში და გარკვეულ პროგრესსაც მიაღწია, თუმცა შედეგები მისთვის დამაკმაყოფილებელი არ იყო. თანამედროვე მეცნიერები ფიქრობენ, რომ სავარაუდოდ, ვიქტორს აუტისტური სპექტრის აშლილობა ჰქონდა. მიუხედავად იმისა, რომ ექიმმა ბიჭისთვის წერისა და საუბრის სწავლება 5-წლიანი მუშაობის შემდეგ ვერ შეძლო, ამ შემთხვევამ მომავალში სასწავლო მეთოდიკის განვითარება განსაზღვრა.
თუკი მანამდე ინტელექტუალური შეფერხების მქონე ბავშვებს უიმედოდ თვლიდნენ და მათ განვითარებაზე დროს აღარ ხარჯავდნენ, ვიქტორის შემთხვევამ აჩვენა, რომ შეზღუდვების მიუხედავად, განვითარება ყოველთვის შესაძლებელია. მეთოდები, რომელთაც იტარი იყენებდა ვიქტორთან, დღეს საერთაშორისო პრაქტიკაშია დამკვიდრებული. გარდა ამისა, ვიქტორი რომ არა, არ იარსებებდა ლინგვისტიკაში "კრიტიკული პერიოდის" თეორია, რომლის თანახმადაც თუ ბავშვებს განვითარების კონკრეტულ ეტაპზე ენასთან შეხება არ ექნებათ, ისინი მომავალშ საუბარს ვერ ისწავლიან.
2. ადამიანი, რომელსაც თავისი ცოლი ქუდში აერია
ბრიტანელი ნევროლოგი ოლივერ საქსი თავისი მოღვაწეობის განმავლობაში ბევრ უცნაურ შემთხვევას შესწრებია. მის ერთ-ერთ წიგნში: "კაცი, რომელსაც ცოლი ქუდში აერია" აღწერს ადამიანს, რომელიც ვიზუალური აგნოზიით იტანჯებოდა. დაავადება ტვინის გარკვეულ უბნებს აზიანებს. პირი ვერ არჩევდა საგნებს ადამიანებისგან, მაგალითად, როდესაც თავის ცოლს უყურებდა, ის მის ნაცვლად ქუდს ხედავდა. ის ასევე ხედავდა სახეებს იქ, სადაც სახეები საერთოდ არ იყო.
"ქუჩაში ის ხშირად უსმევდა თავზე ხელს წყლის ჰიდრანტებსა და პარკირების გამზომებს, რადგან ისინი პატარა ბავშვები ეგონა. ის ხშირად ცდილობდა სავარძლებისთვის ხელის ჩამორთმევას და უკვირდა, რატომ არ სცემდნენ ისინი პასუხს", - წერდა საქსი.
3. ქალი, რომელსაც ყველგან დრაკონები ელანდებოდა
ეს შემთხვევა აღწერილია The Lancet-ის 2014 წლის სტატიაში "პროსოპომეტამორფოპსია და ჰალუცინაციები". საქმე 52 წლის დანიელ ქალს ეხება, რომელიც მთელი ცხოვრება ადამიანების სახეების ნაცვლად დრაკონების სახეებს ხედავდა. ოლივერ საქსი და მისი კოლეგები წერენ, რომ ქალის მიერ წარმოდგენილი დრაკონის სახეები შავი და მოგრძო იყო, მახვილი ყურებით, გამობურცული დინგითა და რეპტილიის მსგავსი კანით. მათი დიდი თვალები კი მოწითალო, მოყვითალო, ლურჯი ან მწვანე ფერის იყო.
დრაკონები ადამიანის სახეებთან ერთად კედლებზე, კომპიუტერის ეკრანებზე ან სიბნელეში ჩნდებოდნენ. საბოლოოდ, მკვლევარებმა ზუსტად ვერ დაადგინეს, თუ რა იწვევდა ჰალუცინაციებს.
4. ადამიანი, რომელსაც სურდა, სხვებს შეეჭამათ
ტორონტოს ფსიქიატრიის კლინიკის არქივში სწორედ ასეთი ადამიანის ისტორია ინახება. კანიბალიზმის საპირისპირო ფეტიშით, კაცი, სახელად სტივენი ირწმუნებოდა, რომ მას სურდა, დიდი, დომინანტი ქალისგან ყოფილიყო შეჭმული.
პაციენტი ძალიან სუფთა, ერთი შეხედვით ჩვეულებრივი ადამიანის შთაბეჭდილებას ტოვებდა. მკვლევარებმა მისი ეს უცნაური სურვილი საშვილოსნოში დაბრუნებასა და დაბადების გაუქმების სურვილს დაუკავშირეს. ამ იდეას ადასტურებდა ისიც, რომ მას სურდა, რომ ჯერ ვინმეს სრულად გადაეყლაპა, შემდეგ კი სხეულიდან გამოედევნა.
აღსანიშნავია, რომ ეს არ ყოფილა მიზეზი, რის გამოც სტივენი ექიმებთან მივიდა - ის ღელავდა, რომ გეი იყო.
5. ქალი, რომელიც 4 წლის განმავლობაში ერთსა და იმავე მუსიკას უსმენდა
პოპ ჟანრის მუსიკოსები ხშირად ცდილობენ ისეთი ჟღერადობის მუსიკის შექმნას, რომლის თავიდან ამოგდება საკმაოდ რთულია. ქალს, სახელად სუზან რუტს, ოთხი წლის განმავლობაში ერთი და იგივე სიმღერა უტრიალებდა თავში. პეტი პეიჯის სიმღერა How Much is that Doggie in the Window 1952 წლითაა დათარიღებული.
თერაპევტებმა სუზანის ხმოვან ჰალუცინაციას "მუსიკალური ტინიტი" დაარქვეს. ქალის მდგომარეობა იმდენად მძიმე იყო, რომ მის ქმარს კომუნიკაციისთვის ყვირილი უწევდა, როცა ის თავში აჟღერებული მელოდიით იყო გართული. ეს იშვიათი დაავადება ღამით გაცილებით უარესდებოდა. სუზანი იძულებული იყო, ტელევიზორი ჩაერთო, რათა სხვა ხმაზე გადაეტანა ყურადღება და დაეძინა.
დიდი ხნის შემდეგ სუზანმა სხვა სიმღერა, Somewhere over the Rainbow ამოიჩემა.
აქვე იხილეთ პეტი პეიჯის სიმღერა, ოღონდ ფრთხილად მოუსმინეთ.
-
გადახედვამელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან მელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან
-
გადახედვაყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი ყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი
-
გადახედვაამომავალი ვარსკვლავები — გიორგი გიგაშვილი პრესტიჟული ევროპული პროგრამის გამარჯვებულია ამომავალი ვარსკვლავები — გიორგი გიგაშვილი პრესტიჟული ევროპული პროგრამის გამარჯვებულია
-
გადახედვამეცნიერებმა ძველ გრაგნილში პლატონის საფლავის მდებარეობაზე მინიშნებას მიაგნეს მეცნიერებმა ძველ გრაგნილში პლატონის საფლავის მდებარეობაზე მინიშნებას მიაგნეს
-
-
-
გადახედვაილიაუნი მოსწავლეებისთვის ასტროფიზიკის პრაქტიკულ შეხვედრებს გამართავს — როგორ დავესწროთ ილიაუნი მოსწავლეებისთვის ასტროფიზიკის პრაქტიკულ შეხვედრებს გამართავს — როგორ დავესწროთ
-
-
გადახედვამკვლევრებმა 90 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური ფრინველის ნაკვალევი აღმოაჩინეს მკვლევრებმა 90 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური ფრინველის ნაკვალევი აღმოაჩინეს
-
გადახედვა29 აპრილს, პარლამენტი გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე, პრეზიდენტის ვეტოს განიხილავს 29 აპრილს, პარლამენტი გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე, პრეზიდენტის ვეტოს განიხილავს
-
-
გადახედვაკობახიძე: მიგრაციის ერთ-ერთი მიზეზი არის ის, რომ გახსნილია საზღვრები, ანუ ადვილია ქვეყნის დატოვება და ევროკავშირის ქვეყნებში გადასვლა კობახიძე: მიგრაციის ერთ-ერთი მიზეზი არის ის, რომ გახსნილია საზღვრები, ანუ ადვილია ქვეყნის დატოვება და ევროკავშირის ქვეყნებში გადასვლა
-
გადახედვა"ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები "ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები
-
გადახედვაკობახიძე აცხადებს, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ვიზალიბერალიზაციაზე ჩანაწერს "ჩალის ფასი აქვს" კობახიძე აცხადებს, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ვიზალიბერალიზაციაზე ჩანაწერს "ჩალის ფასი აქვს"
-
-
გადახედვალელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს! ლელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს!
-
გადახედვარუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა რუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა
-
გადახედვაალტ-ინფო აცხადებს, რომ საჯარო რეესტრმა მათი ახალი პარტიის, "ქართული იდეის" გაუქმების პროცესი დაიწყო ალტ-ინფო აცხადებს, რომ საჯარო რეესტრმა მათი ახალი პარტიის, "ქართული იდეის" გაუქმების პროცესი დაიწყო
-
გადახედვაზენდეია სპაიდერმენის შეყვარებულებიდან მესამეა, რომელმაც ჩოგბურთელის როლი მოირგო ზენდეია სპაიდერმენის შეყვარებულებიდან მესამეა, რომელმაც ჩოგბურთელის როლი მოირგო
-
გადახედვა18-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა პირს, რომელმაც ყოფილი ცოლი დაჭრა, მისი ქმარი კი მოკლა 18-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა პირს, რომელმაც ყოფილი ცოლი დაჭრა, მისი ქმარი კი მოკლა
-
გადახედვაოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან ოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან
კომენტარები