5 ყველაზე უცნაური შემთხვევა ფსიქოლოგიაში
ფოტო: Wikimedia Commons
ისტორიაში არსებობს პრეცენდენტები, რომელთა დახმარებითაც ადამიანთა ცოდნა ფართოვდება და ახალი კითხვები ჩნდება. წარმოგიდგენთ ხუთ ყველაზე უჩვეულო შემთხვევას ფსიქოლოგიაში, რომელმაც ჩვენი წარმოდგენა ადამიანთა ბუნებაზე სამუდამოდ შეცვალა.
1. ავერონის ველური ბიჭი
1800 წელს საფრანგეთში, ავერონის ტყიდან უცნობი ბიჭი გამოვიდა. დაახლოებით 11-12 წლის ბავშვი, როგორც აღმოჩნდა, წლების განმავლობაში ტყეში ცხოვრობდა და, ველურ პირობებში გაზრდილმა არც ერთი ენა არ იცოდა. მასზე ზრუნვა ექიმმა ჟან მარკ გასპარ იტარმა გადაწყვიტა და მანვე შეურჩია ბიჭს სახელი, ვიქტორი.
ვიქტორის შესახებ ცნობები მალე მოედო მთელ მსოფლიოს. იტარმა უამრავი დრო გაატარა მასთან მუშაობაში და გარკვეულ პროგრესსაც მიაღწია, თუმცა შედეგები მისთვის დამაკმაყოფილებელი არ იყო. თანამედროვე მეცნიერები ფიქრობენ, რომ სავარაუდოდ, ვიქტორს აუტისტური სპექტრის აშლილობა ჰქონდა. მიუხედავად იმისა, რომ ექიმმა ბიჭისთვის წერისა და საუბრის სწავლება 5-წლიანი მუშაობის შემდეგ ვერ შეძლო, ამ შემთხვევამ მომავალში სასწავლო მეთოდიკის განვითარება განსაზღვრა.
თუკი მანამდე ინტელექტუალური შეფერხების მქონე ბავშვებს უიმედოდ თვლიდნენ და მათ განვითარებაზე დროს აღარ ხარჯავდნენ, ვიქტორის შემთხვევამ აჩვენა, რომ შეზღუდვების მიუხედავად, განვითარება ყოველთვის შესაძლებელია. მეთოდები, რომელთაც იტარი იყენებდა ვიქტორთან, დღეს საერთაშორისო პრაქტიკაშია დამკვიდრებული. გარდა ამისა, ვიქტორი რომ არა, არ იარსებებდა ლინგვისტიკაში "კრიტიკული პერიოდის" თეორია, რომლის თანახმადაც თუ ბავშვებს განვითარების კონკრეტულ ეტაპზე ენასთან შეხება არ ექნებათ, ისინი მომავალშ საუბარს ვერ ისწავლიან.
2. ადამიანი, რომელსაც თავისი ცოლი ქუდში აერია
ბრიტანელი ნევროლოგი ოლივერ საქსი თავისი მოღვაწეობის განმავლობაში ბევრ უცნაურ შემთხვევას შესწრებია. მის ერთ-ერთ წიგნში: "კაცი, რომელსაც ცოლი ქუდში აერია" აღწერს ადამიანს, რომელიც ვიზუალური აგნოზიით იტანჯებოდა. დაავადება ტვინის გარკვეულ უბნებს აზიანებს. პირი ვერ არჩევდა საგნებს ადამიანებისგან, მაგალითად, როდესაც თავის ცოლს უყურებდა, ის მის ნაცვლად ქუდს ხედავდა. ის ასევე ხედავდა სახეებს იქ, სადაც სახეები საერთოდ არ იყო.
"ქუჩაში ის ხშირად უსმევდა თავზე ხელს წყლის ჰიდრანტებსა და პარკირების გამზომებს, რადგან ისინი პატარა ბავშვები ეგონა. ის ხშირად ცდილობდა სავარძლებისთვის ხელის ჩამორთმევას და უკვირდა, რატომ არ სცემდნენ ისინი პასუხს", - წერდა საქსი.
3. ქალი, რომელსაც ყველგან დრაკონები ელანდებოდა
ეს შემთხვევა აღწერილია The Lancet-ის 2014 წლის სტატიაში "პროსოპომეტამორფოპსია და ჰალუცინაციები". საქმე 52 წლის დანიელ ქალს ეხება, რომელიც მთელი ცხოვრება ადამიანების სახეების ნაცვლად დრაკონების სახეებს ხედავდა. ოლივერ საქსი და მისი კოლეგები წერენ, რომ ქალის მიერ წარმოდგენილი დრაკონის სახეები შავი და მოგრძო იყო, მახვილი ყურებით, გამობურცული დინგითა და რეპტილიის მსგავსი კანით. მათი დიდი თვალები კი მოწითალო, მოყვითალო, ლურჯი ან მწვანე ფერის იყო.
დრაკონები ადამიანის სახეებთან ერთად კედლებზე, კომპიუტერის ეკრანებზე ან სიბნელეში ჩნდებოდნენ. საბოლოოდ, მკვლევარებმა ზუსტად ვერ დაადგინეს, თუ რა იწვევდა ჰალუცინაციებს.
4. ადამიანი, რომელსაც სურდა, სხვებს შეეჭამათ
ტორონტოს ფსიქიატრიის კლინიკის არქივში სწორედ ასეთი ადამიანის ისტორია ინახება. კანიბალიზმის საპირისპირო ფეტიშით, კაცი, სახელად სტივენი ირწმუნებოდა, რომ მას სურდა, დიდი, დომინანტი ქალისგან ყოფილიყო შეჭმული.
პაციენტი ძალიან სუფთა, ერთი შეხედვით ჩვეულებრივი ადამიანის შთაბეჭდილებას ტოვებდა. მკვლევარებმა მისი ეს უცნაური სურვილი საშვილოსნოში დაბრუნებასა და დაბადების გაუქმების სურვილს დაუკავშირეს. ამ იდეას ადასტურებდა ისიც, რომ მას სურდა, რომ ჯერ ვინმეს სრულად გადაეყლაპა, შემდეგ კი სხეულიდან გამოედევნა.
აღსანიშნავია, რომ ეს არ ყოფილა მიზეზი, რის გამოც სტივენი ექიმებთან მივიდა - ის ღელავდა, რომ გეი იყო.
5. ქალი, რომელიც 4 წლის განმავლობაში ერთსა და იმავე მუსიკას უსმენდა
პოპ ჟანრის მუსიკოსები ხშირად ცდილობენ ისეთი ჟღერადობის მუსიკის შექმნას, რომლის თავიდან ამოგდება საკმაოდ რთულია. ქალს, სახელად სუზან რუტს, ოთხი წლის განმავლობაში ერთი და იგივე სიმღერა უტრიალებდა თავში. პეტი პეიჯის სიმღერა How Much is that Doggie in the Window 1952 წლითაა დათარიღებული.
თერაპევტებმა სუზანის ხმოვან ჰალუცინაციას "მუსიკალური ტინიტი" დაარქვეს. ქალის მდგომარეობა იმდენად მძიმე იყო, რომ მის ქმარს კომუნიკაციისთვის ყვირილი უწევდა, როცა ის თავში აჟღერებული მელოდიით იყო გართული. ეს იშვიათი დაავადება ღამით გაცილებით უარესდებოდა. სუზანი იძულებული იყო, ტელევიზორი ჩაერთო, რათა სხვა ხმაზე გადაეტანა ყურადღება და დაეძინა.
დიდი ხნის შემდეგ სუზანმა სხვა სიმღერა, Somewhere over the Rainbow ამოიჩემა.
აქვე იხილეთ პეტი პეიჯის სიმღერა, ოღონდ ფრთხილად მოუსმინეთ.
-
OpenAI-მ ახალი მოდელი გამოუშვა — როგორია და რას გვთავაზობს GPT-5.2 OpenAI-მ ახალი მოდელი გამოუშვა — როგორია და რას გვთავაზობს GPT-5.2
გადახედვა
-
სუპერდედამიწაზე, სადაც წელიწადი 10 საათს გრძელდება, მკვლევრებმა უჩვეულო რამ შენიშნეს სუპერდედამიწაზე, სადაც წელიწადი 10 საათს გრძელდება, მკვლევრებმა უჩვეულო რამ შენიშნეს
გადახედვა
-
TI: სექტემბერში ყველა პარტიამ ₾7მლნ-მდე შემოწირულება მიიღო, აქედან 59%, ₾4 მლნ-ზე მეტი — "ქართულმა ოცნებამ" TI: სექტემბერში ყველა პარტიამ ₾7მლნ-მდე შემოწირულება მიიღო, აქედან 59%, ₾4 მლნ-ზე მეტი — "ქართულმა ოცნებამ"
გადახედვა
-
შპს "თბილსერვის ჯგუფიდან" გათავისუფლებულმა თანამშრომელმა სასამართლო დავა მოიგო შპს "თბილსერვის ჯგუფიდან" გათავისუფლებულმა თანამშრომელმა სასამართლო დავა მოიგო
გადახედვა
-
წინასაახალწლო შეთავაზებები საქართველოს ბანკისგან ნაწილ-ნაწილით გადახდისას წინასაახალწლო შეთავაზებები საქართველოს ბანკისგან ნაწილ-ნაწილით გადახდისას
-
ფერმერები, რომლებმაც 2025 წელს სიმინდის ყველაზე დიდი მოსავალი აიღეს ფერმერები, რომლებმაც 2025 წელს სიმინდის ყველაზე დიდი მოსავალი აიღეს
-
თიბისის დეკემბრის მარათონის პირველი გამარჯვებული — მთავარი სტრატეგია მოტივაციაა თიბისის დეკემბრის მარათონის პირველი გამარჯვებული — მთავარი სტრატეგია მოტივაციაა
-
შალვა პაპუაშვილის თქმით, "არანაირი პრობლემა არ არის" იმაში, რომ ირაკლი კობახიძე და პუტინი თურქმენეთში ფორუმს ესწრებიან შალვა პაპუაშვილის თქმით, "არანაირი პრობლემა არ არის" იმაში, რომ ირაკლი კობახიძე და პუტინი თურქმენეთში ფორუმს ესწრებიან
გადახედვა
-
ვხედავთ პოლიტიკურ სპიკერებს, რომლებიც შეიძლება პროფესიით ექიმები არიან და ამას იყენებენ პარტიის წევრები პოლიტიკური მიზნისთვის ვხედავთ პოლიტიკურ სპიკერებს, რომლებიც შეიძლება პროფესიით ექიმები არიან და ამას იყენებენ პარტიის წევრები პოლიტიკური მიზნისთვის
გადახედვა
-
ირაკლი კობახიძე: მიმდინარე ოკუპაციის რეალობასთან ერთად, საქართველო მშვიდობას არა მხოლოდ პოლიტიკურ არჩევანად, არამედ ეგზისტენციალურ პრიორიტეტად მიიჩნევს ირაკლი კობახიძე: მიმდინარე ოკუპაციის რეალობასთან ერთად, საქართველო მშვიდობას არა მხოლოდ პოლიტიკურ არჩევანად, არამედ ეგზისტენციალურ პრიორიტეტად მიიჩნევს
გადახედვა
-
შალვა პაპუაშვილი: "მე არ ვიცი, გახარიას პარტიას რა გაუხარდა სტრასბურგის გადაწყვეტილებაში" შალვა პაპუაშვილი: "მე არ ვიცი, გახარიას პარტიას რა გაუხარდა სტრასბურგის გადაწყვეტილებაში"
გადახედვა
-
შალვა პაპუაშვილი: ქართული დემოკრატიის სტანდარტი დღეს გაცილებით მაღალი არის ვიდრე ზოგიერთი ევროპული დემოკრატიისა შალვა პაპუაშვილი: ქართული დემოკრატიის სტანდარტი დღეს გაცილებით მაღალი არის ვიდრე ზოგიერთი ევროპული დემოკრატიისა
გადახედვა
-
ყველგან საწამლავი და არსად მოწამლული — შალვა პაპუაშვილი ქიმიური იარაღის გამოყენებაზე ყველგან საწამლავი და არსად მოწამლული — შალვა პაპუაშვილი ქიმიური იარაღის გამოყენებაზე
გადახედვა
-
სრული კონტროლი თოვლსა და ყინულზე — Bridgestone Blizzak-მა საერთაშორისო ტესტირებისას 100%-იანი შედეგი აჩვენა სრული კონტროლი თოვლსა და ყინულზე — Bridgestone Blizzak-მა საერთაშორისო ტესტირებისას 100%-იანი შედეგი აჩვენა
-
მეფე ლომის საახალწლო კინოჩვენება — ღონისძიების წარმდგენია SOLO და Mastercard მეფე ლომის საახალწლო კინოჩვენება — ღონისძიების წარმდგენია SOLO და Mastercard
-
ჯანა ჯავახიშვილი: ვქმნით ფსიქიკური აშლილობების მქონე ადამიანების, როგორც შუა საუკუნეებში კეთროვნების, სიას ჯანა ჯავახიშვილი: ვქმნით ფსიქიკური აშლილობების მქონე ადამიანების, როგორც შუა საუკუნეებში კეთროვნების, სიას
გადახედვა
-
გახსენი 13-14 დეკემბრის თიბისის საახალწლო შეთავაზებები გახსენი 13-14 დეკემბრის თიბისის საახალწლო შეთავაზებები
-
Cryptal-ის აპლიკაციის დიდი განახლება წლის ბოლოს Cryptal-ის აპლიკაციის დიდი განახლება წლის ბოლოს
-
ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე და ალკოჰოლიზმით დაავადებულ პირთა ერთიან საინფორმაციო ბაზა იქმნება — რა წერია კანონში? ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე და ალკოჰოლიზმით დაავადებულ პირთა ერთიან საინფორმაციო ბაზა იქმნება — რა წერია კანონში?
გადახედვა
-
საქართველო ვალდებულია კონკრეტულ დაზარალებულებს დაკისრებული კომპენსაცია გადაუხადოს და სპეციალური საშუალებების გამოყენების დეტალური რეგულაციები დაადგინოს. — ნონა ქურდოვანიძე სტრასბურგის გადაწყვეტილებაზე საქართველო ვალდებულია კონკრეტულ დაზარალებულებს დაკისრებული კომპენსაცია გადაუხადოს და სპეციალური საშუალებების გამოყენების დეტალური რეგულაციები დაადგინოს. — ნონა ქურდოვანიძე სტრასბურგის გადაწყვეტილებაზე
გადახედვა
-
მიხეილ ყაველაშვილმა შეკრება-მანიფესტაციებთან დაკავშირებულ საკანონმდებლო ცვლილებებს ხელი მოაწერა მიხეილ ყაველაშვილმა შეკრება-მანიფესტაციებთან დაკავშირებულ საკანონმდებლო ცვლილებებს ხელი მოაწერა
გადახედვა






კომენტარები