როგორ ვლინდება ბავშვობის ტრავმა ზრდასრულობაში
ზოგიერთ ადამიანს ბავშვობის პერიოდში ტრავმასთან გამკლავება უწევს. ეს შეიძლება იყოს ფიზიკური და ემოციური ჩაგვრა, ყურადღების ნაკლებობა ოჯახის წევრის მხრიდან ან სხვა. თუმცა, ტრავმულ გარემოში აღზრდის შედეგები თავს იჩენს არა მხოლოდ ბავშვობაში და მოზარდობისას, არამედ ზრდასრულ ასაკშიც კი.
ბავშვი თავის თავს გადახდენილი ამბებით სამყაროს "რუკას" ქმნის. თუმცა, თუკი იგი ახალი რუკის შექმნას აღარ ცდილობს, სამყაროს მისეული აღქმა გონებაში იბეჭდება და ცხოვრების სხვადასხვა ეტაპზე გამოვლინდება.
გამოვლინება ბევრგვარი შეიძლება იყოს, თუმცა, ყველაზე გავრცელებული ქვემოთ ჩამოთვლილი 4 მდგომარეობაა.
1. ყალბის "მეს" შექმნა
ბავშვობაში ძალიან გვინდა, მშობლებს ვუყვარდეთ და ჩვენზე ზრუნავდნენ. როცა ასე არ ხდება, ჩვენ ვცდილობთ, ისეთი ბავშვი გავხდეთ, რომელიც, ჩვენი აზრით, მათ ეყვარებათ. ამის ერთ-ერთ საშუალებად გულჩათხრობილობაც კი შეიძლება იქცეს და ასე ვქმნით ყალბ "მეს" — ადამიანს, რომელსაც სამყაროს წარვუდგენთ.
გულჩათხრობილობით ჩვენს ნამდვილ თავთან კავშირსაც ვკარგავთ, რადგან განცდები პიროვნების განუყოფელი ნაწილია. ვიწყებთ ცხოვრებას იმის შიშით, რომ თუკი ნიღაბი მოგვცილდება და ნამდვილი სახე გამოგვიჩნდება, ჩვენ აღარავის ვეყვარებით, აღარავინ მიგვიღებს და იზრუნებს.
საუკეთესო გზა, რომლითაც დაკარგული ნამდვილი "მეს" დაბრუნება შეგიძლიათ, ბავშვობის ემოციურ ტრავმასთან გამკლავებაში სპეციალიზებულ ფსიქოთერაპევტთან საუბარია. იგი დაგეხმარებათ, საკუთარ გრძნობებსა და ემოციებს ისევ დაუკავშირდეთ და თავი უსაფრთხოდ და სრულყოფილად იგრძნოთ.
2. მსხვერპლის როლში ყოფნის განცდა
რასაც ვფიქრობთ და რისიც გვჯერა, სწორედ იმას ველაპარაკებით საკუთარ თავს, ხოლო საკუთარ თავთან ლაპარაკი ან გვამხნევებს, ან — გვთრგუნავს. დათრგუნვას, რა თქმა უნდა, საკუთარი თავისადმი ნეგატიური დამოკიდებულება იწვევს; ეს გვაგრძნობინებს, თითქოს ჩვენი ცხოვრების მართვის უნარი არ გვქონდეს, ანუ ვიყოთ მსხვერპლის როლში.
ისეთ სიტუაციაშიც კი, როცა გვგონია, რომ არჩევანი არ გვაქვს, ყოველთვის არსებობს არჩევის შესაძლებლობა — სხვა თუ არაფერი, იმის არჩევის მაინც, როგორც აღვიქვამთ ცხოვრებას. ბავშვობაში საკუთარ თავზე და ჩვენს გარემოზე კონტროლის შესაძლებლობა ან არ გვაქვს, ან — მხოლოდ მცირედით, თუმცა, ზრდასრულობაში ყველაფერი იცვლება. დამთგრუნველი ფიქრების მოჭარბებისას, როგორც წესი, სიტუაციის შეცვლის იმაზე მეტი შანსი არსებობს, ვიდრე ეს თავად გვგონია.
საკუთარი თავი შეგვიძლია, არათუ მსხვერპლად, არამედ გადარჩენილად აღვიქვათ. შემდეგ ჯერზე, როცა გამოსავლის ძიებაში თავს ჩიხში მომწყვდეულად იგრძნობთ, გაიხსენეთ, რომ მდგომარეობას იმაზე მეტად აკონტროლებთ, ვიდრე გგონიათ.
3. პასიური აგრესია
როცა ბავშვები ისეთ გარემოში იზრდებიან, სადაც ბრაზს ძირითადად არაჯანსაღი ფორმით გამოხატავენ, ისინი იწყებენ ფიქრს, რომ გაბრაზება მიუღებელია. თუკი ბავშვობისას ბრაზის ძალადობრივ გამოვლინებას შეესწარით, ზრდასრულ ასაკში შეიძლება იფიქროთ, რომ მრისხანება ძალადობრივი ემოციაა და უნდა დაითრგუნოს. ან, თუ ბავშვს მშობლები ასწავლიან, რომ ბრაზი "აკრძალული" განცდების სიაშია, იგი მის დათრგუნვას ეცდება, მაშინაც კი, როცა ზრდასრულობაში მისგან გათავისუფლებით სარგებლის მიღება შეუძლია.
და რა ხდება მაშინ, როცა ბრაზს არ გამოხატავთ? თუკი ერთ-ერთი მათგანი ხართ, ვინც უსიამოვნო განცდებს თრგუნავს, პასუხი ალბათ იცით — არც არაფერი. ისევ გაბრაზებული ხართ. არადა, ბრაზი სრულიად ბუნებრივი ემოციაა, რომელსაც ყველა განვიცდით; თუმცა, ხშირად მისი მიღებისა და გამომწვევი მიზეზის გადაჭრის ნაცვლად, უბრალოდ, ისევ გაბრაზებული რჩებით. და რადგან ბრაზის დათრგუნვა ბოლომდე არ შეგვიძლია, განცდების გამოხატვის გზა პასიური აგრესია ხდება.
4. პასიურობა
ბავშვობაში მშობლის ან მეურვის ყურადღების ნაკლებობა კიდევ ერთი გარემოებაა, რომელიც ბრაზისა და შიშის ემოციების დაგროვებისკენ გვიბიძგებს. გვგონია, ამის შემდეგ ყურადღებას მოგვაქცევენ და აღარ მიგვატოვებენ. თუმცა, ამის ნაცვლად, შედეგი ისაა, რომ საკუთარ თავს მივატოვებთ ხოლმე. ვხდებით პასიური და ჩვენი პოტენციალის გამოყენებისკენ აღარ მივისწრაფვით. პასიური ადამიანი საკუთარ თავს ეუბნება: "ვიცი, რაც უნდა გავაკეთო, მაგრამ არ გავაკეთებ".
მნიშვნელოვანია, გვახსოვდეს, რომ ჩვენი განცდების დათრგუნვისას საკუთარ თავსაც ვთრგუნავთ. ბავშვობის ტრავმის გამო, შეიძლება, ჩვენი სხვადასხვა ნაწილის დამალვა ჩვევად გვაქვს, რაც მაშინ ალბათ ამართლებდა კიდეც. თუმცა, ზრდასრულ ასაკში საკუთარი განცდები გვეუბნებიან, ვინ ვართ და რა გვინდა.
სახლი ფსიქოსოციალური რეაბილიტაციის ცენტრია.
ის საშუალებას გაძლევთ, გაუმკლავდეთ ისეთ მდგომარეობებს, როგორებიცაა:
→ ნარკოტიკზე, ნივთიერებებზე, ალკოჰოლზე, თამაშზე დამოკიდებულებები და სხვადასხვა კომპულსიური ქცევები
→ კვებითი აშლილობა
→ შფოთვა
→ დეპრესია
→ ტრავმა
→ მწვავე სტრესი და ადაპტაციის პრობლემები.
ლიცენზირებული სპეციალისტებისგან შემდგარი მულტიდისციპლინური გუნდი ბენეფიციარს სთავაზობს თანამედროვე მიდგომებზე დაფუძნებულ ინდივიდუალურ სარეაბილიტაციო პროგრამას, რომელიც გულისხმობს ფსიქოლოგიურ, ფიზიკურ და, საჭიროების შემთხვევაში, სამედიცინო ინტერვენციას.
-
გადახედვაპიტერ ფიშერის თქმით, არსებულ ვითარებაში, საქართველოსთვის EU-ში გაწევრიანების შანსი არ არსებობს პიტერ ფიშერის თქმით, არსებულ ვითარებაში, საქართველოსთვის EU-ში გაწევრიანების შანსი არ არსებობს
-
გადახედვა"ჩემი ხმა" 25 ნოემბერს, დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან აქციას აანონსებს "ჩემი ხმა" 25 ნოემბერს, დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან აქციას აანონსებს
-
გადახედვამერია: კოსტავას ქუჩის ნაწილზე საავტომობილო მოძრაობა დროებით შეიზღუდება მერია: კოსტავას ქუჩის ნაწილზე საავტომობილო მოძრაობა დროებით შეიზღუდება
-
გადახედვაილიაუნის "ა" კორპუსის წინ ხვალ 7 ლექცია ჩატარდება — ლექციების განრიგი ილიაუნის "ა" კორპუსის წინ ხვალ 7 ლექცია ჩატარდება — ლექციების განრიგი
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს მამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს
-
გადახედვა22 ნოემბერს თბილისის ნაწილს ელექტროენერგია შეეზღუდება 22 ნოემბერს თბილისის ნაწილს ელექტროენერგია შეეზღუდება
-
გადახედვაგიორგი ვაშაძე: შაბათს გვექნება დიდი აქცია გიორგი ვაშაძე: შაბათს გვექნება დიდი აქცია
-
გადახედვაპუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს პუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს
-
გადახედვაეუთო/ოდირი: ოდირი შეშფოთებულია საქართველოში გადაჭარბებული საპოლიციო ძალის გამოყენების შესახებ ცნობებით ეუთო/ოდირი: ოდირი შეშფოთებულია საქართველოში გადაჭარბებული საპოლიციო ძალის გამოყენების შესახებ ცნობებით
-
გადახედვაპროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა პროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა
-
გადახედვააშშ-მა რუსულ "გაზპრომბანკს" სანქციები დაუწესა აშშ-მა რუსულ "გაზპრომბანკს" სანქციები დაუწესა
-
გადახედვალიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა ლიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა
-
გადახედვაგიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ გიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ
-
გადახედვა1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება 1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება
-
გადახედვადამკვირვებლები აცხადებენ, რომ ქართულ დიასპორას ხმის მიცემის უფლება შეეზღუდა დამკვირვებლები აცხადებენ, რომ ქართულ დიასპორას ხმის მიცემის უფლება შეეზღუდა
-
გადახედვააზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს აზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს
-
გადახედვაარსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია არსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია
-
გადახედვადღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება დღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვა24 ნოემბერს, თავისუფლების მოედანზე ქალთა მარში გაიმართება 24 ნოემბერს, თავისუფლების მოედანზე ქალთა მარში გაიმართება
-
გადახედვაპრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს პრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს
კომენტარები