ფეისბუქმა კოორდინირებული არაავთენტური ქმედებების შესახებ აპრილის ანგარიში გამოაქვეყნა. ანგარიშში ნათქვამია, რომ საქართველოში Facebook-მა გამოცემა Espersona-სთან დაკავშირებული 511 გვერდი, 101 პერსონალური ანგარიში, 122 ჯგუფი და 56 ინსტაგრამ–ანგარიში წაშალა. გამოცემა დაიბლოკა Facebook-ის მფლობელობაში მყოფი პლატფორმებიდან. ამ გვერდებისა და კავშირების დასადგენად ფეისბუქი DFRLab-ის გამოძიების შედეგებს დაეყრდნო.

ფეისბუქის განცხადებაში წერია, რომ კოორდინირებული ქმედებების უკან მდგომი ინდივიდები ფიქციური პერსონების შესაქმნელად, ოპოზიციის ლიდერებისა და ჯანდაცვის სპეციალისტების განსახიერებისთვის, ჯგუფებისა და გვერდების სამართავად და თავიანთი კონტენტის ფართო მასაზე გასატანად იყენებდნენ ყალბ ანგარიშებს, რომელთა ნაწილიც წინა ჯერზე გაუქმდა. ზოგიერთ შემთხვევაში ცხადი იყო, რომ ჯგუფები ნაყიდი იყო (მათ თავდაპირველად სულ სხვა სახელი ერქვათ). მოცემული ჯგუფები ასევე ქმნიდნენ გვერდებს, რომლებიც ჰგავდა ადამიანების პროფილებს და მთავარ ფოტოებად იყენებდნენ სტოკის ფოტოებს, რათა გაევრცელებინათ საკუთარი კონტენტი და თავიდან აერიდებინათ დაბლოკვის რისკი. გვერდების ნაწილი კი მოქმედებდა როგორც დამოუკიდებელი მედიასაშუალება. გვერდების მოდერატორები უმეტესწილად პოსტავდნენ ლოკალურ სიახლეებსა და პოლიტიკურ ამბებზე, როგორებიცაა არჩევნები, პოლიტიკა, მიმდინარე აქციები. ახლახან კი მოცემულმა ანგარიშებმა დაიწყეს COVID-19–თან დაკავშირებული კონტენტის გაზიარებაც, რომელთა ნაწილიც ფეისბუქმა წაშალა, ვინაიდან ეწინააღმდეგებოდა მათ შიდა წესებს და შეიცავდა ჯანმრთელობისათვის საზიანო დეზინფორმაციას.

როგორც DFRlab-ის კვლევაშია ნათქვამი, Espersona-სთან დაკავშირებული ანგარიშები, გვერდები და ჯგუფები აქტივისტებისა და ოპოზიციური პარტიების დისკრედიტაციას ემსახურებოდნენ. ზოგიერთი გვერდი ეკუთვნოდა წვრილ-წვრილ მედიასაშუალებებს, რომლებიც ერთმანეთთან იყვნენ დაკავშირებულები.

  • ამ გვერდებიდან ერთს მაინც ჰყავდა დაახლოებით 973,000 გამომწერი;
  • ამ ჯგუფებიდან ერთ–ერთში მაინც გაწევრიანებული იყო დაახლოებით 1,508,000 ანგარიში.
  • მოცემულ ინსტაგრამ ანგარიშებს ჰყავდათ დაახლოებით 26,000 გამომწერი.
  • მოცემული ანგარიშებიდან განთავსებულ Facebook რეკლამებში დაიხარჯა დაახლოებით $30,000.

მედიაპლატფორმა Espersona თავს უყრიდა ქართველი ცნობილი ადამიანების გამონათქვამებსა და "ცხელ სიახლეებს".

ესპერსონა კოკა ყანდიაშვილს ეკუთვნის. ის 2013 წლის აპრილიდან დეკემბრამდე საქართველოს მთავრობის კანცელარიაში საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტს ხელმძღვანელობდა. ამის შემდეგ კი ქართული ოცნების მთავრობის კონსულტანტის პოზიციაზე გადავიდა საზოგადოებასთან ურთიერთობის საკითხებში. ფეისბუქმა ყანდიაშვილის პირადი პროფილიც წაშალა.

კოკა ყანდიაშვილის კავშირებზე დეზინფორმაციის გამავრცელებელ გვერდებთან აქამდეც საუბრობდნენ არასამთავრობო ორგანიზაციები და მედიები. ყანდიაშვილმა ეს კავშირები არაერთხელ უარყო.

DFRLab-ის განცხადებით, ფეისბუქმა ასევე წაშალა კოკა ყანდიაშვილის ყოფილი ცოლის, ნონა ყანდიაშვილის პერსონალური ანგარიში, რომელიც პრემიერმინისტრის პრესსამსახურს 2012 წლიდან 2017 წლამდე ხელმძღვანელობდა. ამის შემდეგ კი საკრებულოს საზოგადოებასთან ურთიერთობის განყოფილების ხელმძღვანელი გახდა. ნონა ყანდიაშვილი ქართული ოცნების ერთ-ერთი შემომწირველიცაა.

DFRLab-ს ფეისბუქის მიერ წაშლილი (Espersona-სთან დაკავშირებული) 790 ერთეულიდან წვდომა 488-ზე ჰქონდა. ფეისბუქმა ერთმანეთთან დაკავშირებული გვერდები 4 თვის წინ, დეკემბერშიც წაშალა. ფეისბუქმა განაცხადა, რომ ეს გვერდები მარკეტინგულ კომპანია პანდას ეკუთვნოდა, რომელიც თავის მხრივ ქართულ ოცნებასთანაა დაკავშირებული. ეს კავშირები DFRlab-მა გამოიძია.

ამავე თემაზე:


ატლანტიკური საბჭო მიუკერძოებელი ორგანიზაციაა, რომლის მისიაც "გლობალური მომავლის ჩამოყალიბებაა". ატლანტიკური საბჭო მსოფლიო მოვლენებში აშშ-ის ჩართულობის გაზრდითა და პარტნიორებთან მუშაობის გზით გლობალური გამოწვევებისთვის გამოსავალს ეძებს.

ატლანტიკური საბჭოს ციფრული კვლევის ლაბორატორია იდენტიფიცრებას უკეთებს და ააშკარავებს დეზინფორმაციას მსოფლიოს გარშემო, რითაც ღია კვლევის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს.

სტატია მოამზადა On.ge-მ აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის ფარგლებში. მასალის დამზადება შესაძლებელი გახდა ამერიკელი ხალხის მხარდაჭერის შედეგად ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია On.ge. ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს EWMI-ს, USAID-ის ან/და ამერიკის შეერთებული შტატების შეხედულებებს.

თუ გინდა, რომ ნამდვილი და ყალბი ამბები ერთმანეთისგან მარტივად განასხვავო და დეზინფორმაციისგან სხვებიც დაიცვა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – ერთად ვებრძოლოთ დეზინფორმაციას.