კლიმატის ცვლილება — რამდენად დათბა გასულ ათწლეულში?
მეცნიერები ამბობენ, რომ 2010-2019 წლებში დედამიწაზე დაფიქსირებულმა საშუალო ტემპერატურამ მსგავს მონაცემებთა არსებობის ისტორიაში ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი მოგვცა.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის მონაცემებით, 2019 ყველაზე ცხელ წლებს შორის მეორე ადგილზე იყო. ეს იმას ნიშნავს, რომ უკანასკნელი ხუთწლეული, იმ დროიდან მოყოლებული, რაც წლიური საშუალო ტემპერატურის გაზომვა დავიწყეთ, ყველაზე ცხელი პერიოდი გამოდგა.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია აცხადებს, რომ გლობალური დათბობა გამოწვეულია სათბურის გაზების გამოყოფით. ორგანიზაციის 2019 წლის ანგარიშში, გლობალური კლიმატის მდგომარეობის შესახებ, აღნიშნულია, რომ გასული წლის ოქტომბრის ჩათვლით დამუშავებული მონაცემების თანახმად, გლობალურმა საშუალო ტემპერატურამ 1850 წელს დაფიქსირებულ ათვლის წერტილად დადგენილ მაჩვენებელს 1.1 გრადუსი ცელსიუსით გადააჭარბა.
წელს მსოფლიოს მრავალ წერტილში უჩვეულოდ ძლიერი სიცხე იყო საგრძნობი. სამხრეთ ამერიკაში, ევროპაში, აფრიკაში, აზიასა და ოკეანეთში ბოლოდროინდელ საშუალო ნორმაზე მაღალი ტემპერატურა დაფიქსირდა. ხოლო ჩრდილოეთ ამერიკის ბევრ ადგილას კი ჩვეულებრივზე მეტად ციოდა.
გასული წლის ივნისსა და ივლისში ევროპაში ორჯერ აღინიშნა ძლიერი სიცხე. მაგალითად, 28 ივნისს საფრანგეთში ტემპერატურის ახალი ეროვნული რეკორდი დამყარდა, როცა სიცხემ 46 გრადუს ცელსიუსს მიაღწია. გერმანიაში, ნიდერლანდებში, ბელგიაში, ლუქსემბურგსა და დიდ ბრიტანეთშიც მაღალი ტემპერატურის რეკორდული მაჩვენებლები დაფიქსირდა. ავსტრალიაში კი ზაფხულის საშუალო ტემპერატურა წლის ამავე პერიოდისათვის არსებულ ძველ უმაღლეს მაჩვენებელზე თითქმის ერთი გრადუსით მეტი იყო.
2010 წლიდან მოყოლებული სამხრეთ ამერიკაში ყველაზე მეტი ტყის ხანძარი წელს მოხდა. ასევე უპრეცედენტო მასშტაბის გახლავთ ავსტრალიაში მძვინვარე ხანძარიც, რომლის შედეგადაც მილიონობით ჰექტარი ტყე განადგურდა.
ბოლო ათწლეულში ტემპერატურის რეკორდულ მატებას მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია პირდაპირ უკავშირებს ადამიანის მიერ ტრანსპორტის მართვის, ტყის ჩეხვისა და ენერგიის გამომუშავებისათვის ნახშირის წვის შედეგად გამოყოფილ სათბურის გაზებს. 2018 წელს გარემოში ნახშირორჟანგის, მეთანისა და აზოტის ოქსიდების კონცენტრაციამ უმაღლეს მაჩვენებელს მიაღწია.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია აცხადებს, რომ ბოლო ათწლეულის განმავლობაში მიმდინარე გლობალური დათბობის პროცესი უკვე საგრძნობ გავლენას ახდენს ბუნებაზე. 1993 წელს დაწყებული სატელიტური გაზომვებიდან მოყოლებული ცხადი გახდა, რომ ორივე პოლუსზე ყინული მზარდი სიჩქარით დნება და ზღვის დონეც სულ უფრო სწრაფად იმატებს.
სათბურის გაზების გამოყოფის შედეგად წარმოქმნილი სითბო, ძირითადად, ოკეანეში აკუმულირდება. შედეგად, წყლის მჟავიანობა იმატებს და ზღვიდან სულ უფრო ხშირად ვრცელდება სითბური ტალღები. ბუნებისათვის მიყენებული ზიანის გარდა, ტემპერატურის მატება ვნებს ადამიანებს. მაგალითად, გამორჩეულად ძლიერი სიცხე განსაკუთრებით სარისკოა ხანდაზმულებისთვის.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის გენერალური მდივნის, პეტერი ტაალასის თქმით, "კლიმატის ცვლილების შედეგები ყოველდღიურად ვლინდება ექსტრემალურ და არანორმალურ ამინდში. და როგორც წინა წლებში, 2019-შიც კლიმატისა და ამინდის ცვლილებებით გამოწვეულმა პრობლემებმა ძლიერ დაგვაზარალა. მაღალი ტემპერატურა და წყალდიდობები, რომლებიც საუკუნეში ერთხელ ხდებოდა ხოლმე, ახლა ჩვეულებრივ მოვლენებად იქცა. ბაჰამის კუნძულებიდან დაწყებული, იაპონიისა და მოზამბიკის ჩათვლით, მრავალ ქვეყანას დამანგრეველი ტროპიკული ციკლონები დაატყდა თავს. ხანძრებმა გააჩანაგა არქტიკა და ავსტრალია".
1980-იანი წლებიდან მოყოლებული ყოველი მომდევნო ათწლეული წინამორბედზე თბილი იყო. ამ მონაცემმა არაერთი მკვლევარი ააღელვა. "შემაძრწუნებელია, რომ 2019 წელს კლიმატის ცვლილებამ უკვე გამოიწვია ადამიანების დაღუპვა, ჯანმრთელობის გაუარესება, საკვების ნაკლებობა და მოსახლეობის მიგრაცია", — აღნიშნავს დოქტორი ჯოანა ჰაუსი ბრისტოლის უნივერსიტეტიდან, — "მიუხედავად იმისა, რომ მეცნიერ-კლიმატოლოგი ვარ და ვიცი დღევანდელი ვითარება და პროგნოზები, ამ ყოველივეს მაინც ღრმად განვიცდი. კიდევ უფრო შემაძრწუნებელი ისაა, რომ დიდი ხნის განმავლობაში ძალიან ცოტა რამ გაკეთდა ამ მიმართულებით. ჩვენ ვფლობთ ინფორმაციას და შემუშავებული გვაქვს პრობლემის გადაჭრის გზები. ახლა რაც გვჭირდება, დაუყოვნებლივი მოქმედებებია".
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის ანგარიში მადრიდში დეკემბერში გამართულ კლიმატის გლობალურ სამიტზე გამოქვეყნდა. მონაწილეებმა ორი კვირა დაუთმეს მსჯელობას, რომელიც მიზნად ისახავდა ნახშირბადის გამოყოფის შემცირებაზე საყოველთაო პასუხისმგებლობის ამაღლებას.
ზოგიერთმა მონაწილემ აღნიშნა, რომ მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის ანგარიში დაეხმარება მათ, მეტად კონცენტრირდნენ კლიმატის ცვლილებების ძირითადი მიზეზების აღმოფხვრაზე. "ჩვენი უკვე ვიცით, რომ ტემპერატურა რეკორდულად იმატებს. უმოქმედობის შემთხვევაში კიდევ უფრო მეტ ზიანს უნდა ველოდოთ. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ რაც შეიძლება სწრაფად შევწყვიტოთ წიაღისეული საწვავის გამოყენება", — ამბობს საქველმოქმდო ორგანიზაციის, Christian Aid, წარმომადგენელი, დოქტორი კეტ კრამერი, — "კარგი ამბავი კი ისაა, რომ განგაშის ზარი მადრიდის კლიმატური სამიტის დასაწყისშივე გაისმა და დელეგატებს არ აქვთ პროცესის შეჩერების ან დაყოვნების საბაბი; მით უმეტეს მაშინ, როდესაც მეცნიერება აცხადებს, რომ სასწრაფო ზომებია მისაღები".
-
გადახედვააშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსპიკერის მოადგილე: ჩვენ დამატებით ქმედებებს ვამზადებთ, მათ შორის სანქციებს აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსპიკერის მოადგილე: ჩვენ დამატებით ქმედებებს ვამზადებთ, მათ შორის სანქციებს
-
გადახედვასენატორი ბენ კარდინი და მისი ევროპელი კოლეგები ოცნებისთვის ფინანსური სანქციების დაწესებაზე საუბრობენ სენატორი ბენ კარდინი და მისი ევროპელი კოლეგები ოცნებისთვის ფინანსური სანქციების დაწესებაზე საუბრობენ
-
გადახედვაИнтер РАО: საქართველო საგანგებო სიტუაციის დროს რუსეთში ელექტროენერგიის ექსპორტისთვის მზადაა Интер РАО: საქართველო საგანგებო სიტუაციის დროს რუსეთში ელექტროენერგიის ექსპორტისთვის მზადაა
-
გადახედვაკოალიცია ცვლილებებისთვის: ბერსეს ვიზიტს ოცნება პროპაგანდისტული მიზნებით იყენებს კოალიცია ცვლილებებისთვის: ბერსეს ვიზიტს ოცნება პროპაგანდისტული მიზნებით იყენებს
-
გადახედვამაკა ბოჭორიშვილი საქართველოში არაბთა გაერთიანებული საემიროების ელჩს აჰმედ ალნუაიმისს შეხვდა მაკა ბოჭორიშვილი საქართველოში არაბთა გაერთიანებული საემიროების ელჩს აჰმედ ალნუაიმისს შეხვდა
-
გადახედვაევროკავშირმა TikTok-ის წინააღმდეგ რუმინეთის არჩევნებთან დაკავშირებით გამოძიება დაიწყო ევროკავშირმა TikTok-ის წინააღმდეგ რუმინეთის არჩევნებთან დაკავშირებით გამოძიება დაიწყო
-
გადახედვაევროპის საბჭოს გენერალური მდივანი ალენ ბერსე ბიძინა ივანიშვილს შეხვდა ევროპის საბჭოს გენერალური მდივანი ალენ ბერსე ბიძინა ივანიშვილს შეხვდა
-
გადახედვააქციის მონაწილეებმა რუსთაველის გამზირზე გზა გადაკეტეს აქციის მონაწილეებმა რუსთაველის გამზირზე გზა გადაკეტეს
-
გადახედვაევროპარლამენტი საქართველოს პრეზიდენტის სტრასბურგში გამოსვლასთან დაკავშირებით ინფორმაციას აქვეყნებს ევროპარლამენტი საქართველოს პრეზიდენტის სტრასბურგში გამოსვლასთან დაკავშირებით ინფორმაციას აქვეყნებს
-
გადახედვაკავკასიის უნივერსიტეტის სტუდენტები პარლამენტთან მიმდინარე აქციას შეუერთდნენ კავკასიის უნივერსიტეტის სტუდენტები პარლამენტთან მიმდინარე აქციას შეუერთდნენ
-
გადახედვარა მოხდა შავ ზღვაში — ნავთობპროდუქტის ჩაღვრით გამოწვეული პოტენციური ეკოლოგიური კატასტროფა რა მოხდა შავ ზღვაში — ნავთობპროდუქტის ჩაღვრით გამოწვეული პოტენციური ეკოლოგიური კატასტროფა
-
გადახედვაცესკოს განცხადება ინსტიტუციური განვითარების ფარგლებში დაწყებული რეორგანიზაციის თაობაზე ცესკოს განცხადება ინსტიტუციური განვითარების ფარგლებში დაწყებული რეორგანიზაციის თაობაზე
-
გადახედვასხვადასხვა რელიგიური და ეთნიკური ჯგუფები რესპუბლიკის მოედნიდან პარლამენტის მიმართულების მსვლელობას მართავენ სხვადასხვა რელიგიური და ეთნიკური ჯგუფები რესპუბლიკის მოედნიდან პარლამენტის მიმართულების მსვლელობას მართავენ
-
გადახედვა"ხელოვნების სახლი" გორის მერიიდან ხელშეკრულების შეწყვეტის სურვილს ნაომარ ქალაქზე ინსტალაციას უკავშირებს "ხელოვნების სახლი" გორის მერიიდან ხელშეკრულების შეწყვეტის სურვილს ნაომარ ქალაქზე ინსტალაციას უკავშირებს
-
გადახედვაპინა პიჩერნო: ქართველი ხალხის ბრძოლა დემოკრატიისთვის ჩვენი ბრძოლაა პინა პიჩერნო: ქართველი ხალხის ბრძოლა დემოკრატიისთვის ჩვენი ბრძოლაა
-
გადახედვაოკუპირებული აფხაზეთი რუსეთისგან ელექტროენერგიის უფასოდ მიწოდებას ითხოვს ოკუპირებული აფხაზეთი რუსეთისგან ელექტროენერგიის უფასოდ მიწოდებას ითხოვს
-
გადახედვასახალხო დამცველი ევროპის საბჭოს გენერალურ მდივანს შეხვდა სახალხო დამცველი ევროპის საბჭოს გენერალურ მდივანს შეხვდა
-
გადახედვაკომპანიების უარის გამო, შსს-ს სპეცრაზმისა და პოლიციელებისთვის ლანჩის ტენდერი ჩაეშალა კომპანიების უარის გამო, შსს-ს სპეცრაზმისა და პოლიციელებისთვის ლანჩის ტენდერი ჩაეშალა
-
გადახედვაკიტ კელოგი იანვარში კიევსა და ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში ვიზიტს გეგმავს კიტ კელოგი იანვარში კიევსა და ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში ვიზიტს გეგმავს
-
გადახედვადავით ზედელაშვილი: ბატონ თადუმაძეს არ გააჩნია არსებითი უფლება, რომ მოითხოვოს ან მოლოდინი ჰქონდეს, რომ ლიეტუვამ ის თავის ტერიტორიაზე დაუშვას დავით ზედელაშვილი: ბატონ თადუმაძეს არ გააჩნია არსებითი უფლება, რომ მოითხოვოს ან მოლოდინი ჰქონდეს, რომ ლიეტუვამ ის თავის ტერიტორიაზე დაუშვას
-
გადახედვარობინ ვაგენერი: გერმანიის მთავრობა გადახედავს საქართველოსთან თანამშრომლობას რობინ ვაგენერი: გერმანიის მთავრობა გადახედავს საქართველოსთან თანამშრომლობას
კომენტარები