ნატო კიბერთავდაცვას აძლიერებს
როდესაც ნათურების მწკრივები წითლად ციმციმს იწყებს და სირენები ახმაურდება, კიბერთავდაცვის სპეციალისტთა ჯგუფები მოქმედებას იწყებენ, რადგან ამ დროს ელექტროენერგიის ქსელებსა და წყლის საწმენდ სადგურებზე თავდასხმაა. ისინი თავის სფეროში საუკეთესონი არიან და ამ ვარჯიშის დროს ერთმანეთს ეჯიბრებიან.
ოპერაცია "გადაჯვარედინებული ფარები", ე.წ. საბრძოლო ვაზნებით ჩატარებული კიბერვარჯიში, რომელსაც ნატოს კოოპერატიული კიბერთავდაცვის ცენტრი ყოველწლიურად ესტონეთში ატარებს, იმისთვის არის გამიზნული, რომ შემოწმდეს წევრების და მოკავშირეების შესაძლებლობები, აღმოაჩინონ უკანასკნელი ჰაკები, მავნე პროგრამები და კიბერჩარევა.
ცენტრის უფროსი მკვლევარი სიიმ ალატალუ ამბობს:
"ეს მეგობრული პაექრობაა, მაგრამ ის, რაც მას მსოფლიოში უდიდესად აქცევს, პირველ რიგში იმ ქვეყნების რაოდენობაა, რომლებსაც ამაში წვლილი შეაქვთ. ყველა ქვეყნის "ნაღებს" ერთად ვკრიბავთ, რათა ერთმანეთს შეეჯიბრონ და ამავე დროს ერთმანეთთან თანამშრომლობასაც ვსწავლობთ".
ესტონეთი ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა იყო, რომელმაც 2017 წელს ფართო მასშტაბიანი კიბერთავდასხმა განიცადა და ექსპერტთა უმრავლესობა ამბობს, რომ ამაში დამნაშავე რუსეთი იყო. ბალტიის ქვეყანა ახლა ნატოს კიბერთავდაცვის ძალისხმევის წინა ხაზზეა. ამ ოპერაციის გლობალური რეპუტაციის ზრდის ერთი მაჩვენებელია, რომ ცოტა ხნის წინ მას იაპონია იმ იმედით შეუერთდა, რომ 2020 წლის ოლიმპიური თამაშების კიბერთავდასხმებისგან დასაცავად, ფასეულ უნარებს დააგროვებს.
ოპერაცია "გადაჯვარედინებული ფარები" სავარჯიშოდ ტარდება, მაგრამ საშიშროება ნამდვილია, ამბობს ალატალუ. "ყველაფერი ტექნოლოგიაზეა დამოკიდებული და შესაბამისად, ყველაფრის ჰაკერული გატეხვა არის შესაძლებელი".
2015 და 2016 წლების ზამთარში უკრაინამ ელექტროქსელზე თავდასხმა განიცადა, რამაც რამდენიმე საათით ქსელის გათიშვა გამოიწვია. კიევმა ეს რუსეთს დააბრალა, რაც მოსკოვმა უარყო.
ჰაკერულ თავდასხმებთან ერთად მთავრობები დეზინფორმაციის მზარდი პრობლემის წინაშეც დგანან, როდესაც ინტერნეტს დემოკრატიების წინააღმდეგ იყენებენ. ანალიტიკოსი ბენ ნიმო, ატლანტიკური საბჭოს ციფრული სასამართლო კვლევის ლაბორატორიიდან, წინა კვირაში ჩატარებული სამიტის დროს ამერიკის ხმას ესაუბრა.
"თუ თქვენ შეერთებულ შტატებში რუსეთის ჩარევის ოპერაციას დააკვირდებით, რამდენადაც ვიცით, ის 2014 წლის აპრილში დაიწყო და 2017 წლის ოქტომბრამდე გრძელდებოდა. მათი ოპერაცია სამნახევარ წელიწადს გრძელდებოდა, რომელიც, როგორც იუწყებოდნენ, 100 ადამიანს, სოციალური მედიის რამდენიმე ათას ანგარიშსა და 50 ათასზე მეტ ბოტ ანგარიშს მოიცავდა, რომელიც ამას აძლიერებდა. ეს დიდი, დიდი ოპერაცია იყო, რომელსაც სახელმწიფო პროპაგანდა, როგორიცაა რაშა თუდეი და სპუტნიკი, თავის მხრივ, კიდევ უფრო აძლიერებდა", - თქვა ნიმომ.
ნატოს ქმედებები ამ ყოველივეს საპასუხოდ საკმარისია?
"ორი წლის წინანდელთან შედარებით, მათ მეტად აღიარეს პრობლემა და ეს სამიტის დეკლარაციიდანაც ჩანს. ის დეზინფორმაციას, როგორც კონკრეტულ საფრთხეს და ჰიბრიდული ომის დიდი სურათის ნაწილს, პირველად მოიხსენიებს".
2014 წლიდან, ნატოს ერთობლივი თავდაცვის ძირეული პრინციპი, მეხუთე პარაგრაფი, შესაძლოა ამოქმედდეს იმ შემთხვევაში, თუ ერთ წევრზე კიბერთავდასხმა მოხდება. პასუხი შეიძლება შეიცავდეს სანქციებს, კიბერ-გამოპასუხებას და ტრადიციული ძალების გამოყენებასაც კი.
მიუხედავად იმისა, რომ ეს ნაკლებად სავარაუდოდ გამოიყურება, ნატოს გენერალურმა მდივანმა გაფრთხილება გამოთქვა, რომ კიბერთავდსხმა შესაძლოა, ისეთივე დამანგრეველი იყოს, როგორც ტრადიციული სამხედრო თავდასხმა.
-
გადახედვაბეთჰოვენის დნმ-ში განსაკუთრებული მუსიკალური ნიჭი არ გამოვლინდა — რას ნიშნავს ეს ბეთჰოვენის დნმ-ში განსაკუთრებული მუსიკალური ნიჭი არ გამოვლინდა — რას ნიშნავს ეს
-
გადახედვაOn.ge-ის 10 ქვიზი, რომელიც მაშინ უნდა გააკეთო, როცა მოწყენილი ხარ On.ge-ის 10 ქვიზი, რომელიც მაშინ უნდა გააკეთო, როცა მოწყენილი ხარ
-
გადახედვაGeorgian Airways, ევრო 2024-ზე დასწრების მსურველებისთვის, გერმანიის მიმართულებით, პირდაპირ ფრენებს შეასრულებს Georgian Airways, ევრო 2024-ზე დასწრების მსურველებისთვის, გერმანიის მიმართულებით, პირდაპირ ფრენებს შეასრულებს
-
გადახედვაორსულების დიეტა ნაყოფის სახის მახასიათებლებზე მოქმედებს — კვლევა ორსულების დიეტა ნაყოფის სახის მახასიათებლებზე მოქმედებს — კვლევა
-
გადახედვაComcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე Comcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე
-
გადახედვანახეთ: როგორ ჩანს დედამიწაზე სეზონების ცვლილება კოსმოსიდან ნახეთ: როგორ ჩანს დედამიწაზე სეზონების ცვლილება კოსმოსიდან
-
-
გადახედვაბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს ბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს
-
გადახედვაჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა ჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა
-
გადახედვადედაჩემის იპოთეკა დავფარე, რაც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო — სიდნი სვინი დედაჩემის იპოთეკა დავფარე, რაც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო — სიდნი სვინი
-
გადახედვავენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა ვენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა
-
გადახედვაფრანგული კომპანიისგან ნაყიდი პირველი სამაშველო ვერტმფრენი H 145 უკვე საქართველოშია ფრანგული კომპანიისგან ნაყიდი პირველი სამაშველო ვერტმფრენი H 145 უკვე საქართველოშია
-
გადახედვაბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა ბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა
-
-
გადახედვაბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე ბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე
-
-
გადახედვასაქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე საქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე
-
გადახედვამასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს მასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს
-
გადახედვაახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს ახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს
-
-
კომენტარები