ზოგი ასტეროიდი ძალიან მკვრივია — იმდენადაც კი, რომ შეიძლება პერიოდულ სისტემაში არარსებულ მძიმე ელემენტებს შეიცავდეს.

ახალი კვლევა არიზონის უნივერსიტეტის ფიზიკოსთა გუნდმა ჩაატარა. მკვლევრებმა აღნიშნეს, რომ შეიძლება საქმე ისეთ კომპაქტურ ულტრამკვრივ ობიექტებს (CUDO) ეხებოდეს, რომელთა მასის სიმკვრივეც ოსმიუმისას აღემატება. ცნობისთვის, ოსმიუმი ყველაზე მკვრივი ბუნებრივი ელემენტია, ის 76 პროტონისგანაა შემდგარი.

ცნობისთვის: პერიოდულ სისტემაში ელემენტის ატომური ნომერი და პროტონების რაოდენობა ერთმანეთს ემთხვევა.

"ჩვენ მიერ დაკვირვებული ზოგიერთი ასტეროიდი მასის სიმკვრივის ამ ზღვარს სცდება. მათგან ყველაზე აღსანიშნავია ასტეროიდი 33 პოლიჰიმნია. ეს ასტეროიდი მეტად უჩვეულო ქიმიური შედგენილობის მქონე CUDO-ა", — ვკითხულობთ ნაშრომში.

მკვლევართა გუნდმა იმ სავარაუდო ქიმიური ელემენტების თვისებები შეისწავლა, რომელთა ატომური რიცხვი (Z) პერიოდული სისტემის ყველაზე მაღალ ატომურ რიცხვს აღემატება. ოსმიუმი ყველაზე მკვრივი სტაბილური ელემენტია. ამისდა მიუხედავად, მეცნიერებს ლაბორატორიაში მასზე მაღალი ატომური რიცხვის მქონე ელემენტებიც აქვთ შექმნილი. მაგალითად, ოგანესონის სინთეზირება 2002 წელს მოხდა. მისი ატომური რიცხვი 118-ია და იგი პერიოდული სისტემის ყველაზე მკვრივი ელემენტია.

მეცნიერებს პერიოდული სისტემის გარეთ არსებული ქიმიური ელემენტების მოდელირება ადრეც უცდიათ. ხოლო არიზონის გუნდმა საამისოდ ატომის რელატივისტური თომას-ფერმის მოდელი გამოიყენა. მკვლევრების მიზანი 110 ან უფრო მაღალი Z-ის მქონე ქიმიური ელემენტების მასის სიმკვრივის განსაზღვრა იყო. პერიოდულ სისტემაში არსებულ არცერთ ელემენტს იმხელა მასის სიმკვრივე არ ჰქონია, რომ ასტეროიდი 33 პოლიჰიმნიის თვისებები აეხსნა.

"ამ ყველაფრის მიუხედავად, შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ ისეთი ქიმიური ელემენტები, რომელთა ბირთვული სტაბილურობა მაღალია (თითქმის Z = 164). ჩვენი გათვლებით, მათი მასის სიმკვრივის მნიშვნელობები 36,0-იდან 68,4 გ/სმ3-მდე მერყეობს", — ვკითხულობთ კვლევაში — "იმ შემთხვევაში, თუ ასტეროიდის დიდი ნაწილი ამ ზემძიმე მეტალებისგანაა შემდგარი, შეიძლება უფრო მაღალი მასის სიმკვრივე ექსპერიმენტულად გაზომილ მნიშვნელობას უახლოვდებოდეს".

მკვლევრების განცხადებით, მათი მიგნებები შემდეგი ჰიპოთეზის წამოყენების საშუალებას იძლევა: თუ ზემძიმე მეტალები საკმარისად სტაბილურია, ისინი შეიძლება პოლიჰიმნია 33-ის მსგავსი ასტეროიდების ბირთვებშიც გვხვდებოდეს.

კვლევა გამოცემაში The European Physical Journal Plus გამოქვეყნდა.

თუ სტატიაში განხილული თემა და ზოგადად: მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სფერო შენთვის საინტერესოა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – შემდეგი ჯგუფი.