ცნობილი წიგნების 6 კარგი და 6 ცუდი ეკრანიზაცია
გადაჭარბებული არ იქნება, თუ ვიტყვით, რომ წარმატებული ფილმების თვალშისაცემად დიდი ნაწილის უკან წიგნები დგას. თუმცა, წიგნისმოყვარულებისთვის ფილმის დასაწყისში გამოჩენილ წარწერაზე — "დაფუძნებულია რეალურ ფაქტებზე" — უფრო საშიში შემდეგი სიტყვებია: "დაფუძნებულია ...-ის რომანზე".
მას შემდეგ, რაც წიგნის ავტორი ფილმის პროდიუსერებს საკუთარი ნაწარმოების ეკრანიზაციის უფლებას მიჰყიდის, წიგნის გულშემატკივრები ღელავენ, მწერალს გადაწყვეტილება სანანებელი არ გაუხდეს. როგორც, მაგალითად, ამერიკელ კასანდრა კლერს, რომლის ძვლების ქალაქის ამავე სახელწოდების მქონე ეკრანიზაცია არცთუ წარმატებული აღმოჩნდა, კლერმა კი მოგვიანებით თავადვე აღიარა ეს და წიგნის 10 წლის იუბილეზე ხუმრობით აღნიშნა, ათიწლისწინანდელ ჩემს თავს რომ რჩევას ვაძლევდე, ვეტყოდი, ფრთხილად იყავი, ვის აძლევ შენი წიგნის ეკრანიზაციის უფლებასო.
მიუხედავად ამისა, არც ის იქნება გადაჭარბება, თუ ვიტყვით, უხეირო ეკრანიზაციით ავტორზე უფრო განაწყენებულნი წიგნის ფანები რჩებიან. ამ სტატიაში 6 კარგ და 6 ცუდ ეკრანიზაციას წარმოგიდგენთ, თუმცა, გაუგებრობის თავიდან ასარიდებლად, დავაზუსტებთ, რომ "კარგი" ამ შემთხვაში "ზუსტს" აღნიშნავს, ცუდი კი, შესაბამისად, "არაზუსტს", რომელშიც წიგნის ხიბლი დაკარგულია, თუმცა, ცალკე აღებულ ფილმად იგი, შესაძლოა, არაჩვეულებრივი აღმოჩნდეს.
1. კარგი — მატილდა
როალდ დალის მთელი შემოქმედება მაგიითა გაჟღენთილი და მის წიგნებში აღწერილ ყოველდღიურობაში ჩვეულებრიობად ქცეული ჯადოსნობის საზღვრებს სცდება. მატილდა მწერლის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული და დასამახასოვრებელი პერსონაჟია, ისტორია კი კეთილისა და ბოროტის ცნებებს საინტერესოდ, არატრაფარეტულად განსაზღვრავს. ეს ყველაფერი დენი დევიტოს რეჟისურით გადაღებულ 1996 წლის ეკრანიზაციაში შესანიშნავად აისახა. მიუხედავად იმისა, რომ პროექტი ფინანსურად წარმატებული არ ყოფილა, რეჟისორთან ერთად განსაკუთრებული მადლობა ქასთინგ მენეჯერს ეკუთვნის პერსონაჟების როლებზე ძალიან ზუსტი მსახიობების დამტკიცებისათვის, განსაკუთრებით კი ტრანჩბულის როლზე პამ ფერისის შერჩევის გამო.
2. ცუდი — უიღბლო ამბების სერია (ფილმი)
ყველანი ვთანხმდებით, რომ 2004 წელს გამოსული ფილმი, სადაც ვარსკვლავური დასი (სხვა თუ არაფერი, გრაფი ოლაფის როლს ჯიმ ქერიზე უკეთ ვინ შეასრულებდა?!) თამაშობდა, ძალიან სასაცილო და სევდიანი იყო — ზუსტად ისეთი, როგორიც წიგნია, თუმცა კლაუსი და ვიოლეტი, რომელთა როლიც ცოტათი დიდმა ბავშვებმა განასახიერეს, ფილმს ხიბლს უკარგავს. ხიბლში ის დამზაფრავი სიუჟეტი იგულისხმება, რომელიც მცირეწლოვან ბავშვებსა და მათ მოკვლაზე შეშლილ ნათესავს აერთიანებს. ფილმში, რასაკვირველია, არც ავტორისეული შავი იუმორი გვხვდება; თანაც, სამი წიგნის ერთ ფილმში ჩატევის ცდელობამ, სერიალისგან განსხვავებით, აშკარად არ გაამართლა.
3. კარგი — ბინდი
მიუხედავად იმისა, რომ მკითხველების ნაწილისგან ბინდის საგას დადებითი გამოხმაურება არ ხვდა წილად, ვაღიაროთ, რომ კვლავაც ვარსკვლავური დასის, რეჟისორების და საუნდტრეკის გამო, კინოსურათების სერიამ დამსახურებულად მიიღო $3,35-მილიარდიანი შემოსავალი. გარდა იმისა, რომ კრისტენ სტიუარტმა და რობერტ პატინსონმა მათზე დაკისრებულ მოვალეობას თავი შესანიშნავად გაართვეს, ფილმების სერიაში მაქციები ადგილობრივმა ამერიკელებმა განასახიერეს, რაც დასაფასებელია. ამასთან, პირველი ფილმი წიგნთან მაქსიმალურადაა მიახლოებული, საუნდტრეკი კი, დარწმუნებულები ვართ, ბევრი თქვენგანის ფლეილისტში დღემდეა.
4. ცუდი — ჰარი პოტერი და ნახევარპრინცი
იმედია, ამ განცხადებით თვაიჰარდებს (ბინდის ფანებს) და პოტერჰედებს შორის მიწყნარებული საუკუნოვანი ჯახი თავიდან არ წამოვიწყეთ. საახალწლოდ ალბათ ბევრმა გავმართეთ პოტერიადის ფილმების მარათონი და რვავე მათგანი თავიდან ვნახეთ, თუმცა უნდა ვაღიაროთ, რომ ეს ის შემთხვევაა, როცა ფილმებმა წიგნის ხიბლის უდიდესი ნაწილი ვერ ასახეს. სიმართლე ითქვას, ეს მთლიანად კინოსურათის შემოქმედებითი ჯგუფის პასუხისმგებლობა არაა — ფენომენური ფენტეზი საგა, რომლის კითხვის დროსაც თავადაც ჰოგვორტსში ცხოვრობ, არცთუ ადვილი გადასაღებია.
მიუხედავად ამისა, ფილმის შემოქმედებითი ჯგუფის ბრალია მეექვსე წიგნის ეკრანიზაციის წარუმატებელი მცდელობა. მთელ სერიაში ეს ალბათ ყველაზე შავ-ბნელი და სევდიანი ნაწილია, რაც, ნაწილობრივ აისახა ფილმში შესაბამისი განათებით, თუმცა წიგნის და ფილმის მსგავსება აქ მთავრდება. წიგნში ასახული ძალაუფლების წყურვილის, მისით შეპყრობის და დანაშაულებების ნაცვლად ფილმი სკოლის რომანტიკულ კომედიად იქცა უგერგილო ხუმრობებით, ამბის ყველაზე ნათელი წერტილი — ჰარის და ჯინის ურთიერთობა კი — სრულიად უსიცოცხლოდ და სევდიანად გადმოიცა.
5. კარგი — ოთახი
ოთახის ეკრანიზაცია ადვილი ნამდვილად არ იყო. დიდწილად იმიტომ, რომ წიგნს განსაკუთრებულობას ჯეკის პერსპექტივით გადმოცემული სიუჟეტი სძენს, ამიტომ ფილმში ასეთი საშინელი ტრავმის ასახვა მარტივი ნამდვილად არაა. თუმცა, ფილმის შემოქმედებმა მაყურებლებს საპირისპირო დაუმტკიცეს; მასში გადმოცემული ისტორია უმეტესად ბავშვის თვალითაა აღქმული, ნაკლებად კი — ჯოის მხრიდან[, მიუხედავად იმისა, რომ ამბავი სრულად მისია. ჯეიკობ ტრემბლეისა და ბრი ლარსონის ტანდემი წარმატებული გამოდგა — მსახიობებმა საკუთარი როლები იმდენად უნაკლოდ ითამაშეს, რომ შეუძლებელია, არ გეგონოს, თითქოს იქ, მათ გვერდით ხარ.
6. ცუდი — ყველა ნათელი ადგილი
ზოგიერთ მკითხველს წიგნთან დაკავშირებით რამდენიმე პრეტენზია ჰქონდა, მათ შორის "სუიციდის რომანტიზებასა" და ნაწარმოების ბოლოს "ყველაფრის მიფუჩეჩებაში" ადანაშაულებდნენ ავტორს. თუმცა, ბევრისთვის წიგნზე უარესი ფილმი გამოდგა, სადაც ეს პრობლემები უფრო თვალშისაცემია. მასში ისტორია ძირითადად ვიოლეტის გარშემო ტრიალებს, ფინჩი კი მხოლოდ მეორეხარისხოვან პერსონაჟად, გოგოს მეგობრად ფიგურირებს (წიგნისგან განსხვავებით, სადაც ორივე მათგანს თანაბარი ადგილი აქვს დათმობილი, რადგან თითოეულის პერსპექტივითაა მოთხრობილი). ფინჩი ფილმში ტრაგიკულ გმირადაა წარმოდგენილი, რომელიც მხოლოდ სხვისი გამხნევებისათვის არსებობს, თუმცა მის პერსონაჟს წიგნში სხვა სიღრმე აქვს — ტრავმასა და მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემებთან გამკლავება. წიგნის ფანების უმეტესობა ეკრანიზაციის ყველაზე დიდ პრობლემას სწორედ ფინჩის პერსონაჟის არასწორ, არაზუსტ და ზედაპირულ ასახვაში ხედავს.
7. კარგი — ყველა ბიჭს, რომელიც მყვარებია
წიგნის მსგავსად, მისმა ეკრანიზაციამაც შესანიშნავად ასახა ამბის ძირითადი თემები: სკოლა და პირველი სიყვარული. როგორც ნაწარმოების გულშემატკივრები აღნიშნავენ, ფილმში ლანა კონდორისა და ნოა სენტინეოს დუეტმა პერსონაჟებს შორის არსებული ქიმია ზედმიწევნით გადმოსცა, რაც მაყურებელს ამბავთან ემოციურად დაკავშირების საშუალებას აძლევს.
8. ცუდი — ჰობიტი
ეკრანიზაცია, ცხადია, წიგნის ზედმიწევნითი ასახვა არ უნდა იყოს — მან ზუსტად უნდა ასახოს ნაწარმოების "ხიბლი" და არა, უბრალოდ, სიუჟეტი. ამიტომ, ხშირად რეჟისორის ვარიაციები გამართლებულია, თუმცა ჰობიტს ყველაზე ხშირად ორიგინალურ ისტორიასთან აცდენაში ადანაშაულებენ. ფილმების სერია, რომელიც მთლიანობაში ცხრა საათს მოიცავს ალბათ სულაც არ იყო საჭირო, როცა ისტორიის გადმოცემა მის ნახევარშიც შეიძლებოდა. ყველაფრის ჩატევის მცდელობამ არც ამჯერად გაამართლა — ბევრი რამ აითქვიფა, რამაც, საბოლოოდ, ეკრანიზაცია წიგნს დააშორა.
9. კარგი — შიმშილის თამაშები: ცეცხლის ალში
შიმშილის თამაშების ყველა ფილმი წიგნს დიდად არ ჩამოუვარდება — ზუსტად ისეთივე ჩამთრევი, მომხიბვლელი და უცნაურია, თუმცა თუკი ერთი გამორჩეული ნაწილის დასახელება შეიძლება, ეს ალბათ ცეცხლის ალშია. ქასთინგ მენეჯერის შესანიშნავად შესრულებული საქმის საილუსტრაციოდ მხოლოდ ჯენიფერ ლოურენსიც გამოდგებოდა, თუმცა ჯოანას როლზე ჯენა მელოუნის, ფინიკის როლზე სემ კლაფლინის, ბიტის როლზე კი ჯეფრი რაითის დამტკიცება ზუსტად ფილმის ხასიათივით უცნაური და გაბედული გადაწყვეტილება იყო. კაპიტოლიუმის ბზინვარე დიდებულებისა და რაიონებში არსებული მრუმე რეალობის შედარება კი ამ ფილმმა მის წინამორბედზე უკეთ ასახა. პოლიტიკური დაძაბულობა და გადამდები ცეცხლი, რომელიც რაიონიდან რაიონში ვრცელდება, ფილმში ასევე გადმოცემულია, რაც ეკრანიზაციის ღირსებებს ერთიორად ზრდის.
10. ცუდი — ლაბირინთში მორბენალი: ცეცხლით გამოცდა
თუკი წიგნი არ წაგიკითხავთ, ალბათ ვერ მიხვდებით, რატომ იყო პოპულარული სერიის მეორე ნაწილი ცუდი ეკრანიზაცია — მათ მთლიანად შეცვალეს დასასრული, რის გამოც მესამე ფილმის ყურებაზე ბევრმა მის გამოსვლამდე ჩაიქნია ხელი. როგორც ერთ-ერთი ბლოგერი ხუმრობს, რომ არა დილან ო'ბრაიენი, ალბათ არც არავინ უყურებდა ეკრანიზაციას. ტერეზას პერსონაჟმა უკანა პლანზე გადაინაცვლა, სხვა პერსონაჟების როლები კი სწორხაზოვნად განვითარდა.
11. კარგი — ორმოები
კარგ ფილმებში მოხსენიებული სხვა ნაწარმოებების მსგავსად, ორმოებიც ის შემთხვევაა, როცა ეკრანიზაციამ წიგნის იდეა ზუსტად დაინახა და არც მისი გადმოცემა გასჭირვებია. ამასთან, როცა დიდებს და ბავშვებს ერთად თამაში უწევთ, ასაკობრივი სხვაობით გამოწვეული არაბუნებრიობა ხშირად იგრძნობა ფილმებში, თუმცა ეს ის შემთხვევაა, როცა სიგურნი უივერმა როლი საფუძვლიანად მოირგო და წიგნში აღწერილი გულცივი პერსონაჟის ხასიათს საკუთარი ორიგინალური შტრიხებიც შესძინა.
12. ცუდი — ოქროს კომპასი
ჰარი პოტერის მსგავსად, ადვილი არაა, პულმანის შექმნილი ფენტეზის შედევრის ეკრანზე გაცოცხლება. მიუხედავად იმისა, რომ ნაწარმოები საბავშვო ლიტერატურად მოიხსენიება, იგი იმ წიგნების კატეგორიას განეკუთვნება, რომელთა წაკითხვაც ნებისმიერ ასაკში შეიძლება, ზრდასრულობისას გადაშლა კი ახალ აღმოჩენებს გაგაკეთებინებს. ტრილოგიის ერთ-ერთი მთავარი თემა რელიგიის კორუფციაში ჩართულობაა (რამაც თავის დროზე დიდი განხეთქილება და ბევრის მიერ წიგნის "ანტირელიგიურ" ნაწარმოებად შერაცხვა გამოიწვია), თუმცა, ეს საკითხი ფილმში, ცხადია, არაა დასმული.
-
გადახედვარა ეღირება ლარი უქმეებზე? რა ეღირება ლარი უქმეებზე?
-
გადახედვა25 ნოემბრიდან საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ჰაერის ტემპერატურა მნიშვნელოვნად დაიკლებს 25 ნოემბრიდან საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ჰაერის ტემპერატურა მნიშვნელოვნად დაიკლებს
-
გადახედვაMEGOBARI Act-ის წარმდგენი ჯო უილსონი კონგრესში საგარეო კომიტეტის თავმჯდომარეობის კანდიდატია MEGOBARI Act-ის წარმდგენი ჯო უილსონი კონგრესში საგარეო კომიტეტის თავმჯდომარეობის კანდიდატია
-
გადახედვაელენე ხოშტარია: ჩვენი მიზანია, მსოფლიოს ვუთხრათ, რომ "ქართული ოცნების" შეკრება არ ნიშნავს მთავრობად ჩამოყალიბებას ელენე ხოშტარია: ჩვენი მიზანია, მსოფლიოს ვუთხრათ, რომ "ქართული ოცნების" შეკრება არ ნიშნავს მთავრობად ჩამოყალიბებას
-
გადახედვათბილისში ჩეხეთის ხავერდოვანი რევოლუციისადმი მიძღვნილი გამოფენა წითელი საღებავებით გადაღებეს თბილისში ჩეხეთის ხავერდოვანი რევოლუციისადმი მიძღვნილი გამოფენა წითელი საღებავებით გადაღებეს
-
გადახედვაგიორგი ვაშაძემ გმირთა მოედანზე შეკრებილებს, 24 ნოემბრის გეგმებთან დაკავშირებით, ოპოზიციის განცხადება გააცნო გიორგი ვაშაძემ გმირთა მოედანზე შეკრებილებს, 24 ნოემბრის გეგმებთან დაკავშირებით, ოპოზიციის განცხადება გააცნო
-
გადახედვაირაკლი კუპრაძე: "ძლიერ საქართველოს" მიღებული აქვს გადაწყვეტილება სიების ჩახსნაზე და მანდატებზე უარის თქმასთან დაკავშირებით ირაკლი კუპრაძე: "ძლიერ საქართველოს" მიღებული აქვს გადაწყვეტილება სიების ჩახსნაზე და მანდატებზე უარის თქმასთან დაკავშირებით
-
გადახედვალაშა ბაქრაძე: ხვალ იქნება რეგიონებიდანაც აქტივობა და, მით უმეტეს, ზეგ ლაშა ბაქრაძე: ხვალ იქნება რეგიონებიდანაც აქტივობა და, მით უმეტეს, ზეგ
-
გადახედვასაზღვარგარეთ მცხოვრები ქართველები 23-24-25-26 ნოემბერს ევროპასა და აშშ-ში საპროტესტო აქციებს გამართავენ საზღვარგარეთ მცხოვრები ქართველები 23-24-25-26 ნოემბერს ევროპასა და აშშ-ში საპროტესტო აქციებს გამართავენ
-
გადახედვაგმირთა მოედანზე მოძრაობა გადაიკეტა გმირთა მოედანზე მოძრაობა გადაიკეტა
-
გადახედვათსუ-სთან შეკრებილი აქციის მონაწილეები გმირთა მოედანზე მსვლელობით მივიდნენ და კარვების გაშლა დაიწყეს თსუ-სთან შეკრებილი აქციის მონაწილეები გმირთა მოედანზე მსვლელობით მივიდნენ და კარვების გაშლა დაიწყეს
-
გადახედვამეუფე შიო: ღმერთმა დალოცოს ყველა ადამიანი, რომელმაც მონაწილეობა მიიღო სამების ტაძრის მშენებლობაში, მინდა, განსაკუთრებით გამოვყო ბატონი ბიძინა ივანიშვილის წვლილი მეუფე შიო: ღმერთმა დალოცოს ყველა ადამიანი, რომელმაც მონაწილეობა მიიღო სამების ტაძრის მშენებლობაში, მინდა, განსაკუთრებით გამოვყო ბატონი ბიძინა ივანიშვილის წვლილი
-
გადახედვაპაატა ბურჭულაძე: "ოცნება" მარტოა, მათ მათი შვილებიც კი არ უჭერენ მხარს პაატა ბურჭულაძე: "ოცნება" მარტოა, მათ მათი შვილებიც კი არ უჭერენ მხარს
-
გადახედვამეუფე იაკობი: ახლა რომ შეიკრიბნენ, მაქსიმუმ 2 000-3 000 იყვნენ, იმათაც მივმართავ, მიხვდნენ, ნუ მიჰყვებიან ღალატის გზას მეუფე იაკობი: ახლა რომ შეიკრიბნენ, მაქსიმუმ 2 000-3 000 იყვნენ, იმათაც მივმართავ, მიხვდნენ, ნუ მიჰყვებიან ღალატის გზას
-
-
-
გადახედვაპრეზიდენტმა საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლეებს მიმართა პრეზიდენტმა საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლეებს მიმართა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი: მათ არ უნდათ პრეზიდენტი, რომელიც ხვალ შეიძლება ხალხს მოეწონოს სალომე ზურაბიშვილი: მათ არ უნდათ პრეზიდენტი, რომელიც ხვალ შეიძლება ხალხს მოეწონოს
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი: დღეს ვინც შევა პარლამენტში, შევა რუსეთში სალომე ზურაბიშვილი: დღეს ვინც შევა პარლამენტში, შევა რუსეთში
-
გადახედვაზვიად ძიძიგური: პირველივე დღეს განვაცხადეთ, რომ ამ პარლამენტს ლეგიტიმაციას არ მივცემდით, იგივე ჭკუაზე ვართ. ჩვენ ამ პარლამენტში არ შევალთ ზვიად ძიძიგური: პირველივე დღეს განვაცხადეთ, რომ ამ პარლამენტს ლეგიტიმაციას არ მივცემდით, იგივე ჭკუაზე ვართ. ჩვენ ამ პარლამენტში არ შევალთ
-
გადახედვაPHR-მა ნინოწმინდის პანსიონის ყოფილი აღსაზრდელებისთვის კომპენსაციის განსაზღვრის მოთხოვნით სასამართლოს მიმართა PHR-მა ნინოწმინდის პანსიონის ყოფილი აღსაზრდელებისთვის კომპენსაციის განსაზღვრის მოთხოვნით სასამართლოს მიმართა
კომენტარები