ემუქრება თუ არა საფრთხე შოკოლადს 2050 წლისთვის?
ფოტო: GTR
ყოველ წელს შოკოლადის დასამზადებლად საჭირო კაკაოს მოსავალის 20-30% დაავადების გამო ნადგურდება. ამ ყველაფერში კი დიდი წვლილი კლიმატის ცვლილებას მიუძღვის.
კაკაოს ხე საკმაოდ მგრძნობიარე მცენარეა, რომელსაც გაზრდისთვის ძალიან სპეციფიკური პირობები სჭირდება: სტაბილური ტემპერატურა, მაღალი ტენიანობა, უხვი ნალექი და აზოტის შემცველი ნიადაგი. ასეთი პირობები ამჟამად განაში, კოტ-დ'ივუარში და ინდონეზიაში გვხვდება, რის გამოც ისინი შოკოლადის მწარმოებელი ერთ-ერთი პირველი ქვეყნები არიან, თუმცა აღსანიშნავია, რომ მსოფლიოში არსებული შოკოლადის ნახევარზე მეტის წარმოება სწორედ დასავლეთ აფრიკის ორ ქვეყანაში ხდება. ამის გამო შოკოლადის ინდუსტრია კლიმატის მცირე ცვლილებების მიმართაც კი ძალიან მოწყვლადია. გარკვეული კლიმატური მოდელები მიუთითებს, რომ 2050 წლისთვის კლიმატის ცვლილებამ შესაძლოა აღნიშნულ ქვეყნებში შოკოლადის მოყვანა შეუძლებელიც კი გახადოს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ დედამიწაზე შოკოლადი გაქრება, თუ აღნიშნული ქვეყნები კაკაოს მოყვანისთვის გამოუსადეგარი იქნება, მას სავარაუდოდ სხვა ქვეყნები ჩაანაცვლებენ.
ისიც არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ უკანასკნელ შემთხვევაში, კაკაოს ხის მოყვანა სპეციალურად შექმნილ სათბურებშიც შეიძლება. მართალია, შოკოლადი შეიძლება გაძვირდეს, მაგრამ კაცობრიობა მის გაქრობას არ დაუშვებს.
შოკოლადის წარმოება მრავალმილიარდიანი ინდუსტრიაა, რომელშიც მსოფლიოს მასშტაბით უამრავი ადამიანია დასაქმებული. მეცნიერები კაკაოს ხეების მოდიფიცირებაზე უკვე მუშაობენ, რაც მათ დაავადებებისადმი გამძლეობას მიანიჭებს.
"დასავლეთ აფრიკაში სოკოვანი დაავადებების გავრცელებას შეუძლია ფერმაში კაკაოს მთლიანი მოსავლის განადგურება. იმის გამო, რომ მსგავსი დაავადებები კაკაოსათვის მუდმივი პრობლემაა, მკვლევარებისთვის პრიორიტეტულია კაკაოს გამძლეობის გაზრდა გენმოდიფიცირების მეშვეობით" - წერს მეცნიერი ენდრიუ ფისტერი. პრობლემის გადასაწყვეტად ფისტერის გუნდი იყენებს CRISPR-cas9 ტექნოლოგიას, რომელიც დნმ-ში საჭირო კორექციების შეტანის საშუალებას იძლევა. ამ ტექნოლოგიას როგორც მედიცინაში, ასევე საკვებ ინდუსტრიაში იყენებენ. პირველადი ცდები უკვე ჩატარდა და შედეგები იმედს გვაძლევს, რომ მოდიფიცირებული კაკაოს ხეები კლიმატურ ცვლილებებს უკეთ გაუძლებენ.
ადრეული ცდებისას მკვლევარებმა კაკაოში აღმოაჩინეს გენი სახელად TcNPR3, რომელიც მცენარის ბრძოლისუნარიანობას აქვეითებს. გენის "წაშლის" შემდეგ, შეცვლილი ფოთლები დაავადებებისადმი უფრო გამძლენი გახდნენ და ცდა საბოლოო ჯამში წარმატებული გამოდგა.
მკვლევართა ჯგუფი იმედოვნებს, რომ მეცნიერული პროგრესი შოკოლადს განადგურებისგან დაიცავს.
-
"ოცნების" პარლამენტმა "სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში" ახალი ტერმინი — "პროცესუუნარო" საბოლოოდ დაამტკიცა "ოცნების" პარლამენტმა "სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში" ახალი ტერმინი — "პროცესუუნარო" საბოლოოდ დაამტკიცა
გადახედვა
-
"ოცნების" პარლამენტმა დაამტკიცა კანონპროექტი, რომელიც წიწაკის სპრეის, ელექტროშოკის და აკუსტიკური იარაღის მხოლოდ შსს-ს ნებართვით შეძენას გულისხმობს "ოცნების" პარლამენტმა დაამტკიცა კანონპროექტი, რომელიც წიწაკის სპრეის, ელექტროშოკის და აკუსტიკური იარაღის მხოლოდ შსს-ს ნებართვით შეძენას გულისხმობს
გადახედვა
-
"ოცნების" პარლამენტმა ანტიკორუფციული ბიუროს, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის და ბიზნესომბუდსმენის ინსტიტუტის გაუქმებას მხარი საბოლოოდ დაუჭირა "ოცნების" პარლამენტმა ანტიკორუფციული ბიუროს, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის და ბიზნესომბუდსმენის ინსტიტუტის გაუქმებას მხარი საბოლოოდ დაუჭირა
გადახედვა
-
ქიმიური გამღიზიანებლების შემცველი წყლის ჭავლის გამოყენება სრულად უნდა იქნას შესწავლილი — მაიკლ ო’ფლაერტი გიორგი გვარაკიძეს ქიმიური გამღიზიანებლების შემცველი წყლის ჭავლის გამოყენება სრულად უნდა იქნას შესწავლილი — მაიკლ ო’ფლაერტი გიორგი გვარაკიძეს
გადახედვა
-
2026 წლის 1-ელი იანვრიდან გარკვეულ ჯგუფებს ჩამორთმეული მართვის მოწმობები დაუბრუნდებათ — "ოცნების" პარლამენტმა საკანონმდებლო ცვლილება მიიღო 2026 წლის 1-ელი იანვრიდან გარკვეულ ჯგუფებს ჩამორთმეული მართვის მოწმობები დაუბრუნდებათ — "ოცნების" პარლამენტმა საკანონმდებლო ცვლილება მიიღო
გადახედვა
-
გადააგორე ზამთარი — შეცვალე საბურავი თეგეტა მოტორსში და ისარგებლე 25%-იანი ფასდაკლებით გადააგორე ზამთარი — შეცვალე საბურავი თეგეტა მოტორსში და ისარგებლე 25%-იანი ფასდაკლებით
-
ცვლილებები უგულებელყოფს ადამიანის უფლებებზე დაფუძნებულ მიდგომებს — SJC ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე პირების რეესტრზე ცვლილებები უგულებელყოფს ადამიანის უფლებებზე დაფუძნებულ მიდგომებს — SJC ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე პირების რეესტრზე
გადახედვა
-
ქვიზი: რამდენად კარგად იცნობ ოკეანეებს, ზღვებსა და მდინარეებს? ქვიზი: რამდენად კარგად იცნობ ოკეანეებს, ზღვებსა და მდინარეებს?
-
პუტინი: თუ კიევი მოლაპარაკებებზე უარს იტყვის, რუსეთი სამხედრო გზით შეეცდება თავისი მიწების გათავისუფლებას პუტინი: თუ კიევი მოლაპარაკებებზე უარს იტყვის, რუსეთი სამხედრო გზით შეეცდება თავისი მიწების გათავისუფლებას
გადახედვა
-
საქართველოს ბანკის კრეატიულმა კამპანიებმა საერთაშორისო Epica Awards-ზე სამი მედალი მოიპოვა საქართველოს ბანკის კრეატიულმა კამპანიებმა საერთაშორისო Epica Awards-ზე სამი მედალი მოიპოვა
-
"ოცნების" პარლამენტმა საბოლოოდ მიიღო კანონი, რომელიც კანონთან კონფლიქტში მყოფ არასრულწლოვანთა რეაბილიტაციის ცენტრის შექმნას ითვალისწინებს "ოცნების" პარლამენტმა საბოლოოდ მიიღო კანონი, რომელიც კანონთან კონფლიქტში მყოფ არასრულწლოვანთა რეაბილიტაციის ცენტრის შექმნას ითვალისწინებს
გადახედვა
-
ნახეთ: ეს ვირუსული რეკლამა მარტოსულ მგელზე AI ტრენდის წინააღმდეგ ილაშქრებს (ვიდეო) ნახეთ: ეს ვირუსული რეკლამა მარტოსულ მგელზე AI ტრენდის წინააღმდეგ ილაშქრებს (ვიდეო)
-
ზჯისლავ ბეკშინსკი და მისი კოშმარული ხელოვნება ზჯისლავ ბეკშინსკი და მისი კოშმარული ხელოვნება
გადახედვა
-
"ოცნების" პარლამენტმა საბოლოოდ მიიღო კანონი, რომელიც ემიგრანტებს უცხოეთში არჩევნებში ხმის მიცემას უზღუდავს "ოცნების" პარლამენტმა საბოლოოდ მიიღო კანონი, რომელიც ემიგრანტებს უცხოეთში არჩევნებში ხმის მიცემას უზღუდავს
გადახედვა
-
"ოცნების" პარლამენტმა გახარიას პარტიის მოთხოვნას საგამოძიებო კომისიის შექმნაზე მხარი არ დაუჭირა "ოცნების" პარლამენტმა გახარიას პარტიის მოთხოვნას საგამოძიებო კომისიის შექმნაზე მხარი არ დაუჭირა
გადახედვა
-
დონალდ ტრამპმა ვენესუელაში სანქცირებული ნავთობტანკერების შესვლა-გასვლის აკრძალვის ბრძანება გასცა დონალდ ტრამპმა ვენესუელაში სანქცირებული ნავთობტანკერების შესვლა-გასვლის აკრძალვის ბრძანება გასცა
გადახედვა
-
ვიდეო: ვინ მოხვდება ფსიქიკური ჯანმრთელობის რეესტრში და რა პრობლემა აქვს კანონს ვიდეო: ვინ მოხვდება ფსიქიკური ჯანმრთელობის რეესტრში და რა პრობლემა აქვს კანონს
გადახედვა
-
დღეს ევროპარლამენტში საქართველოსთან დაკავშირებით დებატები გაიმართება დღეს ევროპარლამენტში საქართველოსთან დაკავშირებით დებატები გაიმართება
გადახედვა
-
ე.წ. წულუკიანის კომისიის ანგარიში წიგნად გამოიცა ე.წ. წულუკიანის კომისიის ანგარიში წიგნად გამოიცა
გადახედვა
-
გახარიას პარტიამ აქციებზე ქიმიური იარაღის შესაძლო გამოყენებაზე საგამოძიებო კომისიის შექმნის დადგენილების პროექტი წარადგინა გახარიას პარტიამ აქციებზე ქიმიური იარაღის შესაძლო გამოყენებაზე საგამოძიებო კომისიის შექმნის დადგენილების პროექტი წარადგინა
გადახედვა
-
საახალწლო გზამკვლევი: ისარგებლე 40%-მდე ქეშბექით და შეარჩიე საჩუქრები მარტივად საახალწლო გზამკვლევი: ისარგებლე 40%-მდე ქეშბექით და შეარჩიე საჩუქრები მარტივად
კომენტარები