ნობელის კომიტეტის 5 სკანდალური გადაწყვეტილება
ნობელის პრემიერა მსოფლიოში ცნობილი ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი და აღიარებული ჯილდოა, რომელსაც ხელოვნებაში, მეცნიერებასა და პოლიტიკაში შეტანილი მნიშვნელოვანი წვლილისთვის 1901 წლიდან გასცემენ.
მიუხედავად იმისა, რომ ქიმიის, ლიტერატურის, ფიზიკის, ფსიქოლოგიის ან მედიცინის და მშვიდობის დარგში გამარჯვებულს სპეციალური ჟიური ავლენს, რაც ამ კანდიდატის ცნობადობას საერთაშორისო მასშტაბით ერთიორად ზრდის, ამდენწლიანი ისტორიის განმავლობაში არაერთხელ ყოფილა შემთხვევა, როცა ნობელის კომიტეტის გადაწყვეტილებას ურთიერთსაწინააღმდეგო შეფასებები მოჰყვა.
ახლა სწორედ რამდენიმე ასეთ შემთხვევაზე გიამბობთ:
1. ბარაკ ობამა — 2009 წელი
აშშ-ის პრეზიდენტად გახდომიდან ცხრა თვის შემდეგ ბარაკ ობამას მშვიდობის დარგში ნობელის პრემია გადაეცა "განსაკუთრებული ძალისხმევისთვის, რომ გაეძლიერებინა საერთაშორისო დიპლომატია და თანამშრომლობა ხალხებს შორის". მართალია, The New York Times-მა ამ გადაწყვეტილებას "გასაოცარი სიურპრიზი" უწოდა, თუმცა სკეპტიკოსები ამბობდნენ, რომ ობამამ დაუმსახურებლად მიიღო პრიზი — ის ნომინანტად პოლიტიკური პასუხისმგებლობის აღებიდან 12 დღეში განიხილეს, რის გამოც ბევრი ნობელის კომიტეტს პოლიტიკური სარჩულის გამო აკრიტიკებდა.
2. იასირ არაფატი — 1994 წელი
პალესტინელ იასირ არაფატს ისრაელთან მიღწეული სამშვიდობო შეთანხმების გამო მშვიდობის დარგში ნობელის პრემია გადასცეს, თუმცა ბევრი ამას კრიტიკულად შეხვდა: ოპონენტები მას ტერორისტულ დაჯგუფებებთან კავშირში ადანაშაულებდნენ და მასაც "ტერორისტად" მოიხსენიებდნენ.
3. ვანგარი მაატაი — 2004 წელი
2004 წელს ვანგარი მაატაი პირველი აფრიკელი ქალი გახდა, რომელსაც ნობელის პრემია გადაეცა: ის კენიაში დემოკრატიული ღირებულებების გაძლიერებისა და სოფლის მეურნეობით დაკავებული ქალების უფლებების მხარდაჭერისთვის მშვიდობის დარგში დააჯილდოვეს. თუმცა მისი გამარჯვება ერთ-ერთ ინტერვიუში გამოთქმულმა მოსაზრებამ დაჩრდილა, სადაც ამბობს, რომ აივ-ინფექცია ევროპულმა სახელმწიფოებმა აფრიკის მოსახლეობის შესამცირებლად შექმნეს.
4. ბობ დილანი — 2016 წელი
ერთ-ერთი ყველაზე ურთიერთსაწინააღმდეგო მოსაზრებებით სავსე დისკუსია ნობელის კომიტეტის 2016 წლის გადაწყვეტილებამ გამოიწვია, როცა ლიტერატურის დარგში ბობ დილანი დააჯილდოვეს: ის პირველი მუსიკოსი გახდა, ვინც ეს პრემია მიიღო. კრიტიკოსები ამ გადაწყვეტილებას შეუსაბამოს უწოდებდნენ, რადგან სხვადასხვა დროს უამრავი მნიშვნელოვანი ავტორი "ვერ შეამჩნია" ნობელის კომიტეტმა, ამჯერად კი ლიტერატურაში შეტანილი წვლილისთვის მომღერალი დააჯილდოვეს.
5. პეტერ ჰანდკე — 2019 წელი
ავსტრიელი მწერალი პეტერ ჰანდკე ლიტერატურის დარგში ჯერჯერობით ბოლო ლაურეატია, რომლის გამარჯვება ცნობილ მწერლებთან ერთად, სხვადასხვა ორგანიზაციებმა და აქტივისტებმაც გააკრიტიკეს: ჰანდკეს არაერთხელ დაუფიქსირებია თავისი აზრი 90-იან წლებში იუგოსლავიაში მიმდინარე სისხლიანი დაპირისპირების შესახებ და ის ხშირად უარყოფდა სრებრენიცის ხოცვა-ჟლეტის სახელით ცნობილ მოვლენას, როცა ათასობით მუსლიმი ბოსნიელი მოკლეს. ის ასევე სერბეთის ომის საერთაშორისოდ აღიარებული კრიმინალის, სლობოდან მილოშევიჩის დასაფლავებაზე სიტყვით საჯაროდ გამოვიდა. სწორედ ამის გამო ბევრი ფიქრობს, რომ მისთვის მსგავსი პატივი არ უნდა მიეგოთ.
-
გადახედვაპრეზიდენტი: დღეს დავადე ვეტო რუსულ კანონს პრეზიდენტი: დღეს დავადე ვეტო რუსულ კანონს
-
გადახედვაგურამ იმნაძე: როგორ მოვიქცეთ, თუ საგამოძიებო უწყებაში დაგვიბარებენ გურამ იმნაძე: როგორ მოვიქცეთ, თუ საგამოძიებო უწყებაში დაგვიბარებენ
-
გადახედვაქურდოვანიძე: თუ აქამდე კანონში მხოლოდ მედია და არასამთავრობოები იყო მოხსენიებული, ახლა მოიცვა ნებისმიერი შპს, ინდ. მეწარმე, და აბსოლუტურად ყველა ქურდოვანიძე: თუ აქამდე კანონში მხოლოდ მედია და არასამთავრობოები იყო მოხსენიებული, ახლა მოიცვა ნებისმიერი შპს, ინდ. მეწარმე, და აბსოლუტურად ყველა
-
გადახედვაკობახიძის ლექციის პარალელურად, თსუ-ს მეორე კორპუსთან სტუდენტებს სცემეს კობახიძის ლექციის პარალელურად, თსუ-ს მეორე კორპუსთან სტუდენტებს სცემეს
-
გადახედვასაფრანგეთი აზერბაიჯანს ახალ კალედონიაში არეულობების მხარდაჭერაში ადანაშაულებს საფრანგეთი აზერბაიჯანს ახალ კალედონიაში არეულობების მხარდაჭერაში ადანაშაულებს
-
გადახედვავახუშტი მენაბდე: ამ კანონით, შეიძლება მოგთხოვონ ნებისმიერი "საჭირო ინფორმაცია“ არა მარტო თქვენზე, არამედ სხვაზეც ვახუშტი მენაბდე: ამ კანონით, შეიძლება მოგთხოვონ ნებისმიერი "საჭირო ინფორმაცია“ არა მარტო თქვენზე, არამედ სხვაზეც
-
გადახედვააღმოაჩინეს ჰორმონი, რომელიც მონოგამიასთან არის დაკავშირებული აღმოაჩინეს ჰორმონი, რომელიც მონოგამიასთან არის დაკავშირებული
-
გადახედვამილიარდერობა უფრო მეტ ჭკუაზე ხშირად არ მიუთითებს — აი, რატომ მილიარდერობა უფრო მეტ ჭკუაზე ხშირად არ მიუთითებს — აი, რატომ
-
გადახედვაფოტორეპორტაჟი: როგორ აღნიშნეს თბილისში "ოჯახის სიწმინდის დღე" ფოტორეპორტაჟი: როგორ აღნიშნეს თბილისში "ოჯახის სიწმინდის დღე"
-
გადახედვაჯაფარიძე: პოლიცია მასობრივად იბარებს ხალხს, "აქციებთან დაკავშირებით" დამიბარეს მეც გამოკითხვაზე ჯაფარიძე: პოლიცია მასობრივად იბარებს ხალხს, "აქციებთან დაკავშირებით" დამიბარეს მეც გამოკითხვაზე
-
გადახედვაპირამიდებთან ახლოს ნილოსის ძველი განშტოების კვალს მიაგნეს პირამიდებთან ახლოს ნილოსის ძველი განშტოების კვალს მიაგნეს
-
გადახედვაგენური თერაპიის მეშვეობით ბავშვს სმენა აღუდგინეს გენური თერაპიის მეშვეობით ბავშვს სმენა აღუდგინეს
-
-
გადახედვავარჯიში დროის აღქმას ცვლის — კვლევა ვარჯიში დროის აღქმას ცვლის — კვლევა
-
გადახედვაკადიროვის "მარჯვენა ხელმა", დაუდოვმა, მოულოდნელად პარლამენტის თავმჯდომარის თანამდებობა დატოვა კადიროვის "მარჯვენა ხელმა", დაუდოვმა, მოულოდნელად პარლამენტის თავმჯდომარის თანამდებობა დატოვა
-
გადახედვასაია-ს თავმჯდომარე განმარტავს, რა შეცვალა ქართულმა ოცნებამ რუსულ კანონში საია-ს თავმჯდომარე განმარტავს, რა შეცვალა ქართულმა ოცნებამ რუსულ კანონში
-
გადახედვამიტროპოლიტი შიო: კანონის როგორც მომხრეთა, ისე მოწინააღმდეგეთა შორის არიან ეკლესიის წევრები, ჩვენი სულიერი შვილები. ვფიქრობთ, როგორ დაიძლიოს ეს დაპირისპირება მიტროპოლიტი შიო: კანონის როგორც მომხრეთა, ისე მოწინააღმდეგეთა შორის არიან ეკლესიის წევრები, ჩვენი სულიერი შვილები. ვფიქრობთ, როგორ დაიძლიოს ეს დაპირისპირება
-
გადახედვაქეთი მელუა: 21 წლის ასაკში ქალთან მქონდა ურთიერთობა, დიდ პატივს ვცემ ანტი-ჰომოფობიის დღეს ქეთი მელუა: 21 წლის ასაკში ქალთან მქონდა ურთიერთობა, დიდ პატივს ვცემ ანტი-ჰომოფობიის დღეს
-
გადახედვანახეთ: იუპიტერის ყინულოვანი თანამგზავრი ევროპა NASA-ს ზონდის ობიექტივში ნახეთ: იუპიტერის ყინულოვანი თანამგზავრი ევროპა NASA-ს ზონდის ობიექტივში
-
გადახედვაიურისტი საბა ბრაჭველი: ხელისუფლებამ კანონში ჩუმად ჩაამატა ცვლილებები, რომლითაც მისი მოქმედება ფიზიკურ პირებზეც გავრცელდება იურისტი საბა ბრაჭველი: ხელისუფლებამ კანონში ჩუმად ჩაამატა ცვლილებები, რომლითაც მისი მოქმედება ფიზიკურ პირებზეც გავრცელდება
-
გადახედვაღაზაში შევიდა პირველადი დახმარების ტვირთი, ამერიკის მიერ აშენებული დროებითი ნავსადგურის საშუალებით ღაზაში შევიდა პირველადი დახმარების ტვირთი, ამერიკის მიერ აშენებული დროებითი ნავსადგურის საშუალებით
კომენტარები