ყალბი ამბები და მისი ამოცნობა — როგორ დავიცვათ თავი დეზინფორმაციისა და პროპაგანდისაგან
ყალბი ამბები (Fake News) — კაცობრიობისთვის უცხო ხილი ნამდვილად არ არის. სხვადასხვა დროში, ტოტალიტარული რეჟიმები პროპაგანდისთვის აქტიურად იყენებდნენ ამ ტექნიკას, რათა საზოგადოებაში არასასურველი ქვეყნების, ადამიანებისა თუ ჯგუფების მარგინალიზება მოეხდინათ. ციფრული ტექნოლოგიების განვითარებამ და სოციალური მედიის შექმნან, ყალბი ამბების გავრცელების პრობლემა კიდევ უფრო აქტუალური გახადა.
ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში საზოგადოების წევრები არაერთხელ აღმოჩნდნენ ფეიქ ნიუსების გავლენის ქვეშ. ეს არამარტო საქართველოში, არამედ მთელ მსოფლიოში ხდება, განსაკუთრებით კი ისეთ ქვეყნებში, სადაც რუსეთს ინტერესები აქვს. ყალბი ამბების ამოცნობა საკმაოდ რთულია, რადგან მას პროფესიონალები ქმნიან — ადამიანები, რომლებიც კარგად იცნობენ კომუნიკაციის თავისებურებებს და გრაფიკულ პროგრამებსაც ფლობენ, რომელსაც ფოტომანიპულაციებისთვის იყენებენ.
ყალბი ახალი ამბები საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაზე დიდ გავლენას ახდენს და ის ხშირად მიმართულია სიძულვილის, დაპირისპირებისა და მარგინალიზაციის პროვოცირებისკენ. ამის კარგი მაგალითი იყო 2016 წლის აშშ-ს საპრეზიდენტო არჩევნები, თუმცა შორს რომ არ წავიდეთ, 2018 წლის საქართველოს საპრეზიდენტო არჩევნებიც ფეიქ ნიუსებით მრავალფეროვანი გახლდათ. იგივე შეიძლება ითქვას თიბისის წინააღმდეგ მიმართულ კამპანიაზეც.
წაიკითხეთ:
- ყალბი ამბები, როგორც საარჩევნო კამპანიის ნაწილი
ამგვარი გავლენებისგან თავის ასარიდებლად, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ საზოგადოებაში მედიაწიგნიერება განვითარდეს. ამ თემასთან დაკავშირებით მედიის განვითარების ფონდმა და ილიაუნიმ წიგნის სახლ ლიგამუსში ერთობლივი პრეზენტაცია გამართეს.
პრეზენტაცია მედიაწიგნიერების კვირეულის ფარგლებში ჩატარდა, რომლის მიზანიც საქართველოში მედია და ინფორმაციული წიგნიერების ინიციატივების პოპულარიზაციაა. ღონისძიებაზე ილიაუნიმ და მედიის განვითარების ფონდმა ერთობლივად შემუშავებული სასწავლო რესურსები წარმოადგინეს.
მათ შორის იყო პედაგოგებისთვის მომზადებული სახელმძღვანელო, ვებგვერდი, ონლაინთამაშები და ილიას უნივერსიტეტში პედაგოგთა გადამზადების პროგრამისთვის მომზადებული მედია და ინფორმაციული წიგნიერების სასწავლო კურსი, რომელიც უნივერსიტეტში გაზაფხულიდან დაინერგება.
"დღეს ჩატარდა პრეზენტაცია იმ მასალების, რომლებიც დაეხმარება, როგორც მომავალ, ისე მოქმედ პედაგოგებს მედიაწიგნიერების საქმეში გარკვევისათვის. ეს არის ონლაინ და ნაბეჭდი მასალების მნიშვნელოვანი კრებული. ეს უმნიშვნელოვანესი წამოწყებაა, რადგან მედიაწიგნიერება არის უმთავრესი ინსტრუმენტი, რომელიც ყალბი ნიუსებისა და მავნებელი პოლიტიკური პროპაგანდის დამარცხებაში დაგვეხმარება", - ამბობს ილიაუნის რექტორი გიგა ზედანია.
მედიის განვითარების ფონდის მიერ წარმოდგენილი ვებგვერდი Millab მოიცავს როგორც სასწავლო მასალებს, ასევე ონლაინთამაშებსაც, რომელიც სწავლების პროცესში გამოიყენება. თამაშები ამოწმებს, რამდენად კარგად შეუძლია ადამიანს ნამდვილი და ყალბი ინფორმაციის ერთმანეთისგან გარჩევა.
მედიისა და ინფორმაციული წიგნიერების პოპულარიზაციისთვის, მედიის განვითარების ფონდი და ილიაუნი სხვადასხვა სკოლებში პედაგოგებისთვის სპეციალური ტრენინგების ჩატარებას აპირებენ.
"პროექტის მიზანია სკოლებში მედიაწიგნიერებისა და კრიტიკული აზროვნების განვითარების ხელშეწყობა, ვინაიდან სკოლები უფრო მოწყვლადები არიან დეზინფორმაციის მიმართ. მნიშვნელოვანია, რომ სწორედ სასკოლო ასაკიდან განვითარდეს კრიტიკული ანალიზის უნარი, ასევე დეზინფორმაციისთვის წინააღმეგობის გაწევის უნარი, რომლის წინაშეც თანამედროვე სამყარო დგას", - ამბობს მედიის განვითარების ფონდის ხელმძღვანელი თამარ კინწურაშვილი.
პროექტის განხორციელებაში ილიაუნისა და მედიის განვითარების ფონდის გარდა, ჩართული იყო ნიდერლანდების საელჩოც, რომელიც მედიაწიგნიერების განვითარებას მხარდაჭერას უცხადებს.
მასალებისა და წიგნის ელექტრონული ვერსიის ნახვა სპეციალურ ვებგვერდზე შეგიძლიათ.
ამავე თემაზე:
-
გადახედვარუსთაველიდან აქციის მონაწილეები ორთაჭალაში, შსს-ს შენობასთან გადაინაცვლებენ რუსთაველიდან აქციის მონაწილეები ორთაჭალაში, შსს-ს შენობასთან გადაინაცვლებენ
-
გადახედვათბილისში მყოფი ევროპის ქვეყნების საგარეო საქმეთა მინისტრების ერთობლივი გზავნილები საქართველოს მთავრობასა და მოსახლეობას თბილისში მყოფი ევროპის ქვეყნების საგარეო საქმეთა მინისტრების ერთობლივი გზავნილები საქართველოს მთავრობასა და მოსახლეობას
-
გადახედვაგაიცანით GPT-4o, OpenAI-ს უფრო დახვეწილი და "ადამიანური" მოდელი გაიცანით GPT-4o, OpenAI-ს უფრო დახვეწილი და "ადამიანური" მოდელი
-
გადახედვაგმირთა მოედანი გადაიკეტა გმირთა მოედანი გადაიკეტა
-
გადახედვაესტონელი მინისტრი: პირდაპირი გზავნილი გვაქვს, რომ ეს არ არის სწორი ნაბიჯები და პასუხისმგებლობა ეკისრება მთავრობას და არა ქართველ ხალხს ესტონელი მინისტრი: პირდაპირი გზავნილი გვაქვს, რომ ეს არ არის სწორი ნაბიჯები და პასუხისმგებლობა ეკისრება მთავრობას და არა ქართველ ხალხს
-
გადახედვახელოვნური ინტელექტი ყველგან და ყველაფერში — რა სიახლეები წარადგინა Google-მა ხელოვნური ინტელექტი ყველგან და ყველაფერში — რა სიახლეები წარადგინა Google-მა
-
გადახედვაფილარმონიასთან სტუდენტები იკრიბებიან — ისინი, მოგვიანებით, გმირთა მოედანზე გადაინაცვლებენ ფილარმონიასთან სტუდენტები იკრიბებიან — ისინი, მოგვიანებით, გმირთა მოედანზე გადაინაცვლებენ
-
გადახედვაშარლ მიშელი პრეზიდენტს და, სავარაუდოდ, პრემიერ-მინისტრსაც ესაუბრა — რა ვიცით შარლ მიშელი პრეზიდენტს და, სავარაუდოდ, პრემიერ-მინისტრსაც ესაუბრა — რა ვიცით
-
გადახედვაჰარი პოტერის 10 შთამაგონებელი ფრაზა ბრძოლის და წინააღმდეგობის მნიშვნელობაზე ჰარი პოტერის 10 შთამაგონებელი ფრაზა ბრძოლის და წინააღმდეგობის მნიშვნელობაზე
-
გადახედვადავით ქაცარავა: დაახლოებით, ნახევარი საათის განმავლობაში, ოთხჯერ მცემეს, უმოწყალოდ და გამეტებით დავით ქაცარავა: დაახლოებით, ნახევარი საათის განმავლობაში, ოთხჯერ მცემეს, უმოწყალოდ და გამეტებით
-
გადახედვასარეკლამო კომპანია ლიმონის ხელმძღვანელი დაკავებულია — გიორგი ოკმელაშვილს 7-წლიანი პატიმრობა ემუქრება სარეკლამო კომპანია ლიმონის ხელმძღვანელი დაკავებულია — გიორგი ოკმელაშვილს 7-წლიანი პატიმრობა ემუქრება
-
გადახედვასლოვაკეთის პრემიერ-მინისტრს ესროლეს სლოვაკეთის პრემიერ-მინისტრს ესროლეს
-
გადახედვაირაკლი მილაძე: კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტში, შეხვედრაზე, თვითმმართველობას მოყვანილი ჰყავდა შავებში ჩაცმული ტიპები, ერთ-ერთმა დამარტყა ირაკლი მილაძე: კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტში, შეხვედრაზე, თვითმმართველობას მოყვანილი ჰყავდა შავებში ჩაცმული ტიპები, ერთ-ერთმა დამარტყა
-
გადახედვაპარლამენტმა გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე პრეზიდენტის ვეტო დაძლია პარლამენტმა გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე პრეზიდენტის ვეტო დაძლია
-
გადახედვაპოლიცია სარეკლამო კომპანია "ლიმონის" დამფუძნებლის სახლშიც არის შესული პოლიცია სარეკლამო კომპანია "ლიმონის" დამფუძნებლის სახლშიც არის შესული
-
გადახედვასარეკლამო კომპანია "ლიმონში" პოლიცაა შესული, მიმდინარეობს ჩხრეკა სარეკლამო კომპანია "ლიმონში" პოლიცაა შესული, მიმდინარეობს ჩხრეკა
-
გადახედვაკვლევის თანახმად, სტრესი ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს ზრდის კვლევის თანახმად, სტრესი ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს ზრდის
-
გადახედვა125 სტიპენდიატის განცხადება: კანონი ეწინააღმდეგება თავისუფლების, თანასწორობის, ინკლუზიურობის ფუნდამენტურ ღირებულებებს 125 სტიპენდიატის განცხადება: კანონი ეწინააღმდეგება თავისუფლების, თანასწორობის, ინკლუზიურობის ფუნდამენტურ ღირებულებებს
-
გადახედვააჭარის უმაღლეს საბჭოში "ნაციონალური მოძრაობის" წევრები ბოიკოტის რეჟიმში გადადიან აჭარის უმაღლეს საბჭოში "ნაციონალური მოძრაობის" წევრები ბოიკოტის რეჟიმში გადადიან
-
-
გადახედვაჯოზეფ ბორელი: საქართველომ კანდიდატის სტატუსი მიიღო 9 ნაბიჯის შესრულების დათქმით… მოვუწოდებთ, გააუქმონ კანონი ჯოზეფ ბორელი: საქართველომ კანდიდატის სტატუსი მიიღო 9 ნაბიჯის შესრულების დათქმით… მოვუწოდებთ, გააუქმონ კანონი
კომენტარები