კორონავირუსის პანდემიის გამო ადამიანებში შფოთვითი აშლილობები მწვავდება
შექმნილ სიტუაციაში ადამიანები, რომელთაც OCD-ის ანუ ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობის ტიპის ფსიქიკური პრობლემები აწუხებთ, გაძლიერებული შფოთვისგან განსაკუთრებით დაუცველები არიან.
კორონავირუსის ეპიდემია სტრესისა და შფოთვის გაძლიერებას იწვევს; განსაკუთრებით კი იმ ადამიანებში, რომლებსაც ისედაც აწუხებთ მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემები.
სამედიცინო ექსპერტთა აზრით, კრიზისზე რეაგირებამ შეიძლება გადამეტებული ემოციურობის, შიშის, სევდის, სიბრაზისა და უიმედობის გრძნობები გააღვივოს. ზოგიერთ ადამიანს, შესაძლოა, გაუჭირდეს ძილი ან საქმეზე კონცენტრირება. ასევე მოსალოდნელია, გაძლიერდეს სხვებთან კონტაქტის, საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მგზავრობისა და საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში გადაადგილების შიშიც. ზოგს კი ფიზიკურად გამოხატული ისეთი სიმპტომებიც უვითარდება, როგორიცაა გულის ცემის გახშირება და საჭმლის მომნელებელი სისტემის მუშაობის არევა.
მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ (WHO) დაადასტურა, რომ კრიზისი წარმოშობს სტრესს და ხალხს ურჩია, თავი აარიდონ ისეთი ახალი ამბების ყურებას, წაკითხვასა და მოსმენას, რომლებიც იწვევს შფოთვასა და ნერვიულობას.
"ჩვენ ვიცით, რომ კორონავირუსი და მისგან გამოწვეული მდგომარეობა ბევრ ადამიანში იწვევს სტრესსა და შფოთვას", — ამბობს მენტალურ ჯანმრთელობაზე მომუშავე საქველმოქმედო ორგანიზაციის, Mind-ის წარმომადგენელი, სტივენ ბარკლი, — "თუ თქვენ უკვე გაქვთ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა, შესაძლოა, რომ კორონავირუსზე დარდმა გავლენა იქონიოს იმაზე, თუ როგორ უმკლავდებით მას".
კარანტინი ან თვითიზოლაციაც დიდი ალბათობით ნეგატიურად იმოქმედებს ადამიანების ფსიქიკურ კეთილდღეობაზე. თებერვალში სამედიცინო ჟურნალ The Lancet-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში, რომელიც კარანტინის ფსიქოლოგიურ გავლენას მიმოიხილავს, ვკითხულობთ: "საყვარელი ადამიანებისგან განშორებამ, თავისუფლების დაკარგვამ, გაურკვევლობამ დაავადების ქონა-არქონასთან დაკავშირებით და მოწყენილობამ ზოგჯერ შეიძლება დრამატული შედეგები გამოიწვიოს. პანდემიათა წინა აფეთქებების დროს კარანტინის დაწესება თვითმკვლელობის შემთხვევის, ბრაზის მომძლავრებისა და სასამართლო საჩივრების საფუძველიც გამხდარა. ამიტომ სავალდებულო მასობრივი კარანტინის პოტენციური სარგებელი ყურადღებით უნდა შეეწონოს იმ ფსიქოლოგიურ საზღაურს, რომლის გადახდაც მისი დაწესების შედეგად შეიძლება მოგვიწიოს".
სტაფორდშირელი ფსიქოთერაპევტისა და კონსულტაციისა და ფსიქოთერაპიის ბრიტანული ასოციაციის წევრის, ქეთრინ კინმონდის თქმით, გაურკვევლობა შფოთვის მთავარი მამოძრავებელია. "კორონავირუსი იწვევს უამრავ გაურკვევლობას და ამას განსაკუთრებული ზემოქმედება იმ ადამიანებზე აქვს, რომლებიც შფოთვით იტანჯებიან", — ამბობს ის და ურთავს, რომ თერაპიის სესიების დროს მის პაციენტებში უკვე გარდაუვლად ვლინდება სულ უფრო მზარდი შეშფოთება კორონავირუსის მიმართ.
ობსესიურ-კომპულსიურ აშლილობაზე კონცენტრირებული ბრიტანული საქველმოქმედო ორგანიზაციის, OCD UK-ის წევრი, ეშლი ფულვუდი კი აცხადებს, რომ მოიმატა ორგანიზაციაში შემავალმა ზარებმა და მეილებმა OCD-ის მქონე ადამიანებისგან, რომლებსაც კორონავირუსის გამო ახალი აკვიატება უვითარდებათ.
ფულვუდისვე თქმით, OCD-ის მქონე ადამიანებს ვირუსის შეყრის საფრთხის გამო დასუფთავებისა და ხელების დაბანის დაუძლველი სურვილი უჩნდებათ. "ამ ადამიანებში ვამჩნევ, რომ ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობა გამძაფრებულია; ისინი იმაზე მეტად იცავენ უსაფრთხოების წესებს და იმაზე ხშირად იბანენ ხელებს, ვიდრე მთავრობისგანაა რეკომენდირებული. ზოგიერთის OCD კი იმდენად გამწვავებულია, რომ 20 წუთის განმავლობაში ან უფრო დიდხანსაც იბანს", — ამბობს ის.
ემილი ბურკს, 18 წლის სტუდენტს ჰარტფორდშირიდან, ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობა ოთხი წლის განმავლობაში ტანჯავდა. ის აღიარებს, რომ მედიის მიერ კორონავირუსთან დაკავშირებული ამბების ინტენსიურ გაშუქებასთან და სოციალური მედიის პოსტებთან გამკლავება უჭირს. "მე ამ მდგომარეობიდან თავის დასაღწევად ბევრი ვიმუშავე და ძველებური სიხშირით აღარ ვიბანდი ხელებს. ასე რომ, დღევანდელი სიტუაცია დაძლეული პრობლემების დაბრუნების რისკს ზრდის. თანაც, ვერ ავდგები და სოციალურ მედიას ვერ გამოვრთავ — ის ხომ ყველგანაა და ყველა გამუდმებით გეკითხება: ხელები დაიბანე?", — ამბობს ბურკი.
მენტალური ჯანმრთელობის ფონდის წარმომადგენლის, დევიდ კრეპაზ-კის თანახმად, კორონავირუსის პანდემიას პანიკის შეტევის გამოწვევაც შეუძლია. "ერთ-ერთი რამ, რასაც პანიკის შეტევებამდე მივყავართ, დაუსაბუთებელი მიზეზებით გამოწვეული გადამეტებული ღელვაა", — ამბობს ის — "ჩვენ არ უნდა დავუშვათ, რომ შფოთვამ იმაზე მეტი პრობლემა წარმოშვას, ვიდრე უშუალოდ კორონავირუსის გავრეცელება იწვევს".
33 წლის თამაშების დიზაინერს ლონდონიდან, ტომ კინიბურგს, პანიკის შეტევები მას შემდეგ დაეწყო, რაც ჩრდილოეთ იტალიასთან ახლოს, ვალ-დიზერის სათხილამურო კურორტიდან შინ ბრუნდებოდა და მოგზაურობაში მასთან ერთად მყოფმა ადამიანებმა თავი ცუდად იგრძნეს. "თავს მეც ცოტა შეუძლოდ ვგრძნობდი, შემდეგ კი ვნახე სტატიები და რეპორტაჟები ვირუსის გავრცელებასა და თვითიზოლაციის შესახებ და შიშის დიდი ტალღა მომაწვა", — იხსენებს ის, — "თითქოს ამ ტალღამ მაიძულა, ხველა დამეწყო, შემდეგ კი ის თითქოს ჩემს მუცელში დასახლდა, გული ამიჩქარა და ფაქტობრივად სუნთქვის უნარი მომისპო".
თავიდან კინიბურგი ეჭვობდა, რომ ვირუსი ჰქონდა, მაგრამ სიმპტომები მალევე გაქრა და მეგობარ ექიმთან საუბრის შემდეგ გააცნობიერა, რომ პანიკის შეტევები გადაიტანა. "ეს მდგომარეობა 30 წუთს გრძელდებოდა და მართლაც დამაუძლურებელი სიმპტომები — სუნთქვის უკმარისობა, კიდურების გაბუჟება და გარკვეული თვალსაზრისით მხედველობის დაკარგვაც კი ახასიათებდა".
გეიტსჰედში მცხოვრები სარა აღიარებს, რომ შფოთვის საწინააღმდეგო წამლების დოზა გაზარდა. "ზოგიერთი რამ, რასაც პოლიტიკოსები ამბობენ და რაც შემდეგ მედიაში ტრიალებს, მყისიერი შფოთვითი პასუხის გამომწვევია", — ამბობს ის.
Mind-ის თანამშრომელი, როზი ვითერლი აღნიშნავს, რომ მოძრაობის შეზღუდვისა და სამუშაო ადგილების დახურვის პირობებში ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს. "უამრავი ადამიანი დამოკიდებულია თერაპევტთან ურთიერთობაზე, მაგრამ ზოგიერთს ამის გაკეთება ტელეფონით ან ინტერნეტით შეუძლია. მენტალური პრობლემის მქონე ადამიანებმა უნდა იზრუნონ, რომ მედიკამენტები თვითიზოლაციის ნებისმიერი პერიოდისთვის საკმარისად ჰქონდეთ", — ამბობს ის.
იმ ადამიანებს, რომლებსაც ჰიგიენასთან დაკავშირებული ქცევითი პრობლემები აქვთ, Mind ურჩევს, თავიდან აიცილონ ერთი და იმავე რეკომენდაციის განმეორებით წაკითხვა; თხოვონ სხვა ადამიანებს, არ შეახსენონ ხელების დაბანის შესახებ; დააწესონ დროითი ლიმიტი ხელების ბანისთვის; და გააკეთონ სუნთქვის სავარჯიშოები.
-
გადახედვარა თქმა უნდა, ჩვენ ქართველი ხალხის გვერდით ვდგავართ — მეთიუ მილერი რა თქმა უნდა, ჩვენ ქართველი ხალხის გვერდით ვდგავართ — მეთიუ მილერი
-
გადახედვაგორის სასამართლომ 15 უბანზე ბათილი ბიულეტენების გადათვლის შესახებ ISFED-ის სარჩელი დააკმაყოფილა გორის სასამართლომ 15 უბანზე ბათილი ბიულეტენების გადათვლის შესახებ ISFED-ის სარჩელი დააკმაყოფილა
-
გადახედვათეთრიწყაროს სასამართლომ დააკმაყოფილა საია-ს სარჩელი ხმის ფარულობაზე თეთრიწყაროს სასამართლომ დააკმაყოფილა საია-ს სარჩელი ხმის ფარულობაზე
-
გადახედვამდინარაძე: აქციები ისე ჩატარდეს, ფოთოლი არ ჩამოვარდეს! მდინარაძე: აქციები ისე ჩატარდეს, ფოთოლი არ ჩამოვარდეს!
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა" მამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა"
-
გადახედვაოპოზიციურმა პარტიებმა რუსთაველის გამზირზე შეკრებილებს სამოქმედო გეგმა გააცნეს ოპოზიციურმა პარტიებმა რუსთაველის გამზირზე შეკრებილებს სამოქმედო გეგმა გააცნეს
-
გადახედვაზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად ზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად
-
გადახედვამე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა მე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა
-
გადახედვანიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით ნიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით
-
გადახედვაგიორგი მარგველაშვილი: პროტესტი მოიტანს შედეგს, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ის იქნება ხანგრძლივი, დამქანცველი, თავისი "პიკებით" და ჩავარდნებით გიორგი მარგველაშვილი: პროტესტი მოიტანს შედეგს, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ის იქნება ხანგრძლივი, დამქანცველი, თავისი "პიკებით" და ჩავარდნებით
-
გადახედვაურსულა ფონ დერ ლაიენი: არჩევნების შემდგომი სიტუაცია კვლავ შემაშფოთებელია ურსულა ფონ დერ ლაიენი: არჩევნების შემდგომი სიტუაცია კვლავ შემაშფოთებელია
-
გადახედვარუსთაველის გამზირი გადაიკეტა რუსთაველის გამზირი გადაიკეტა
-
გადახედვაინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი ინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი
-
გადახედვანონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა ნონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან მამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს ესაუბრა სალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს ესაუბრა
-
გადახედვაბათუმში ლიფტის ჩავარდნის შედეგად 4 ადამიანი დაშავდა ბათუმში ლიფტის ჩავარდნის შედეგად 4 ადამიანი დაშავდა
-
გადახედვაკალაძე პრეზიდენტზე: კეთილი ინებოს, აწიოს ერთი ადგილი, მივიდეს და პასუხი გასცეს შეკითხვებს კალაძე პრეზიდენტზე: კეთილი ინებოს, აწიოს ერთი ადგილი, მივიდეს და პასუხი გასცეს შეკითხვებს
-
გადახედვასაპროტესტო აქციის მონაწილეები რუსთაველის გამზირისკენ მიემართებიან საპროტესტო აქციის მონაწილეები რუსთაველის გამზირისკენ მიემართებიან
-
გადახედვარუსეთის საგარეო უწყების საერთო ევროპული თანამშრომლობის დეპარტამენტს "ევროპულ პრობლემათა დეპარტამენტი" დაერქვა რუსეთის საგარეო უწყების საერთო ევროპული თანამშრომლობის დეპარტამენტს "ევროპულ პრობლემათა დეპარტამენტი" დაერქვა
კომენტარები