მასაჩუსეტსის ტყის ნიადაგში მეცნიერებმა არაერთი გიგანტური ვირუსი აღმოაჩინეს, რომელთა მსგავსიც აქამდე არასოდეს გვიხილავს. მიგნებები იმაზე მეტყველებს, რომ ბუნებაში მოსალოდნელზე მეტი სხვადასხვანაირი მასიური პარაზიტია; გაცილებით დიდი იქნება მათი ევოლუციური მნიშვნელობაც.

კვლევა რეფერირებად სამეცნიერო ჟურნალში ჯერ არ გამოქვეყნებულა. იგი bioRxiv-ზეა ხელმისაწვდომი.

გიგანტურ ვირუსთა დიამეტრი 2 მიკრომეტრს აჭარბებს, ანუ ისინი დაახლოებით ბაქტერიის ზომისაა. ასეთ ვირუსებს უზარმაზარი გენომები აქვს — გაცილებით კომპლექსური ორგანიზმების გენომებზე დიდიც კი.

აქამდე კვლევების უმრავლესობა მტკნარწყლიან გარემოში მცხოვრებ ვირუსებზე იყო ფოკუსირებული. წყალმცენარეებში რამდენიმე წლების წინ გიგანტური ვირუსები აღმოაჩინეს; გვიხილავს ე.წ. მიმივირუსებიც, რომლებიც ამებას აინფიცირებს.

მეორე მხრივ, დნმ-ის სეკვენირებით უკვე დიდი ხნის წინ გაცხადდა, რომ გიგანტური ვირუსები სხვაგანაც მრავლადაა, განსაკუთრებით დანალექ ქანებსა და ნიადაგში — დედამიწაზე ვირუსულ ნაწილაკთა 97% სწორედ აქ გვხვდება.

კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა ჰარვარდის ტყიდან (დაახლოებით 16 კმ2 ტერიტორია დასავლეთ ბოსტონში) მოპოვებულ ნიადაგს ჩაუტარეს გენომური სეკვენირება, შედეგად კი არაერთი ახალი გიგანტური ვირუსი აღმოაჩინეს.

ამჯერად ელექტრონული მიკროსკოპიის მეშვეობით მკვლევრებმა ისეთი რამ დაინახეს, რაც აქამდე მხოლოდ სეკვენირებით იყო დადგენილი. მეცნიერებმა არამხოლოდ მოსალოდნელი ოცწახნაგა ფორმები შენიშნეს, არამედ უთვალავი სახეცვლილება დააფიქსირეს. მრავლად იყო: კუდები, შეცვლილი ადგილები, მრავალშრიანი ან დაღარული სტრუქტურები.

გიგანტური ვირუსი "კუ" და ნამდვილი კუ

ფოტო: Blanchard et al./bioRxiv, Trey Thomas/Getty Images

ზოგიერთ ვირუსს, რომელთაც მეცნიერებმა "გორგონები" შეარქვეს, მილისებრი გრძელი გამონაზარდებიც ჰქონდა.

გიგანტური "გორგონი" და მედუზა გორგონას ქანდაკება

ფოტო: Blanchard et al./bioRxiv, PaoloGaetano/Getty Images

ამას გარდა, ბევრი ვირუსული ნაწილაკი თმის მაგვარი შვერილებით იყო დაფარული, რომლებიც სხვადასხვა სიგრძის, სისქის, ფორმისა და სიხშირის იყო.

გიგანტური ვირუსი "თმით" და ტროლის თოჯინა

ფოტო: Blanchard et al./biorxiv.org, ramonageorgescu/Getty Images

გიგანტური ვირუსი "ზეახალი ვარსკვლავი" და ზეახალი ვარსკვლავის გამოსახულება

ფოტო: Blanchard et al./bioRxiv, Mark Garlick/Science Photo Library/Getty Images

გიგანტური "საშობაო ვარსკვლავი" და ნამდვილი საშობაო ვარსკვლავი

ფოტო: Blanchard et al./bioRxiv, 123ArtistImages/Getty Images

მიგნებები იმაზე მეტყველებს, რომ ვირუსოლოგიაში ჯერ კიდევ ბევრია გასარკვევი გიგანტური ვირუსებისა და მათი მასპინძელ უჯრედებთან ინტერაქციის შესახებ. სავარაუდოდ, ამ ვირუსებს ნიადაგსა და არაერთ სხვა გარემოში იმაზე მნიშვნელოვანი ეკოლოგიური როლი აქვს, ვიდრე აქამდე წარმოვიდგენდით.

თუ სტატიაში განხილული თემა და ზოგადად: მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სფერო შენთვის საინტერესოა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – შემდეგი ჯგუფი.