როდესაც გვესმის სიტყვა "ტყუპები", ჩვეულებრივ, ორ იდენტურ ადამიანზე ვფიქრობთ, რომლებსაც აქვთ საერთო ფიზიკური მახასიათებლები და შესაძლოა, გარკვეული ქცევებიც კი. მეორე მხრივ, ტექნოლოგიების სამყაროში ამ სიტყვას სხვა მნიშვნელობა აქვს. ის აღნიშნავს როგორც რევოლუციურ, ასევე ჯერ კიდევ შედარებით ნაკლებად შესწავლილ ფენომენს — ციფრულ ტყუპებს.

ციფრული ტყუპი რეალური სისტემის ვირტუალური რეპლიკაა, დინამიკური მოდელი, რომელიც რეალურ დროში მონაცემებით იკვებება და ჰბაძავს ქცევის რიტმს. ეს ჭკვიან სარკეს ჰგავს, რომელიც არა მხოლოდ ასახავს კონკრეტულ მდგომარეობას, არამედ სწავლობს მოძრაობებს, რათა განსაზღვროს შემდეგი.

ციფრული ტყუპები წლების განმავლობაში გამოიყენება სხვადასხვა სექტორში. ეს სისტემები გვეხმარება თვითმფრინავის გაუმართაობის წინასწარ განსაზღვრაში, ქარხნების ოპტიმიზაციაში და ისეთი მანქანების დაპროექტებაში, რომლებიც ათასობით მომხმარებლის მონაცემებს ეფუძნება.

ბოლო დროს, ეს ტექნოლოგია გამოიყენება სოფლის მეურნეობაში, რამაც მნიშვნელოვანი პროგრესი მოიტანა, მაგალითად, კლიმატური და ბუნებრივი ცვლილებების კულტურებზე ზემოქმედების პროგნოზირებაში.

მედიცინაში ციფრულ ტყუპებს ძალიან დიდი პოტენციალი აქვს. მაგალითად, არსებობს ციფრულ ტყუპებზე დაფუძნებული მიდგომები, რომლებიც თითოეული პაციენტის გულის ფუნქციონირებას დეტალურად სიმულირებს. ეს ექიმებს საშუალებას აძლევს, განსაზღვრონ, თუ როგორ უპასუხებს კონკრეტული გული არითმიას ან კონკრეტულ მკურნალობის მეთოდს.

ვირტუალური მოდელირებისა და კლინიკური მონაცემების ეს სინთეზი კარს უხსნის უფრო პროგნოზირებად, პერსონალიზებულ და უსაფრთხო მედიცინას, სადაც თერაპიული გადაწყვეტილებები არა მხოლოდ სამედიცინო გამოცდილებას, არამედ ციფრულ ტყუპში მომხდარი მოვლენების სიმულაციებსაც ეფუძნება. მაგრამ რა მოხდება, თუ ამას ადამიანის ტვინზე გამოვიყენებთ?

ქარხნებიდან ტვინებამდე

კოგნიტიური და ფსიქიკური ჯანმრთელობა ადამიანის კეთილდღეობის საყრდენებია, თუმცა ისინი ასევე მყიფეა. დეპრესია, შფოთვა და ნეიროდეგენერაციული დარღვევები კვლავ მნიშვნელოვან გამოწვევებს წარმოადგენს მედიცინისთვის.

სწორედ აქ გვთავაზობს ხელოვნური ინტელექტი იმედის ახალ ფანჯარას. დიდი მოცულობის მონაცემების ინტეგრირებითა და ანალიზით, ხელოვნურ ინტელექტს შეუძლია ხელი შეუწყოს დაავადებების ადრეულ გამოვლენას, კლინიკური კვლევებისთვის პაციენტების უკეთ შერჩევასა და ინდივიდის სამედიცინო პროგრესის სიმულირებას.

დიუკის, კოლუმბიის, ნებრიხას უნივერსიტეტებისა და კომპანია CogniFit-ის მეცნიერებმა ახლახან შექმნეს ახალი მოდელი, რომელიც ადამიანების მენტალური ჯანმრთელობის გაუმჯობესებას ემსახურება ციფრული ტყუპების ტვინების მეშვეობით.

ეს არის ვირტუალური მოდელები, რომლებიც აერთიანებს ჩვენი ტვინისა და ქცევით აქტივობებს. ის ჩვენი ყოველდღიური ჩვევებისა და ემოციური რეაქციების მონაცემებს იყენებს. ხელოვნური ინტელექტის საშუალებით, ამ მოდელს შეუძლია ისწავლოს და განაახლოს საკუთარი თავი ყოველი ახალი ურთიერთქმედების შემდეგ.

"ჩვენი აზრით, ყველა ადამიანს შეიძლება გააჩნდეს საკუთარი კოგნიტიური ციფრული ტყუპისცალი, რომლის გამოყენებაც შესაძლებელია იმის პროგნოზირებისთვის, თუ როგორ განვითარდება ადამიანის გონებრივი შესაძლებლობები", — ამბობენ მკვლევრები.

არსებული ტექნოლოგიების ადაპტაცია

ამ რევოლუციის გასაღები იმ მოწყობილობების ინტეგრირებაშია, რომლებიც ბევრ ჩვენგანს უკვე აქვს — როგორიცაა ჭკვიანი საათები, აქტივობის მონიტორინგის ტექნოლოგიები და ძილის სენსორები — რათა ჩვენი სხეულის შესახებ უწყვეტი ინფორმაცია მივიღოთ.

გულისცემა, ძილის ხარისხი, აქტივობის დონე და სტრესთან დაკავშირებული მონაცემები: ხელოვნურ ინტელექტს შეუძლია ყველა ამ მონაცემს კოორდინაცია გაუწიოს და საბოლოოდ ის ჩვენს საჭიროებებს წინასწარ განჭვრეტს.

ტვინის პერსონალიზებული ვარჯიში

აქამდე ციფრული ტვინის ვარჯიში შემოიფარგლებოდა გასართობი თამაშებით და შესაბამისად შეზღუდული სარგებლით. კოგნიტიური ტყუპები სრულიად განსხვავებული რამაა — ისინი მორგებულია ინდივიდუალურად ადამიანებზე. მეორე მხრივ, მათ ზედამხედველობას უწევენ ჯანდაცვის პროფესიონალები და გამყარებულია სამეცნიერო მტკიცებულებებით.

ეს კიდევ უფრო გვაახლოებს პერსონალიზებულ და პრევენციულ მედიცინასთან.

რა თქმა უნდა, გამოწვევებიც იქნება. ციფრული ტყუპების შექმნა ისე უნდა მოხდეს, რომ უზრუნველყოფილი იყოს მონაცემთა კონფიდენციალურობა. ალგორითმების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები უნდა იყოს გამჭვირვალე და ეთიკური. ასევე, არ შეგვიძლია უგულებელვყოთ ციფრული უთანასწორობა, რომელიც უარყოფითად შეიძლება აისახოს ხანდაზმულ ადამიანებზე და ისეთ პირებზე, რომლებსაც ტექნოლოგიებზე ნაკლები წვდომა აქვთ.

მიუხედავად ამისა, არ უნდა გამოგვრჩეს პოტენციური სარგებელი — ბოლოდროინდელმა მეტაანალიზმა აჩვენა, რომ ტექნოლოგიების გამოყენება ხელს უწყობს კოგნიტიური დაქვეითების პრევენციასა და შეფერხებას.

მიიჩნევა, რომ ციფრულ ტყუპებს მედიცინაში გადატრიალების პოტენციალი აქვს. ის, რაც დღეს სამეცნიერო ფანტასტიკაა, ხვალ რეალობა შეიძლება იყოს. მაგალითად, სულ რამდენიმე წლის წინ რეალობა, რომელშიც ჯიბეში ყველას კომპიუტერი ექნებოდა, შეიძლება ბევრისთვის წარმოუდგენელი ყოფილიყო.

შესაძლოა, რამდენიმე წელიწადში ასეთივე ბუნებრივი იყოს კოგნიტიური ტყუპისცალი, რომელიც ჩვენს ჯანმრთელობაზე იზრუნებს. წარმოიდგინეთ მომავალი, რომელშიც ციფრული ტყუპისცალი არსებულ მონაცემებზე დაყრდნობით ჩვენს მომავალსაც პროგნოზირებს.