რატომ გვესმის ზოგს "ლორელ" და ზოგსაც - "იანნი"?
ინტერნეტსივრცეში გავრცელებულმა პოსტმა საზოგადოება ორ ნაწილად გაჰყო. ალბათ, უკვე თქვენც შეხვდით აუდიოჩანაწერს, რომელზეც ზოგის აზრით სიტყვა "ლორელ" ისმის, ზოგის აზრით კი - "იანნი". ეს მოვლენა შავ-ლურჯი/ოქროსფერი კაბის დილემის მეორე სერიას ჰგავს.
ლინგვისტი რეიჩელ გუტმანი გვიხსნის, თუ რატომ გვესმის ზოგს "ლორელ" და ზოგს - "იანნი". საუბრისას ჩვენ გამოვცემთ ხმებს, რომლებიც შეგვიძლია აღვწეროთ ტალღის სიგრძითა და ჩვენი ვოკალური ტრაქტის ფორმით, რომელიც თავისმხრივ შეიცავს: ხორხს, ყელს, ვოკალურ ნაკეცებს, პირსა და ცხვირს. ლინგვისტებს შეუძლიათ ხმოვანი ტალღების შესწავლა, მათი დაშლა კომპონენტების სიხშირეების მიხედვით და მათი სპექტროგრამაზე გამოსახვა.
მაღალი სიხშირეები (5000 ჰერცამდე) ნაჩვენებია სპექტროგრამის ზედა ნაწილზე, ხოლო დაბალი სიხშირეები (0-მდე) - ქვედა ნაწილზე. შავ ნაწილებს ფორმანტებად მოიხსენიებენ, ისინი თქვენი ვოკალური ტრაქტის რეზონანსული სიხშირეებია და დამოკიდებულნი არიან თქვენი ვოკალური ტრაქტის ფორმასა და სიგრძეზე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ სივრცე თქვენს ვოკალურ ნაკეცებსა და ცხვირ-პირს შორის გავლენას ახდენს გამოთქმულ ბგერებზე.
თქვენი ვოკალური ტრაქტის სიგრძე მხოლოდ ფიზიოლოგიაზეა დამოკიდებული. ფორმა კი მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული იმაზე, თუ რა მდგომარეობაშია ბგერის წარმოთქმისას ენა. პირში ენის გადაადგილებით და პირის გაღება-დახურვით თქვენ ცვლით ბგერას, რომელსაც გამოსცემთ და ფორმანტებს, რომლებსაც სპექტროგრამაზე ხედავთ.
ფონეტიკური მახასიათებლების შესწავლაში გუტმანს ბრაუნის უნივერსიტეტის ფონეტიკოსი ჩელსი სანკერი დაეხმარა. ჩელსიმ სპექტროგრამა შეისწავლა და მისი პირველი დასკვნა ასეთია: "ჩანაწერზე ცალსახად არც "ლორელია" ნათქვამი და არც "იანნი" ". სანკერის თქმით 'გაუგებრობა' ლ-სა და ი-ს შორის ალბათ იმითაა გამოწვეული, რომ მოსაუბრის ენა არ ეხება მისი სასის უკანა კედელს. ამერიკული ინგლისურის მოსაუბრეები ლ-ს თქმისას ასე ხშირად იქცევიან. შუა თანხმოვანი 'ნ' ნამდვილად არ არის და მხოლოდ იმიტომ შეიძლება გაიგონოთ, რომ მისი წინა ხმოვანი ცხვირისმიერადაა წარმოთქმული. მათ, ვისაც"ლორელ" ესმით, იმის გამო ესმით სიტყვის მეორე მარცვალში 'ლ', რომ 'ლ'-ც და "იანნი"-ს ბოლო ბგერაც წამღერებადია.
ამ დებატის ერთ-ერთი აღმოჩენაა, რომ ხმის ტონის შეცვლით იცვლება სიტყვა, რომელიც გვესმის.
რეალურად ძალიან ბევრმა რამემ შეიძლება მოახდინოს გავლენა იმაზე "ლორელ" გესმით, თუ "იანნი". მაგალითად იმან ყურსასმენებით უსმენთ ჩანაწერს, თუ - არა. ხალხი მიდრეკილია, რომ გაგონილი ბგერები მოარგონ რეალურ სიტყვებს, რომლებიც უკვე გაგონილი აქვთ. ზოგადი ლინგვისტური პერსპექტივა ამ საკითხთან დაკავშირებით ისაა, რომ ყველა მართალია! ამას უკეთ გაიაზრებთ, თუ ჩანაწერის ტონალობაშეცვლილ ვერსიებსაც მოუსმენთ. უბრალოდ ჩვენ ყველანი ვცდილობთ, რომ გაგონილი ხმოვანი ტალღები მოვარგოთ ჩვენთვის ნაცნობ სიტყვებს - ისევე, როგორც ყოველდღიურ ცხოვრებაში.
გაიგეთ მეტი:
-
გადახედვასაპროტესტო აქციები სომხეთში — პოლიციამ 170 ადამიანი დააკავა საპროტესტო აქციები სომხეთში — პოლიციამ 170 ადამიანი დააკავა
-
გადახედვაკობახიძე: თუ ორი კვირის განმავლობაში იქნება წარმოდგენილი ვენეციის კომისიის სამართლებრივი არგუმენტები, ღია ვართ დისკუსიისთვის კობახიძე: თუ ორი კვირის განმავლობაში იქნება წარმოდგენილი ვენეციის კომისიის სამართლებრივი არგუმენტები, ღია ვართ დისკუსიისთვის
-
გადახედვაპარლამენტთან რუსული კანონის წინააღმდეგ მრავალრიცხოვანი აქცია მიმდინარეობს პარლამენტთან რუსული კანონის წინააღმდეგ მრავალრიცხოვანი აქცია მიმდინარეობს
-
გადახედვაკობახიძე: დაველოდებით ვეტოს პროცედურას, 14-დან 28 მაისის ჩათვლით კობახიძე: დაველოდებით ვეტოს პროცედურას, 14-დან 28 მაისის ჩათვლით
-
გადახედვამოვინახულეთ 23 დაკავებული, ყველა პოლიციის მხრიდან ძალადობაზე მიუთითებს და მათ დაზიანებებიც აქვთ — სახალხო დამცველის აპარატი მოვინახულეთ 23 დაკავებული, ყველა პოლიციის მხრიდან ძალადობაზე მიუთითებს და მათ დაზიანებებიც აქვთ — სახალხო დამცველის აპარატი
-
გადახედვაადვოკატის ინფორმაციით, საპროტესტო აქციაზე დაკავებული გუკა რჩეულიშვილი ნაცემია, აქვს სისხლჩაქცევები და სავარაუდოდ, ცხვირი აქვს გატეხილი ადვოკატის ინფორმაციით, საპროტესტო აქციაზე დაკავებული გუკა რჩეულიშვილი ნაცემია, აქვს სისხლჩაქცევები და სავარაუდოდ, ცხვირი აქვს გატეხილი
-
გადახედვამყარი სუპერდედამიწის გარშემო ატმოსფეროს ყველაზე დამაჯერებელ კვალს მიაგნეს მყარი სუპერდედამიწის გარშემო ატმოსფეროს ყველაზე დამაჯერებელ კვალს მიაგნეს
-
გადახედვაცოტა შოკში არიან, საერთოდ რომ არავინ შეხვდათ ხელისუფლებიდან — ბაია პატარაია ევროპის ქვეყნების საგარეო კომიტეტის თავმჯდომარეებთან შეხვედრაზე ცოტა შოკში არიან, საერთოდ რომ არავინ შეხვდათ ხელისუფლებიდან — ბაია პატარაია ევროპის ქვეყნების საგარეო კომიტეტის თავმჯდომარეებთან შეხვედრაზე
-
გადახედვასაპროტესტო აქციაზე დაკავებული გურამ ადამია, რომელსაც ფიზიკურად გაუსწორდნენ, იზოლატორიდან კლინიკაში გადაიყვანეს საპროტესტო აქციაზე დაკავებული გურამ ადამია, რომელსაც ფიზიკურად გაუსწორდნენ, იზოლატორიდან კლინიკაში გადაიყვანეს
-
გადახედვაიმედმა და რუსთავი 2-მა წაშალეს ინფორმაცია იმასთან დაკავშირებით, რომ ო'ბრაიენს ივანიშვილისთვის სანქციების პაკეტი ჩამოაქვს იმედმა და რუსთავი 2-მა წაშალეს ინფორმაცია იმასთან დაკავშირებით, რომ ო'ბრაიენს ივანიშვილისთვის სანქციების პაკეტი ჩამოაქვს
-
გადახედვახვალ, 14 მაისს, რუსული კანონის საწინააღმდეგოდ, კულტურის მარში გაიმართება ხვალ, 14 მაისს, რუსული კანონის საწინააღმდეგოდ, კულტურის მარში გაიმართება
-
გადახედვაროგორ შევძლოთ ფუნქციონირება ღამისთევის შემდეგ — 5 რჩევა როგორ შევძლოთ ფუნქციონირება ღამისთევის შემდეგ — 5 რჩევა
-
გადახედვა"დღეს დავტოვე განცხადება და წამოვედი. მე არ ვეთანხმები ხელისუფლების კურსს" — ივლიანე ხაინდრავა "დღეს დავტოვე განცხადება და წამოვედი. მე არ ვეთანხმები ხელისუფლების კურსს" — ივლიანე ხაინდრავა
-
გადახედვა19:00 საათზე სტუდენტები რუსული კანონის წინააღმდეგ აქციას მარშით შეუერთდებიან 19:00 საათზე სტუდენტები რუსული კანონის წინააღმდეგ აქციას მარშით შეუერთდებიან
-
გადახედვამასშტაბური კვლევის მიხედვით, ინტერნეტი კეთილდღეობასთან ასოცირდება მასშტაბური კვლევის მიხედვით, ინტერნეტი კეთილდღეობასთან ასოცირდება
-
გადახედვაDRI: აქციის მონაწილეთა მიმართ გამოყენებული ფიზიკური ანგარიშსწორება ვერ ჩაითვლება კანონიერ საპოლიციო ღონისძიებად DRI: აქციის მონაწილეთა მიმართ გამოყენებული ფიზიკური ანგარიშსწორება ვერ ჩაითვლება კანონიერ საპოლიციო ღონისძიებად
-
გადახედვაCENN: გვინდა, თითოეულ პარლამენტარს შევახსენოთ, რომ ევროპული კურსის ცვლილების დამღუპველ შედეგებზე იღებენ პასუხისმგებლობას CENN: გვინდა, თითოეულ პარლამენტარს შევახსენოთ, რომ ევროპული კურსის ცვლილების დამღუპველ შედეგებზე იღებენ პასუხისმგებლობას
-
გადახედვამნიშვნელოვანი განმარტება სავიზო სააპლიკაციო ცენტრის დროებით დაკეტვასთან დაკავშირებით — ბრიტანეთის საელჩო მნიშვნელოვანი განმარტება სავიზო სააპლიკაციო ცენტრის დროებით დაკეტვასთან დაკავშირებით — ბრიტანეთის საელჩო
-
გადახედვავუერთდებით სხვა უნივერსიტეტების სტუდენტების პროტესტს და ვაცხადებთ: შეუძლებლად მიგვაჩნია სასწავლო პროცესის გაგრძელება — სტუდენტები ქუთაისიდან ვუერთდებით სხვა უნივერსიტეტების სტუდენტების პროტესტს და ვაცხადებთ: შეუძლებლად მიგვაჩნია სასწავლო პროცესის გაგრძელება — სტუდენტები ქუთაისიდან
-
გადახედვარა წერია 12 ევროპული ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრის მიმართვაში ბორელისა და ვარჰეის მიმართ, რუსულ კანონთან დაკავშირებით რა წერია 12 ევროპული ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრის მიმართვაში ბორელისა და ვარჰეის მიმართ, რუსულ კანონთან დაკავშირებით
-
გადახედვაკახა კალაძე: როგორ შეიძლება, მე ან ჩვენს თანაგუნდელებს გვინდოდეს რუსეთი. წარსულში მინდა დავაბრუნო ჩემი შვილები? კახა კალაძე: როგორ შეიძლება, მე ან ჩვენს თანაგუნდელებს გვინდოდეს რუსეთი. წარსულში მინდა დავაბრუნო ჩემი შვილები?
კომენტარები