რა ეტაპზეა აგვისტოს ომის გამოძიება ჰააგაში
რა სახის დახმარებას მიიღებენ 2008 წლის აგვისტოს ომისგან დაზარალებულები და რა ეტაპზეა თავად გამოძიების პროცესი? კონფლიქტის რომელ მხარესთან თანამშრომლობენ და როდის იგეგმება თბილისში მათი ოფისის გახსნა? - ომის დანაშაულზე გამოძიების დაწყებიდან ორი წლის თავზე, სისხლის სამართლის ჰააგის საერთაშორისო სასამართლოს წარმომადგენლები თბილისში ჟურნალისტებს შეხვდნენ.
გამოძიების მიმდინარეობა და მისი სავარაუდო ხანგრძლივობა
პროკურორის ოფისის იურისდიქციის განყოფილების დირექტორი, ფაკისო მოჩოჩოკო ვერ აკონკრეტებს, თუ რამდენ ხანს შეიძლება გაგრძელდეს საგამოძიებო პროცესი. მისი თქმით, ეს საკმარისი მტკიცებულებების შეგროვებაზეა დამოკიდებული. პროცედურის თანახმად, აღნიშნული მტკიცებულებები მოგვიანებით მოსამართლეს უნდა წარუდგინონ:
"პროკურორის ვალდებულებაა, დაამტკიცოს დანაშაულის ყველა ელემენტი, "რომის წესდების" შესაბამისად. გამოძიება აგროვებს ინფორმაციას მოწმეებისგან, ბრუნდება ჰააგაში და მონაცემთა ბაზაში შეაქვს".
ჰააგის სასამართლო იძიებს ინდივიდუალურ პასუხისმგებლობას და არა კონფლიქტს სახელმწიფოთა შორის. სასამართლოს მიერ ბრალის წარდგენისას, მნიშვნელობა არ აქვს პირის თანამდებობას. მას შემდეგ, რაც მისი ბრალის ხარისხს დააგენენ, მტკიცებულებებს გადასცემენ სასამართლოს და სწორედ ის გამოსცემს დაკავების ორდერს, რაც კონკრეტულმა სახელმწიფომ უნდა აღასრულოს.
ჰააგის სასამართლოს არ აქვს პირის დაკავების უფლებამოსილება, თუმცა მათ პრაქტიკაში ყოფილა ისეთი საქმეები, რომლის შედეგად, გამოცემულა დაკავების ორდერი და ის არ აღსრულებულა კონკრეტული სახელმწიფოს მიერ. შესაბამისად, გაურკვეველია, აგვისტოს ომის საქმეში კონკრეტული პირის დანაშაულის გამოკვეთისა და მასზე დაკავების ორდერის გამოცემის შემთხვევაში, მოხდება თუ არა ამ გადაწყვეტილების აღსრულება.
ჰააგის საგამოძიებო ორგანოს წარმომადგენელი აღნიშნავს, რომ ისინი მჭიდროდ თანამშრომლობენ საქართველოს მთავრობასთან, რომელიც, თავის მხრივ, დოკუმენტებს აწვდის მათ.
კონფლიქტის მეორე მხარე, რუსეთი უარს ამბობს რაიმე სახის დახმარებაზე იმ არგუმენტით, რომ ის არ არის "რომის წესდების" ხელმომწერი. თუმცა, სასამართლოს წარმომადგენელი ამბობს, რომ ეს მათ ხელს არ შეუშლით და რუსეთის დახმარების გარეშე დასკვნებს იმ ინფორმაციის საფუძველზე გააკეთებენ, რასაც მიიღებენ:
"ის ფაქტი, რომ რუსეთი ჩვენთან არ თანამშრომლობს, პროცესს ართულებს თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ გამოძიება ვერ გაგრძელდება. ეს პროცესზე ზეგავლენას ვერ მოახდენს. ჩვენ გვაქვს გამოცდილება იმისა, რომ გამოძიებას ვასრულებთ მხარეებთან თანამშრომლობისა და მათი დახმარების გარეშეც. იდეალურ შემთხვევაში, კონფლიქტის ყველა მხარესთან თანამშრომლობა შედგებოდა, თუმცა სახეზე სხვა სიტუაცია გვაქვს".
ჰააგის სასამართლოს წარმომადგენლობითი ოფისი თბილისში
ჰააგის სასამართლოს არსებობის ისტორიაში, წარმომადგენლობითი მე-7 ოფისის გახსნა თბილისში, 2018 წლის იანვარში იგეგმება.
როგორც სასამართლოს კანცელარიის ხელმძღვანელი, ჰერმან ვონ ჰებელი განმარტავს, ეს არის გამოძიებისგან დამოუკიდებელი პროცესი, რომელიც სხვადასხვა ჯგუფებთან კომუნიკაციას გააადვილებს.
ოფისის გახსნაზე საუბარი იყო მიმდინარე წელსაც, თუმცა პროცესი შეჩერდა. ამაზე ჰერმან ვონ ჰებელი განმარტავს, რომ ამ დროის განმავლობაში ხელმძღვანელი პირი უნდა შეერჩიათ:
"თავიდანვე ვგეგმავდით, რომ ოფისს 2018 წლის ბოლოს გავხსნიდით. ამა წლის ივლისში ვიყავით თბილისში და თანამშრომლობის მემორანდუმს მოვაწერეთ ხელი იუსტიციის სამინისტროსთან, ჩავატარეთ შეხვედრა სამოქალაქო საზოგადოებასთან და დავრწმუნდით, რომ ოფისის გახსნა იყო უფრო საჩქარო, ვიდრე აქამდე გვეგონა. საჭიროა სამოქალაქო საზოგადოება, დაზარალებულები და პრესა იყოს ადეკვატურად ინფორმირებული მიმდინარე გამოძიების შესახებ".
როგორ დაეხმარება ომისგან დაზარალებულებს დახმარების მიზნობრივი ფონდი (Trust Fund)
დაზარალებულთა დახმარების ფონდის აღმასრულებელი დირექტორი, პიტერ დე ბაანი თბილისში იმყოფება.
მიმდინარე ვიზიტისას ის ხელისუფლებასა და დაზარალებულებთან შეხვედრას გეგმავს, რათა უკეთ გაეცნოს სიტუაციას, თუ რა სახის დახმარება სჭირდებათ.
პიტერ დე ბაანი განმარტავს, რომ არ არის საჭირო, საქმეში ბრალდებული უკვე იყოს გამოკვეთილი და მართლმსაჯულების წინაშე იდგეს. მათ დღესვე შეუძლიათ დაიწყონ დახმარების პროცესი.
ის დაზარალებულებს გზებისა და სახლების აშენებას, ან თუნდაც ფულად კომპენსაციებს ვერ ჰპირდება თუმცა, არსებობს სამი ტიპის დახმარება, რისი გაწევაც შეუძლიათ:
- სამედიცინო;
- ფსიქოლოგიური;
- სოციალურ-ეკონომიკური.
"ეს დამოკიდებულია იმაზე, თუ რას სახის დახმარება სურთ თავად დაზარალებულებს. თუმცა, თუკი ჩვენ ახლა რამეს გავაკეთებთ, ეს არ ნიშნავს, რომ სახელმწიფომ პასუხისმგებლობისაგან თავი უნდა გაითავისუფლოს. მთავრობა თავის საქმეს აკეთებს და ჩვენ არ გავიმეორებთ იგივეს", - ამბობს ფონდის ხელმძღვანელი.
ჰააგის სასამართლო დაზარალებულს განსაზღვრავს "რომის წესდების" (სტატუტით) მიხედვით. საქართველოს შემთხვევაში, "დაზარალებულია ის, ვინც 2008 წლის ივნისიდან ოქტომბრის ჩათვლით გახდა კაცობრიობის წინაშე ჩადენილი და ომის დანაშაულებების მსხვერპლი".
პიტერ დე ბაანის თქმით, მათ 10 ოქტომბერს მთავრობისგან გამოითხოვეს დაზარალებულთა სტატისტიკა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჯერჯერობით პროცესის საწყის ეტაპზეა.
მისივე განმარტებით, თუკი ვინმეს ბრალს წაუყენებენ და სასამართლო რეპარაციის ორდერს გამოსცემს, ამ შემთხვევაში, თუ რომელიმე პირი სახლების დანგრევაში იქნება დამნაშავედ ცნობილი, მას მათი აშენების ანაზღაურება დაეკისრება.
თუმცა, თუკი ბრალდებულს ანაზღაურების ფინანსური შესაძლებლობა არ აქვს, სასამართლომ შეიძლება გასცეს ბრძანება, რომ მან მთელი ცხოვრების განმავლობაში უხადოს ფული დაზარალებულს. ასეთ შემთხვევაში, მსხვერპლი ვერ დაელოდება, თუ როდის გადაუხდის მას ბრალდებული და სწორედ ამისთვის არსებობს დაზარალებულთა დახმარების ფონდი.
ჰააგის სასამართლოს წარმომადგენლები მიმდინარე კვირის განმავლობაში დარჩებიან საქართველოში. ვიზიტის ფარგლებში შეხვდებიან მთავრობისა და სამოქალაქო საზოგადოების წევრებს, დიპლომატებს. ასევე, დაგეგმილია შეხვედრა დაზარალებულთა თემების ხელმძღვანელებთან გორში. ხოლო, უფრო ინტენსიური სამუშაობი მას შემდეგ ჩატარდება რაც საველე ოფისი გაიხსნება თბილისში.
სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს პროკურორმა 2015 წლის 13 ოქტომბერს მიმართა წინასასამართლო პალატას, რომ 2008 წლის აგვისტოს ომის ფარგლებში ჩადენილ დანაშაულებებზე გამოძიება დაეწყოთ.
-
გადახედვაროგორ მოქმედებს მხატვრული ლიტერატურის კითხვა ტვინზე როგორ მოქმედებს მხატვრული ლიტერატურის კითხვა ტვინზე
-
გადახედვააზერბაიჯანელი ოპოზიციონერი, სავარაუდოდ, მისმა თანამშრომელმა მოკლა აზერბაიჯანელი ოპოზიციონერი, სავარაუდოდ, მისმა თანამშრომელმა მოკლა
-
გადახედვამეცნიერების თქმით, ხელით წერა სწავლის უნარებს აუმჯობესებს მეცნიერების თქმით, ხელით წერა სწავლის უნარებს აუმჯობესებს
-
გადახედვარა ვიცით კობახიძის ვიზიტზე თურქეთში, სადაც ის ხუთ მინისტრთან და კიდევ ორ მაღალჩინოსანთან ერთად ჩავიდა რა ვიცით კობახიძის ვიზიტზე თურქეთში, სადაც ის ხუთ მინისტრთან და კიდევ ორ მაღალჩინოსანთან ერთად ჩავიდა
-
გადახედვაბოლო 50 000 წელთან შედარებით, ნახშირორჟანგის დონე ახლა ყველაზე სწრაფად იმატებს ბოლო 50 000 წელთან შედარებით, ნახშირორჟანგის დონე ახლა ყველაზე სწრაფად იმატებს
-
გადახედვალაზარე გრიგორიადისი, რომელიც 14 მაისს, რუსული კანონის საპროტესტო აქციაზე დააკავეს, გაათავისუფლეს ლაზარე გრიგორიადისი, რომელიც 14 მაისს, რუსული კანონის საპროტესტო აქციაზე დააკავეს, გაათავისუფლეს
-
გადახედვარუსულ კანონზე კრიტიკული კომენტარის გამო, POST TV-ის თანამშრომელი გაათავისუფლეს რუსულ კანონზე კრიტიკული კომენტარის გამო, POST TV-ის თანამშრომელი გაათავისუფლეს
-
გადახედვააჭარის საკრებულოს ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წევრები ბოიკოტის რეჟიმზე გადადიან აჭარის საკრებულოს ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წევრები ბოიკოტის რეჟიმზე გადადიან
-
გადახედვატვინის ახალი ჩიპი ფიქრებს მაღალი სიზუსტით შიფრავს და სიტყვებად აქცევს ტვინის ახალი ჩიპი ფიქრებს მაღალი სიზუსტით შიფრავს და სიტყვებად აქცევს
-
გადახედვასაქართველოს ეროვნული პლატფორმა მე-10 მოწვევის პარლამენტთან თანამშრომლობის მემორანდუმს საბოლოოდ წყვეტს საქართველოს ეროვნული პლატფორმა მე-10 მოწვევის პარლამენტთან თანამშრომლობის მემორანდუმს საბოლოოდ წყვეტს
-
გადახედვაირაკლი ფავლენიშვილი: მინისტრების მოსვლა აქციაზე არის გაგრძელება მხარდაჭერის, რომელსაც გრძნობს ქართველი ხალხი დასავლური ინტეგრაციის გზაზე ირაკლი ფავლენიშვილი: მინისტრების მოსვლა აქციაზე არის გაგრძელება მხარდაჭერის, რომელსაც გრძნობს ქართველი ხალხი დასავლური ინტეგრაციის გზაზე
-
-
გადახედვა120 ორგანიზაცია: პუტინის წესების დამკვიდრების ეს მცდელობა ღალატია ყველასი, ვინც 200 წელზე მეტია, გარუსების წინააღმდეგ იბრძოდა და იბრძვის 120 ორგანიზაცია: პუტინის წესების დამკვიდრების ეს მცდელობა ღალატია ყველასი, ვინც 200 წელზე მეტია, გარუსების წინააღმდეგ იბრძოდა და იბრძვის
-
გადახედვასტუ-ს რექტორი: არ არის ეს რუსული კანონპროექტი, მე ესე ვთვლი. სტუდენტების გაფიცვას არ შევუწყობ ხელს სტუ-ს რექტორი: არ არის ეს რუსული კანონპროექტი, მე ესე ვთვლი. სტუდენტების გაფიცვას არ შევუწყობ ხელს
-
გადახედვაHBO Max დიუნის სამყაროს შესახებ სერიალს უშვებს — ნახე ტრეილერი HBO Max დიუნის სამყაროს შესახებ სერიალს უშვებს — ნახე ტრეილერი
-
გადახედვაპაპუაშვილი მინისტრებზე: რუსეთმა, თავის ყველაზე მწვავე ოპონენტებს, მსოფლმხედველობის ნაწილი გადასდო პაპუაშვილი მინისტრებზე: რუსეთმა, თავის ყველაზე მწვავე ოპონენტებს, მსოფლმხედველობის ნაწილი გადასდო
-
გადახედვაშსს-მ რუსული კანონის მოწინააღმდეგე კიდევ 2 პირი დააკავა და აცხადებს, რომ მათ 6 წლამდე ვადით პატიმრობა ემუქრებათ შსს-მ რუსული კანონის მოწინააღმდეგე კიდევ 2 პირი დააკავა და აცხადებს, რომ მათ 6 წლამდე ვადით პატიმრობა ემუქრებათ
-
გადახედვა17 მაისი დასვენების დღედ გამოცხადდა 17 მაისი დასვენების დღედ გამოცხადდა
-
გადახედვამდინარაძე: მოვითხოვ, რომ თუ სანქციები ამოქმედდება, სხვებს თავი დაანებონ და მე დამასანქცირონ! მდინარაძე: მოვითხოვ, რომ თუ სანქციები ამოქმედდება, სხვებს თავი დაანებონ და მე დამასანქცირონ!
-
გადახედვარუსთაველიდან აქციის მონაწილეები ორთაჭალაში, შსს-ს შენობასთან გადაინაცვლებენ რუსთაველიდან აქციის მონაწილეები ორთაჭალაში, შსს-ს შენობასთან გადაინაცვლებენ
-
გადახედვალანდსბერგისი აქციის მონაწილეებს: ჩვენ არასოდეს მიგატოვებთ ლანდსბერგისი აქციის მონაწილეებს: ჩვენ არასოდეს მიგატოვებთ
კომენტარები