გვემუქრებიან თუ არა რობოტები სამსახურების წართმევით
ავტომატიზაცია და ხელოვნური ინტელექტი ცვლის დასაქმების სფეროს და ეკონომიკურ სისტემებს. თუმცა ჩვენ ჯერ კიდევ გვაქვს დრო, ევოლუციის პროცესი სწორი მიმართულებით წარვმართოთ.
დასაქმების სფერო სერიოზული ცვლილებების წინაშე დგას: რობოტები ადამიანების მხარდამხარ დაიწყებენ მუშაობას, ზოგ შემთხვევაში კი სრულად ჩაანაცვლებენ მათ, რაც პოტენციურად მთლიან ეკონომიკურ სისტემას შეუცვლის ფორმას. "მაგრამ ეს პანიკის მიზეზად არ უნდა ვაქციოთ. ჩვენ ადრეც დავმდგარვართ მსგავსი პრობლემის წინაშე", — ამბობს უაელ ელრიფაი, ციფრულ მომსახურებაზე სპეციალიზირებული კომპანიის, Hitachi Vantara-ს ქსელური ინჟინერიის განყოფილების ვიცე-პრეზიდენტი.
ამ მოსაზრების სისწორეში ჩვენ დასარწმუნებლად მას კლასიკური მაგალითი მოჰყავს ისტორიიდან, როცა ცხენებშებმული ეტლები ავტომობილებმა ჩაანაცვლეს. "მართალია, დღეს მჭედელთა რიცხვი გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე 1900-იანი წლების დასაწყისში იყო, მაგრამ ახლა არსებობს ბევრი სხვა პროფესია — იქნება ეს მექანიკოსობა თუ მანქანათმშენებლობა — რომლების დაუფლებაც ადამიანს შეუძლია. შედეგად, დასაქმების სფერო კიდევ უფრო გაიზარდა, რაც მნიშვნელოვანი რეორგანიზაციის ხარჯზე მოხდა. თუმცა ამ ცვლილებებს მჭედლებისთვის არაფერი კარგი არ მოუტანია, ასე არაა?" — აღნიშნავს ელრიფაი.
სწორედ ამის მსგავსია ის პრობლემა, რომელიც ხელოვნური ინტელექტის განვითარებას უკავშირდება. ევროპული კომისიის პროგნოზის მიხედვით, 2030 წლისთვის ავტომატიზირებადი სამუშაოს 47 პროცენტი უბრალოდ გაქრება, რაც ყველაზე უარყოფითად ქალებსა და დაბალკვალიფიცირებულ მოხელეებზე აისახება.
დოქტორი კაძუო იანო, რომელიც ასევე Hitachi-ის თანამშრომელია, ამტკიცებს, რომ მანქანები ადამიანების პირდაპირ კონკურენტებად არ უნდა განვიხილოთ; სანაცვლოდ, ავტომატიზაცია და ხელოვნური ინტელექტი უნდა იქცეს ჩვენი შესაძლებლობების გაფართოების საშუალებად. "ეს ადამიანურ უნართა გაძლიერების მსგავსია", — ამბობს დოქტორი იანო, — "ჩვენ ხელოვნურ ინტელექტსა და მანქანებს როგორც ხელსაწყოებს, ისე უნდა შევხედოთ; ზუსტად ისე, როგორც კალკულატორს ან კომპიუტერს ვუყურებთ".
საბედნიეროდ, ჩვენ კიდევ გვაქვს დრო, რომ ეკონომიკის ამგვარ ევოლუციას სასურველი მიმართულება მივცეთ. "ვფიქრობ, ხალხში ისეთი გრძნობაა გაბატონებული, თითქოს ეს ცვლილებები ხვალ ან მომავალ წელს მოხდება", — აღნიშნავს ელრიფაი. გარკვეულწილად, ხელოვნური ინტელექტის შექმნასთან დაკავშირებული რევოლუცია უკვე დაწყებულია — ამაზე მუშაობას 1950-იან წლებში ჩაეყარა საფუძველი — და ჩვენ წინ გრძელი გარდამავალი პერიოდი გველის.
ელრიფაის პროგნოზით, მაგალითად, უმძღოლო მანქანები გზებზე 2030 წლამდე ვერ გამოჩნდებიან. "ასე რომ, ტაქსის მძღოლებისთვის პროფესიის დაკარგვის დრო არც თუ მალე დადგება", — ამბობს ის, თუმცა იქვე აღნიშნავს, რომ ეს ადამიანები უბერის მსგავსი კომპანიების წყალობით უკვე განიცდიან ცვლილებებს, — "მძღოლისთვის არ აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა, სამსახურს რობოტი წაართმევს თუ სხვა ადამიანი".
ეკონომიკა მცირე დაბრკოლებებს თავისუფლად უმკლავდება, მაგრამ პრობლემა სერიოზულ სახეს იძენს, როცა ცვლილებები სწრაფად აღმოცენდება და მათი გავლენის სფერო ფართოვდება. შესაბამისად, ელრიფაისთვის მნიშვნელოვანია ისეთ კითხვებზე პასუხები, როგორებიცაა, სიახლეები ეტაპობრივად განხორციელდება თუ ბევრ სვადასხვა სფეროში ერთდროულად? და გვექნება თუ არა საკმარისი დრო, ამ ცვლილებებს მოვერგოთ?
იგი ყურადღებას ტრანსპორტის სფეროზე ამახვილებს. ტაქსის ჩათვლით, ეს ინდუსტრია მსოფლიოს მთლიანი შიდა პროდუქტის ერთ მეათედზე მეტს შეადგენს. მასში სამუშაო ადგილების შემცირება გლობალურ გავლენას იქონიებს. თუმცა, მეორე მხრივ, ტრანსპორტის ღირებულების შემცირებამ, შეიძლება, ცხოვრება უფრო იაფი გახადოს, რისგანაც ყველაზე მეტ სარგებელს ღარიბი ფენა მიიღებს. მსგავსი რებალანსირება აუცილებლად გასათვალისწინებელია. "სამსახურის მცირეხნიანი დაკარგვა ზოგისთვის, შესაძლოა, ნათელი მომავლის წინაპირობა გახდეს. თუმცა მყისიერი დანაკარგების შერბილებაც შესაძლებელია, თუ წინასწარვე დაიწყება ადამიანთა გადამზადებაზე ზრუნვა ან ისეთი იდეების განხორციელება, როგორიცაა უნივერსალური საბაზისო შემოსავალი", — აღნიშნავს ელრიფაი.
იმისათვის, რომ ჩვენი საქმიანობის მომავალი ყველასთვის პოზიტიური იყოს, აუცილებელია, ამ საკითხზე დისკუსია გავაფართოვოთ და გავცდეთ ეკონომისტებს, პოლიტიკოსებსა და კომპიტერულ მეცნიერებათა სპეციალისტებს. ელრიფაი მიიჩნევს, რომ მგავს მსჯელობებში იმ ადამიანების ჩართვის პარალელურად, რომელთაც პირდაპირ შეეხებათ ცვლილებები, საჭიროა, დავეკითხოთ ფსიქოლოგებს, განათლების სფეროში მოღვაწეებსა და ტესტირების ექსპერტებს, რათა მეტი გავიგოთ ადამიანის შესაძლებლობების შესახებ.
დოქტორი იანო ეთანხმება ამ მოსაზრებას და ამბობს, რომ ჩვენ ამ ყველაფერთან ერთად მკაფიოდ უნდა განვსაზღვროთ, კონკრეტულად რა პრობლემების გადაჭრა გვსურს. ამაში კი მხოლოდ ხელოვნური ინტელექტის შემქმნელები ვერ დაგვეხმარებიან. "ალგორითმებისა და ინფორმატიკის ცოდნა საჭირო შედეგის მისაღწევად საკმარისი არ არის", — აღნიშნავს ის, — "სხვა სფეროების სპეციალისტთა ჩაურთველად, როგორც წესი, შემუშავებული სამოქმედო გეგმის მიზანს ფულადი მოგება ან შემოსავალი წარმოადგენს ხოლმე, რასაც ძალიან ცუდ, მიკერძოებულ შედეგებამდე მივყავართ".
აქ კი ჩნდება კითხვები ხელოვნურ ინტელექტზე. რა გვინდა, ამ ყველაფრისაგან მივიღოთ: ცხოვრების გაიაფება? მეტი თავისუფალი დრო? უთანასწორობის შემცირება? თუ ადამიანის შრომის ანაზღაურების გაზრდა? ჩვენ, როგორც ელრიფაი ამბობს, გვაქვს იმის შესაძლებლობა, რომ შედეგებზეც ვფოკუსირდეთ და შესაძლებლობებზეც.
ხელოვნური ინტელექტი დასაქმების სფეროში წამოჭრილი საკითხების გადაწყვეტის ერთ-ერთი საშუალებაა, თუმცა თავად კითხვები ახალი ნამდვილად არაა. "ეს კაცობრიობისათვის ყველაზე ღირშესანიშნავი დროა; დრო, როცა მუშაობას ვიწყებთ იმის განსაზღვრაზე, თუ რას ნიშნავს, იყო ადამიანი იმის მიღმა, რასაც ბოლო 2 მილიონი წლის განმავლობაში ვაკეთებდით, როცა ჩვენი ყოფის უმეტესი ნაწილი ეთმობოდა საკვებით, სითბოთითა და უსაფრთხოებით უზრუნველყოფის საკითხებს", — ამბობს ელრიფაი.
ამავე თემაზე:
-
გადახედვაHBO Max დიუნის სამყაროს შესახებ სერიალს იღებს — ნახე ტრეილერი HBO Max დიუნის სამყაროს შესახებ სერიალს იღებს — ნახე ტრეილერი
-
გადახედვაპაპუაშვილი მინისტრებზე: რუსეთმა, თავის ყველაზე მწვავე ოპონენტებს, მსოფლმხედველობის ნაწილი გადასდო პაპუაშვილი მინისტრებზე: რუსეთმა, თავის ყველაზე მწვავე ოპონენტებს, მსოფლმხედველობის ნაწილი გადასდო
-
გადახედვაშსს-მ რუსული კანონის მოწინააღმდეგე კიდევ 2 პირი დააკავა და აცხადებს, რომ მათ 6 წლამდე ვადით პატიმრობა ემუქრებათ შსს-მ რუსული კანონის მოწინააღმდეგე კიდევ 2 პირი დააკავა და აცხადებს, რომ მათ 6 წლამდე ვადით პატიმრობა ემუქრებათ
-
გადახედვამდინარაძე: მოვითხოვ, რომ თუ სანქციები ამოქმედდება, სხვებს თავი დაანებონ და მე დამასანქცირონ! მდინარაძე: მოვითხოვ, რომ თუ სანქციები ამოქმედდება, სხვებს თავი დაანებონ და მე დამასანქცირონ!
-
გადახედვარუსთაველიდან აქციის მონაწილეები ორთაჭალაში, შსს-ს შენობასთან გადაინაცვლებენ რუსთაველიდან აქციის მონაწილეები ორთაჭალაში, შსს-ს შენობასთან გადაინაცვლებენ
-
გადახედვალანდსბერგისი აქციის მონაწილეებს: ჩვენ არასოდეს მიგატოვებთ ლანდსბერგისი აქციის მონაწილეებს: ჩვენ არასოდეს მიგატოვებთ
-
გადახედვაგმირთა მოედნიდან აქციის მონაწილეები პარლამენტთან მიდიან, სადაც ევროპელ მინისტრებს ელოდებიან გმირთა მოედნიდან აქციის მონაწილეები პარლამენტთან მიდიან, სადაც ევროპელ მინისტრებს ელოდებიან
-
გადახედვაგაიცანით GPT-4o, OpenAI-ს უფრო დახვეწილი და "ადამიანური" მოდელი გაიცანით GPT-4o, OpenAI-ს უფრო დახვეწილი და "ადამიანური" მოდელი
-
გადახედვაბექა დავითულიანი: თუ დაგვასანქცირებენ, საერთოდ არ მაქვს პრობლემა, ისედაც ძალიან არ მიყვარს ფრენა ბექა დავითულიანი: თუ დაგვასანქცირებენ, საერთოდ არ მაქვს პრობლემა, ისედაც ძალიან არ მიყვარს ფრენა
-
გადახედვაგმირთა მოედანი გადაიკეტა გმირთა მოედანი გადაიკეტა
-
გადახედვაესტონელი მინისტრი: პირდაპირი გზავნილი გვაქვს, რომ ეს არ არის სწორი ნაბიჯები და პასუხისმგებლობა ეკისრება მთავრობას და არა ქართველ ხალხს ესტონელი მინისტრი: პირდაპირი გზავნილი გვაქვს, რომ ეს არ არის სწორი ნაბიჯები და პასუხისმგებლობა ეკისრება მთავრობას და არა ქართველ ხალხს
-
გადახედვახელოვნური ინტელექტი ყველგან და ყველაფერში — რა სიახლეები წარადგინა Google-მა ხელოვნური ინტელექტი ყველგან და ყველაფერში — რა სიახლეები წარადგინა Google-მა
-
გადახედვაფილარმონიასთან სტუდენტები იკრიბებიან — ისინი, მოგვიანებით, გმირთა მოედანზე გადაინაცვლებენ ფილარმონიასთან სტუდენტები იკრიბებიან — ისინი, მოგვიანებით, გმირთა მოედანზე გადაინაცვლებენ
-
გადახედვაშარლ მიშელი პრეზიდენტს და, სავარაუდოდ, პრემიერ-მინისტრსაც ესაუბრა — რა ვიცით შარლ მიშელი პრეზიდენტს და, სავარაუდოდ, პრემიერ-მინისტრსაც ესაუბრა — რა ვიცით
-
გადახედვაჰარი პოტერის 10 შთამაგონებელი ფრაზა ბრძოლის და წინააღმდეგობის მნიშვნელობაზე ჰარი პოტერის 10 შთამაგონებელი ფრაზა ბრძოლის და წინააღმდეგობის მნიშვნელობაზე
-
გადახედვადავით ქაცარავა: დაახლოებით, ნახევარი საათის განმავლობაში, ოთხჯერ მცემეს, უმოწყალოდ და გამეტებით დავით ქაცარავა: დაახლოებით, ნახევარი საათის განმავლობაში, ოთხჯერ მცემეს, უმოწყალოდ და გამეტებით
-
გადახედვასარეკლამო კომპანია ლიმონის ხელმძღვანელი დაკავებულია — გიორგი ოკმელაშვილს 7-წლიანი პატიმრობა ემუქრება სარეკლამო კომპანია ლიმონის ხელმძღვანელი დაკავებულია — გიორგი ოკმელაშვილს 7-წლიანი პატიმრობა ემუქრება
-
გადახედვასლოვაკეთის პრემიერ-მინისტრს ესროლეს სლოვაკეთის პრემიერ-მინისტრს ესროლეს
-
გადახედვაირაკლი მილაძე: კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტში, შეხვედრაზე, თვითმმართველობას მოყვანილი ჰყავდა შავებში ჩაცმული ტიპები, ერთ-ერთმა დამარტყა ირაკლი მილაძე: კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტში, შეხვედრაზე, თვითმმართველობას მოყვანილი ჰყავდა შავებში ჩაცმული ტიპები, ერთ-ერთმა დამარტყა
-
გადახედვაპარლამენტმა გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე პრეზიდენტის ვეტო დაძლია პარლამენტმა გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე პრეზიდენტის ვეტო დაძლია
-
გადახედვაპოლიცია სარეკლამო კომპანია "ლიმონის" დამფუძნებლის სახლშიც არის შესული პოლიცია სარეკლამო კომპანია "ლიმონის" დამფუძნებლის სახლშიც არის შესული
კომენტარები