ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) შეფასებით, მიხეილ სააკაშვილის საქმეების განხილვა სამართლიანი სასამართლოს უფლების უგულებელყოფით მიმდინარეობს. ორგანიზაციის განცხადებით შემაშფოთებელია, რომ მოსამართლეები თავს არიდებენ პენიტენციური სამსახურის გადაწყვეტილების საფუძვლების გამოკვლევას მაშინ, როცა უწყება უარს ამბობს სასამართლოს მოთხოვნის შესრულებაზე და პატიმრის ბადრაგირებაზე, რაც ეწინააღმდეგება კანონის მოთხოვნებს.

"იქნება შთაბეჭდილება, რომ სასამართლო აღმასრულებელი ხელისუფლების მიერ დასახელებულ საფრთხეებს ეპყრობა, როგორც საყოველთაოდ დადასტურებულ ფაქტებს, რომლებიც დამატებით გამოკვლევას არ საჭიროებენ. ამ პირობებში, სასამართლო კარგავს თავის კონსტიტუციურ ფუნქციას და ბრალდებულის სამართლიანი სასამართლოს უფლების რეალიზება სრულად აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე ხდება დამოკიდებული", — ვკითხულობთ განცხადებაში.

ორგანიზაციის განმარტებით, საქმის განმხილველმა სასამართლომ სიღრმისეულად უნდა გამოიკვლიოს, რამდენად საფუძვლიანი იყო პენიტენციური სამსახურის მიერ მისთვის მიწოდებულ წერილში წარდგენილი გარემოებები, და მხოლოდ ამის შემდგომ გადაეწყვიტოს სხდომის გაგრძელების გადადებისა თუ სხდომის სასამართლოს დარბაზის მიღმა ჩატარების საკითხი.

"სწორედ სასამართლოს ვალდებულებაა, სამართლებრივი შეფასება მისცეს ფაქტებს, რამაც ბრალდებულის სასამართლოს სხდომაზე წარმოუდგენლობა განაპირობა და, ამგვარი შეფასების შედეგად მიიღოს შესაბამისი გადაწყვეტილება.

მაგალითად, თუ დაადგენს, რომ ბრალდებული თავს არიდებს სასამართლოში გამოცხადებას, სასამართლო უფლებამოსილია, გააგრძელოს საქმის განხილვა ბრალდებულის დასწრების გარეშე. ნებისმიერ შემთხვევაში, სასამართლომ უნდა გამოიკვლიოს ის ფაქტობრივი გარემოებები, რომლებიც საფუძვლად ედება პირის სამართლიანი სასამართლოს უფლების შეზღუდვას და დააყენოს შესაბამისი შედეგი. ამ გარემოებების გამოკვლევის გარეშე დატოვება, ბრალდებულის სამართლიანი სასამართლოს უფლების შეზღუდვის არამართლზომიერების პირდაპირი მიმანიშნებელია", — აცხადებენ ორგანიზაციაში.

გარდა ამისა, IDFI-ში განმარტავენ, რომ ტრანსპორტირების ხელშეშლის საფრთხეს პენიტენციური სუს-ის განცხადებაზე დაყრდნობით ასაბუთებს და გარდა საჯაროდ ისედაც ხელმისაწვდომი ინფორმაციისა, უწყებას რისკის რეალურობის დამადასტურებელ არცერთ მტკიცებულებაზე არ მიუთითებია. ამიტომ ორგანიზაციის შეფასებით, პენიტენციური სამსახური აბსტრაქტულ და ბუნდოვან გარემოებებზე მითითებებით, კანონის მოთხოვნათა დარღვევით, ამბობს სააკაშვილის ბადრაგირებაზე უარს.

"შესაფასებელია როგორც ამ საფრთხის რეალურობა, ასევე რატომ არ უზრუნველყოფს პენიტენციური სამსახური ბადრაგირებას სხვა ტიპის სატრანსპორტო საშუალებით (როგორც ამ შესაძლებლობას ითვალისწინებს ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა გაყვანა/გადაყვანისას ბადრაგირების წესის დამტკიცების შესახებ საქართველოს სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის მინისტრის 2015 წლის 19 ოქტომბრის N149 ბრძანებით დამტკიცებული წესის მე-3 მუხლი). ან, თუ არსებობს მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის გაუარესების მყისიერი რისკი, რატომ არ მიეწოდება სასამართლოს შესაბამისი სამედიცინო მტკიცებულებები", — აცხადებენ IDFI-ში.

ორგანიზაცია მოუწოდებს აღმასრულებელ ხელისუფლებას უზრუნველყოს მიხეილ სააკაშვილის ბადრაგირება სასამართლოს პროცესებზე, ასევე, მოუწოდებს სასამართლო ხელისუფლებას სათანადოდ გამოიკვლიოს სააკაშვილის სასამართლოში წარუდგენლობის საფუძვლები, შეაფასოს ბრალდებულის უფლების შეზღუდვის მართლზომიერება და მიიღოს ზომები ბრალდებულის სამართლიანი სასამართლოს უფლების უზრუნველსაყოფად.

მიხეილ სააკაშვილს დაპატიმრების შემდეგ, უკვე სამჯერ არ მიეცა სასამართლოს წინაშე წარდგომის შესაძლებლობა. სამივე შემთხვევაში სასამართლოში მიყვანაზე უარი სპეციალურმა პენიტენციურმა სამსახურმა განაცხადა. უწყებამ მიზეზად სააკაშვილის მხრიდან მკურნალობის არსებითი ნაწილის შეწყვეტა და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში მიმდინარე გამოძიება დაასახელა.