როდესაც შავი ხვრელი ჩვენსა და შორს მდებარე გალაქტიკას შორის ჩაივლის, გალაქტიკას, შესაძლოა, არაფერი დაუშავდეს, აი მისი გამოსახულება კი ხვრელს ვერასოდეს დაუძვრეს ხელიდან.

გამომდინარე იქიდან, რომ სინათლის სხივები შესაძლოა შავი ხვრელის მოვლენათა ჰორიზონტს რამდენჯერმე შემოეხვიოს, დამკვირვებლებმა შორიდან, შესაძლოა, იგივე ობიექტის მრავალი ვერსია დაინახონ. ვინაიდან, ეს ათწლეულების მანძილზე იყო ცნობილი, ნილს ბორის ინსტიტუტის ფიზიკის სტუდენტმა მსოფლიოში პირველი მათემატიკური გამოსახულება შექმნა, რომელიც ადეკვატურად ასახავს, თუ როგორ ირეკლავენ შავი ხვრელები სამყაროდან სინათლეს, ჟურნალ Scientific Reports-ში გამოქვეყნებულ ახალ კვლევაზე დაყრდნობით.

შავი ხვრელები სამყაროს უცნაური გზებით ირეკლავენ

შავი ხვრელები იმდენად მასშტაბური ვარსკვლავების უზარმაზარი გრავიტაცის შედეგად წარმოქმნილი კოლაფსის შედეგია, რომ სინათლესაც კი არ შეუძლია მისგან გამოღწევა. გრავიტაცია იმდენად დიდია, რომ თავად სივრცისა და დროის სტრუქტურაც კი მოდიფიცირებული, დეფორმირებული და სახეცვლილია უცნაური ქცევის გამოსავლენად, როცა რაღაც ახლოვდება მოვლენათა ჰორიზონტზე, სადაც სივრცე შესაძლოა იმდენად მოიღუნოს, რომ სინათლის სხივებიც გადაიხაროს, ზოგჯერ კი იმდენად, რომ სხივმა შესაძლოა შავი ხვრელი რამდენჯერმე შემოწეროს, სანამ თავს დააღწევს თუ, რა თქმა უნდა, შეძლებს მაინც ამას.

ამიტომაცაა, რომ როდესაც გალაქტიკას შავი ხვრელის საპირისპირო მხარეს ვუყურებთ, შესაძლოა იგივე გამოსახულება რამდენჯერმე დავინახოთ, თანაც თანდათან უფრო დამახინჯებულად. როდესაც შორეული გალაქტიკა ანათებს (როგორც ყოველთვის), სხივები ყველა მიმართულებით ვრცელდება, ხოლო როცა ნათების ნაწილი შავ ხვრელთან ძალიან ახლოს გაივლის და მისი ნაწილი მოიხრება, ზოგი უფრო ახლოს მიდის ხვრელთან და კიდევ ერთხელ შემოუვლის გარს, სანამ ჩვენი მიმართულებით გამოიტყორცნება.

თუ შავი ხვრელის გარშემო კოსმოსს დავაკვირდებით, დავინახავთ, რომ მოვლენათა ჰორიზონტთან მიახლოებასთან ერთად გალაქტიკის სულ უფრო მეტი ვერსია ჩნდება, რაც ფიზიკოსებს უჩენს კითხვას: რამდენად ახლოს უნდა შევხედოთ შავ ხვრელს, სანამ გალაქტიკის ერთ გამოსახულებას მეორე ჩაანაცვლებს? 40 წლის წინანდელ კვლევებზე დაყრდნობით, დაახლოებით 500-ჯერ უფრო ახლოს, ასევე გამოსახული "ორი პის მაჩვენებლიანი ფუნქციის" ( e2π) საშუალებით.

სწრაფად ბრუნვადმა შავ ხვრელებმა შესაძლოა მეცნიერებს "სუპერნოვას განმეორება" მისცენ

და მაინც, პროცესის გამოთვლა ამ დრომდე მეტისმეტად რთულ საკითხად რჩებოდა, რამაც ჯერ კიდევ გაურკვეველი დატოვა, რატომ უნდა ყოფილიყო მაინცდამაინც ეს კოეფიციენტი. მაგისტრატურის სტუდენტმა ალბერტ სნეპენმა და კოსმიური განთიადის ცენტრმა კი მეცნიერებს დიდხანს ნანატრი პასუხი მისცეს.

"რაღაც გასაოცრად მშვენიერია ახლა იმის გაგებაში, თუ რატომ ამეორებს სურათები თავს ასე მოხდენილად. ამას გარდა, იგი იმის შესამოწმებელ ახალ შესაძლებლობებს უზრუნველყოფს, თუ რამდენად გვესმის გრავიტაცია და შავი ხვრელები", — თქვა სნეპენმა Phys.org-ის მოხსენებაში.

გარდა იმ მარტივი ინტელექტუალური სიამოვნებისა, რომელსაც თეორიის ზუსტი მათემატიკით დამტკიცება განაპირობებს, ეს წინსვლა ასევე დაგვეხმარება გავიგოთ, როგორ ირეკლავენ შავი ხვრელები სამყაროს. სნეპენის ახალი მეთოდი განზოგადებისა და ყველა ტიპის შავ ხვრელზე გამოყენების საშუალებას იძლევა.

"ირკვევა, რომ როდესაც შავი ხვრელი ძალიან სწრაფად ბრუნდება, არა 500-ის მამრავლით, არამედ ბევრად ნაკლებით გჭირდება მიახლოება. სინამდვილეში, თითოეული გამოსახულება ახლა მხოლოდ 50, 5 ან სულაც 2-ჯერ ახლოსაა შავი ხვრელის კიდესთან", — თქვა სნეპენმა.

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, რაც მეტს ტრიალებს შავი ხვრელი, მით მეტი ადგილი რჩება ფონური კოსმიური ობიექტის "ექსტრა" გამოსახულებებისათვის. სხვა ყველაფერთან ერთად, ეს ნიშნავს, რომ ფონური სუპერნოვადან მომავალ სინათლეს შესაძლოა ხელახლა რამდენჯერმე შევესწროთ გადაკვეთილი შავი ხვრელის მახლობლად სწრაფი ბრუნით.