გენომის რედაქტირების სისტემა CRISPR-Cas9 რევოლუციური ინსტრუმენტია, რომელმაც ბოლო ათწლეულის განმავლობაში გენეტიკური ინჟინერია ძალიან წინ წასწია. მისი გამოყენებით კონკრეტული გენის ამოჭრაც შეგვიძლია, თუმცა, ასეთი პროცესების კონტროლი რთულია.

ამ პრობლემის გადასაჭრელად, მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტისა და კალიფორნიის უნივერსიტეტის (UCSF) მკვლევრებმა, გენომის რედაქტირების ახალი მეთოდი შემოგვთავაზეს. საუბარია CRISPRoff-ზე. ეს გენის რედაქტირებას უფრო მარტივად ახერხებს, რაც უჯრედის გენეტიკურ მასალას ნაკლებად აზიანებს.

"ოთხ წლიანი შრომის შედეგად, CRISPRoff მუშაობს და ეს ისე, როგორც სამეცნიერო ფანტასტიკაშია." — ამბობს კვლევის თანაავტორი, ლუკ გილბერტი.

"მთავარი ამბავი ის არის, რომ ახლა ჩვენ გვაქვს ინსტრუმენტი, რომელიც გენურ ინჟინერიას ბევრად გაგვიმარტივებს და ეს ყველაფერი დნმ-ის დაზიანების გარეშე." — თქვა ჯონათან ვაისმანმა, რომელიც MIT-ის ბიოლოგიის პროფესორია.

ამისთვის — ეპიგენეტიკური რედაქტირების მისაღწევად, მკვლევრებმა პატარა ცილოვანი მანქანა შექმნეს, რომელსაც დნმ-ის მეთილირების იმიტაცია შეუძლია. სწორედ ამ მეთოდის გამოყენებით, მეცნიერებმა კონკრეტული გენების "გამორთვა" და "ჩართვა" შეძლეს. აღმოჩნდა, რომ ამ მეთოდის გამოყენება ადამიანის გენომის უმეტესობაზე თავისუფლად არის შესაძლებელი.

კვლევებმა აჩვენეს, რომ ეპიგენეტიკური მოდიფიცირების შემდეგ, უჯრედებს "მახსოვრობა" უჩნდებოდათ. ეს მსგავსი მკურნალობისთვის მნიშვნელოვანია. მკვლევრებმა ეს მეთოდი ტაუ ცილების გასათიშადაც გამოიყენეს. ეს ცილები ხშირად მეხსიერების დაკარგვასთან ასოცირდებიან და ალცჰაიმერის გამომწვევ მიზეზებადაც გვევლინებიან.

"ჩვენ ვაჩვენეთ, რომ ტაუს ცილის გათიშვა შეგვიძლია. თუმცა, ალცჰაიმერის თავიდან ასაცილებლად ეს, შეიძლება, საკმარისი არ იყოს. ამისთვის შემდეგი კვლევები გვჭირდება. ეს ნიშნავს, რომ შეგვიძლია CRISPR-Cas9-ის 2.0 ვერსია შევქმნათ. ასე გენური ინჟინერია უფრო უსაფრთხო და ეფექტური გახდება. ეს გენური ინჟინერიაში ნამდვილი გარღვევაა." — ამბობენ მკვლევრები.