ფეისბუქზე ამტკიცებენ, რომ "გამარჯობათ" სწორია და თურმე, ტყუილში გვიცხოვრია
გამარჯობათ. კარგად მოთავსდით, ამბავმა, რომელსაც ამ სტატიაში წაიკითხავთ, შეიძლება თქვენი მსოფლმხედველობა მთლიანად ამოატრიალოს.
გულწრფელად გეტყვით, უამრავჯერ მიგრძნია უხერხულობა, როცა საკუთარი ნათქვამი "გამარჯობათ" მომისმენია. ამის მიზეზი კი ტვინში გამჯდარი ფრაზა — "გამარჯობა და არა გამარჯობათ" — იყო, რომელიც, ალბათ, ერთ ჩვეულებრივ შეცდომების გამსწორებელს ეკუთვნის, ასეთები კი ქართული ენის საგუშაგოზე მრავლად გვყავს. ამავე ფრაზის სახელობის ქართული გვერდი წლების წინ ფეისბუქზე ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარულიც კი იყო.
თუმცა, ასეთმა შეცდომებმა ის გვასწავლა, რომ როცა ქართული გრამატიკის საშუალო სტატისტიკური მცოდნე ხარ, ჯობს თავი ზედმეტ ცოდნაზე არ გამოიდო. სულ რამდენიმე დღის წინ, ერთ-ერთ პოპულარულ ჯგუფში გამოითქვა აზრი, რომ "გამარჯობათ" სულაც არ იყო შეცდომა.
"ვისაც ჯერ არ ურწმუნია ჭეშმარიტი ღმერთი, მე თქვენს მოსაქცევად მოვედი... 'გამარჯობათ' სწორი ფორმაა!" — დაწერა ნათია მანიამ და თან დასამოწმებლად ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონის სქრინი მოიშველია.
მოგვიანებით განხილვამ On.ge-ის გვერდზე გადაინაცვლა და დაბნეულობაც გამოიწვია. მომხრეების არგუმენტი ძველ ლექსიკონებში შესული "გამარჯობათ" იყო, მოწინააღმდეგეები კი ამბობდნენ, რომ, რადგან "გამარჯობა" ზმნა არაა, "თ" ვერ დაემატებოდა.
სინამდვილეში, ორივე მხარე მართალია, თუმცა დასარწმუნებლად ფილოლოგსა და ენათმეცნიერს, თამარ ვაშაკიძეს ვესაუბრეთ, რომელმაც ჩვენი ყველა ეჭვი და გაუგებრობა გაფანტა:
"რა თქმა უნდა, 'გამარჯობა' არ არის ზმნა, შესაბამისად 'თ' არ უნდა ერთვოდეს. ასე რომ, გამარჯობა არის სწორი ფორმა. თუმცა, ოდითგანვე, ქართველები ერთმანეთს ასე ესალმებოდნენ: 'გამარჯობათ თქვენი'. არ არის გამორიცხული, რომ თანხმოვნითი ელემენტი სწორედ აქედან შეუერთდა სიტყვა 'გამარჯობას'. ეს შეიძლება ზოგმა დაიჯეროს, ზოგმა — არა. ყველას თავისი თვალსაზრისი აქვს. ამას რომ თავი დავანებოთ, ყველაზე მთავარი ისაა, რომ ჯერ კიდევ ვარლამ თოფურიასა და ივანე გიგინეიშვილის ლექსიკონში, რომელიც პროფესიონალების შედგენილია, პარალელურ ვარიანტად არის დაშვებული 'გამარჯობათ'. ასე რომ, მათ დაუშვეს".
თამარ ვაშაკიძის თქმით, ეს საკითხი ხშირად იქცა განხილვის თემად და აზრი ათწლეულების განმავლობაში ორად იყოფოდა. ის ეთანხმები იმ მოსაზრებას, რომ მისალმების ორივე ფორმა სწორია:
"ასე ხდება ხოლმე ორთოგრაფიაში, დაშვებულია მეორე ვარიანტიც. მაგრამ არასწორია იმის თქმა, რომ 'გამარჯობა' არაა სწორი და 'გამარჯობათ' არის".
ენათმეცნიერების ინსტიტუტის პროფესორი ჩვენთან საუბარში იმასაც ამბობს, რომ "გამარჯობათ" არასწორი ფორმა არაა და სიტყვის ამ სახით გამოყენებას მისაღებ გამოცდებზე აბიტურიენტებს შეცდომად არ ჩაუთვლიან. მას ენის განვითარებასა და ცვლილებაზე მაგალითიც მოჰყავს:
"'რამდენი ხანია არ მინახავხარ', რა თქმა უნდა, სწორი ფორმაა, მაგრამ ასევე დავუშვით 'არ მინახიხარ' და მას შეცდომად არ ვთვლით. ზოგი ფორმა პარალელურად არსებობის უფლებას ითხოვს".
ასე რომ, შეიძლება კორონავირუსმა მისალმებისას ჩახუტებისა და ხელის ჩამორთმევის ნორმები შეგვიცვალა, თუმცა სიტყვებს პანდემია ვერაფერს დააკლებს. თუ პირბადეს ატარებთ, შეგიძლიათ დღეიდან ყველას "გამარჯობათ" აფრქვიოთ და ვერც ვერავინ მოგედავებათ, რადგან ფილოლოგები ზურგს გვიმაგრებენ:
"შეცდომის გასწორება ყველას უყვარს, თუმცა, ვინც ამ სიტყვას გაგისწორებთ, შეგიძლიათ უთხრათ, რომ ენათმეცნიერების ინსტიტუტში გაქვთ გადამოწმებული".
-
გადახედვავენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა ვენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა
-
გადახედვაფრანგული კომპანიისგან ნაყიდი პირველი სამაშველო ვერტმფრენი H 145 უკვე საქართველოშია ფრანგული კომპანიისგან ნაყიდი პირველი სამაშველო ვერტმფრენი H 145 უკვე საქართველოშია
-
გადახედვაბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა ბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა
-
-
გადახედვაინფოგრაფიკა: პრინციპები, რომელსაც მოსამართლე უნდა ეყრდნობოდეს ინფოგრაფიკა: პრინციპები, რომელსაც მოსამართლე უნდა ეყრდნობოდეს
-
გადახედვაბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე ბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე
-
-
გადახედვამასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს მასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს
-
გადახედვაახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს ახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს
-
-
გადახედვამედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ მედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ
-
გადახედვაროგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა როგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა
-
გადახედვავინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით ვინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით
-
გადახედვა340 000 ლარზე მეტი ოდენობის თანხის თაღლითურად დაუფლების ფაქტზე, ორ პირს ბრალდება წარედგინა 340 000 ლარზე მეტი ოდენობის თანხის თაღლითურად დაუფლების ფაქტზე, ორ პირს ბრალდება წარედგინა
-
გადახედვაბელას ადგილას, ედვარდს დავშორდებოდი — კრისტენ სტიუარტი ბელას ადგილას, ედვარდს დავშორდებოდი — კრისტენ სტიუარტი
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: რეალურად, ვდგავართ ძალიან დიდ გზაჯვარედინზე — ან ევროპა ან რუსეთი მამუკა ხაზარაძე: რეალურად, ვდგავართ ძალიან დიდ გზაჯვარედინზე — ან ევროპა ან რუსეთი
-
-
გადახედვაფრინველის გრიპი ძროხებში ვრცელდება — რა უნდა ვიცოდეთ ფრინველის გრიპი ძროხებში ვრცელდება — რა უნდა ვიცოდეთ
-
-
გადახედვაახალი სურათი ჩვენი გალაქტიკის შავი ხვრელის მაგნიტური ველის სტრუქტურას გვიჩვენებს ახალი სურათი ჩვენი გალაქტიკის შავი ხვრელის მაგნიტური ველის სტრუქტურას გვიჩვენებს
-
გადახედვა2023 წელს შემცირდა ქორწინების, განქორწინების და შობადობის მაჩვენებელი — საქსტატი დემოგრაფიულ მაჩვენებლებს აქვეყნებს 2023 წელს შემცირდა ქორწინების, განქორწინების და შობადობის მაჩვენებელი — საქსტატი დემოგრაფიულ მაჩვენებლებს აქვეყნებს
კომენტარები