COVID-19-ზე ყალბი ამბების დაჯერება მათემატიკური აზროვნების სუსტ უნარს უკავშირდება — კვლევა
ხუთ ქვეყანაში ჩატარებული კვლევის მიხედვით, უფრო სავარაუდოა, რომ COVID-19-ზე არსებულ დეზინფორმაციას ის ადამიანები დაიჯერებენ, რომლებსაც მათემატიკური აზროვნების უნარი სუსტად აქვთ განვითარებული.
კემბრიჯის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა თქვეს, რომ კვლევა იმაზე მეტყველებს, რომ ხალხის ანალიტიკური უნარ-ჩვევების გაუმჯობესებას შეუძლია, ჯანმრთელობის კრიზისის გარშემო არსებული ყალბი ამბების ეპიდემიას წინააღმდეგობა გაუწიოს.
კორონავირუსთან დაკავშირებული დეზინფორმაციისადმი მოწყვლადობისა და ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ საკვანძო ქცევებზე მისი გავლენის შესაფასებლად წელს ხუთი ეროვნული კვლევა ჩატარდა, რომლებიც ასაკისა და გენდერის ეროვნულ კვოტებს ასახავდა.
როგორც კვლევებიდან გაირკვა, COVID-19-ის შესახებ დეზინფორმაციისადმი დაცულობის გაზრდის ძირეული მაჩვენებელი არის მათემატიკური აზროვნება — უნარი იმისა, რომ გააანალიზო და განაზოგადო რაოდენობრივი ინფორმაცია.
კვლევა ირლანდიაში, ესპანეთში, მექსიკაში, აშშ-სა და დიდ ბრიტანეთში ჩატარდა. კვლევაში მონაწილეთა მათემატიკური აზროვნების დონე სამი სხვადასხვა მათემატიკური ტესტის საფუძველზე გამოითვალეს.
კვლევის მონაწილეებს COVID-19-ის შესახებ ცხრა დებულება წარუდგინეს: ზოგი ტყუილი იყო (მაგალითად, ის, რომ 5G ქსელები კორონავირუსისადმი უფრო მოწყვლადს გვხდის), ზოგი კი — სიმართლე (მაგალითად, ის, რომ დიაბეტის მქონე ადამიანებში უფროა სავარაუდოა, რომ კორონავირუსი გართულებების გამოიწვევს).
მონაწილეებს აგრეთვე ჰკითხეს, თუ რამდენად სახიფათო ჰგონიათ მათ COVID-19, რამდენად იცავენ ისინი უსაფრთხოების ზომებს საჯარო სივრცეში და რა არის იმის ალბათობა, რომ ვაქცინის ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში ისინი მას გაიკეთებენ.
მთლიანობაში ყალბი ამბებისადმი მოწყვლადობა დაკავშირებული იყო COVID-19-ის უსაფრთხოების ზომების დაუცველობასთან, აგრეთვე ადამიანების სურვილთან, ვირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინა გაიკეთონ და ოჯახის წევრებსა და მეგობრებსაც ურჩიონ იგივე.
როგორც დრ. სანდერ ვან დერ ლინდენი ამბობს, ზოგი მეცნიერის აზრით, დეზინფორმაციისადმი მოწყვლადობა პოლიტიკურ შეხედულებებთანაა დაკავშირებული, სხვებს კი ჰგონიათ, რომ ის აზროვნების უნარს უკავშირდება.
"მე მგონია, რომ ორივე რელევანტურია, და გამიკვირდა, როცა გავიგე, რომ მათემატიკური აზროვნების უნარი ასეთ მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა ამ საკითხში... ის ერთ-ერთი ყველაზე მთავარი მაჩვენებელი იყო. ეს აღმოჩენა რაღაც მხრივ მომწონს, რადგან იმის იმედს მაძლევს, რომ გამოსავალი არსებობს", — თქვა მან.
მკვლევრებმა აღმოაჩინეს, რომ COVID-19-ზე ყალბი ამბების დაჯერებასთან დაკავშირებული კიდევ ერთი გამორჩეული ფაქტორი იყო ასაკი. კვლევის ყველა ქვეყანაში (მექსიკის გარდა) ასაკოვანი ხალხი უფრო ნაკლებად იჯერებდა დეზინფორმაციას, რაც ეწინააღმდეგება ძველ კვლევებს, რომელთა მიხედვითაც საპირისპირო კანონზომიერება არსებობს — ყოველ შემთხვევაში, არჩევნების კონტექსტში.
"შესაძლოა, საქმე ის იყოს, რომ ხანდაზმული ადამიანები [დეზინფორმაციისადმი] უფრო ნაკლებად მოწყვლადები არიან, თუმცა ისინი მაინც უფრო მეტად ავრცელებენ (sharing) მას", — თქვა ლინდენმა და დაამატა, რომ, შესაძლოა, ისინი COVID-19-ზე დეზინფორმაციისადმი უფრო ნაკლებად მოწყვლადები იმიტომ არიან, რომ სიზუსტისთვის კარგი სტიმული აქვთ, ვინაიდან დაავადება ყველაზე საზიანო სწორედ ამ ასაკშია.
ჟურნალ Royal Society Open Source-ში გამოქვეყნებულმა კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ ადამიანებს, რომლებიც ცრუ ინფორმაციას უფრო იჯერებენ, საკუთარი თავი უმცირესობაში ჰგონიათ და ისინი ავტორიტეტებს — მაგალითად, მეცნიერებსა და პოლიტიკოსებს — ეწინააღმდეგებიან.
როგორც კვლევიდან გაირკვა, პოლიტიკური კონსერვატიზმი დეზინფორმაციისადმი უფრო მაღალ მოწყვლადობას უკავშირდება, თუმცა, რაც საკმაოდ უცნაურია, ეს კავშირი სხვაგან ისეთი ძლიერი არ იყო, როგორიც აშშ-სა და დიდ ბრიტანეთში.
კინგსტონის უნივერსიტეტის უფროს ლექტორ დრ. ემა ო'დუაიერს, რომელიც კვლევაში არ მონაწილეობდა, უკვირს, რატომ გადაწყვიტეს მკვლევრებმა სწორედ ამ ხუთი ქვეყნის შერჩევა.
"[კვლევაში] განსხვავებული შედეგებია ქვეყნების მიხედვით. და ის...[კვლევა] ქვეყნის დონეზე არ ხსნის, თუ რატომ არის ეს კავშირები სხვადასხვა", — თქვა მან.
კენტის უნივერსიტეტის სოციალური ფსიქოლოგიის პროფესორი დომინიკ აბრამსი, რომელიც კვლევაში არ იყო ჩართული, ამბობს, რომ ეს კვლევა დიდად არ აქცევს ყურადღებას იმას, თუ საერთოდ როგორ ან რატომ იდგამს ფესვებს დეზინფორმაცია პირველ ყოვლისა.
"ინდივიდების მოწყვლადობის გარდა ისიც საკითხავია, როგორ ან რატომ ახერხებს შეცდომაში შემყვანი წყაროები ლეგიტიმაციის მოპოვებას", — თქვა მან.
თუ გინდა, რომ ნამდვილი და ყალბი ამბები ერთმანეთისგან მარტივად განასხვავო და დეზინფორმაციისგან სხვებიც დაიცვა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – ერთად ვებრძოლოთ დეზინფორმაციას.
სტატია მოამზადა On.ge-მ აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის ფარგლებში. მასალის დამზადება შესაძლებელი გახდა ამერიკელი ხალხის მხარდაჭერის შედეგად ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია On.ge. ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს EWMI-ს, USAID-ის ან/და ამერიკის შეერთებული შტატების შეხედულებებს.
-
გადახედვაკინოცენტრმა დაფინანსება შეგვიწყვიტა — თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი კინოცენტრმა დაფინანსება შეგვიწყვიტა — თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი
-
გადახედვასააკაშვილი ენმ-ს პარტიის ბორდის შექმნას და თავმჯდომარედ მისი კანდიდატურის განხილვას სთხოვს სააკაშვილი ენმ-ს პარტიის ბორდის შექმნას და თავმჯდომარედ მისი კანდიდატურის განხილვას სთხოვს
-
გადახედვაშესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს შესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს
-
გადახედვაოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს! ოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს!
-
გადახედვაკვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ კვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ
-
გადახედვალაზარეს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი პრეზიდენტს ჯერ არ მიუღია — მის მოსამზადებლად, მოსამართლემ 14-დღიანი ვადა აიღო ლაზარეს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი პრეზიდენტს ჯერ არ მიუღია — მის მოსამზადებლად, მოსამართლემ 14-დღიანი ვადა აიღო
-
გადახედვალავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია" ლავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია"
-
გადახედვადეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე დეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე
-
გადახედვავახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება ვახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება
-
გადახედვარა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა რა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა
-
გადახედვაოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2 ოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2
-
გადახედვაახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება ახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება
-
გადახედვატაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს ტაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს
-
გადახედვარატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები რატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები
-
გადახედვასაფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია საფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია
-
გადახედვაოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI ოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI
-
გადახედვასადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა სადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა
-
გადახედვაპარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა პარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა
-
გადახედვამოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით მოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით
-
გადახედვაევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე ევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე
-
გადახედვაპარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა პარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა
კომენტარები