რას გვიყვება მსოფლიო მითოლოგია სიყვარულის მრავალფეროვნებაზე
დღეს ხშირად სხვადასხვა ორიენტაციის თუ გენდერის მქონე ადამიანების მიუღებლობას რელიგიური წარმოდგენებით ამართლებენ: რომ ეს "ცოდვაა", "ნორმალური არ არის" და ღმერთი ამის გამო დაგვსჯის. მსგავს რადიკალურ შეხედულებებს მსოფლიოში ამჟამად გავრცელებული უმეტესი რელიგიის მიმდევრებში ვაწყდებით და ისინი, როგორც წესი, მცდარად თუ ჭეშმარიტად, ამავე სარწმუნოების მოძღვრებებს იშველიებენ საკუთარი შეუწყნარებლობის გასამართლებლად.
ამის გამო, შეიძლება, შთაბეჭდილება დაგვრჩეს, რომ არაჰეტეროსექსუალი ადამიანები ყველა კულტურასა და საზოგადოებაში მუდამ იდევნებოდნენ და ჰომოსექსუალობა, ბისექსუალობა და ტრანსგენდერობა ყოველთვის არანორმატიულად ითვლებოდა.
თამამად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს წარმოდგენა აბსოლუტურად მცდარია: კაცობრიობის ისტორიას დღემდე შემორჩა ის უძველესი რელიგიური რწმენა-წარმოდგენები, რომელთა მიხედვითაც, მსგავსი ადამიანები არა თუ მარგინალებად ითვლებოდნენ, არამედ წმინდა თვისებებიც კი მიეწერებოდათ.
შეგახსენებთ, რომ მითოლოგია იმ წარმოდგენების ანარეკლია, რაც კონკრეტულ საზოგადოებაში იყო გავრცელებული. შესაბამისად, ეს ისტორიები არა მხოლოდ ზღაპრულ თუ შთამბეჭდავ ამბებად, არამედ სხვადასხვა ხალხის ყოველდღიური ცხოვრების შესაფასებელ კრიტერიუმადაც შეგვიძლია მივიჩნიოთ.
ახლა სწორედ მსოფლიოს სხვადასხვა კულტურის მითოლოგიიდან რამდენიმე საინტერესო მაგალითის შესახებ მოგითხრობთ, რომლებიც როგორც ადამიანების, ისე ღვთაებებს შორის ურთიერთობების მრავალფეროვანი ფორმების საილუსტრაციოდ გამოდგება.
ბერძნული მითოლოგია
ბერძნულ მითოლოგიაში, ალბათ, ყველაზე ხშირად ვაწყდებით სიყვარულისა და სექსის ისტორიებს, თანაც ისე, რომ მისი გმირები უმეტეს შემთხვევაში საერთოდ არ ცნობდნენ ისეთ "დაბრკოლებას", როგორიც გენდერია: ყველასთვის კარგად ნაცნობი ღმერთი ზევსიც კი, საკუთარი ინტერესის ობიექტთან ურთიერთობის დასამყარებლად ტრანსფორმირდებოდა და სასურველ სხეულს იძენდა, მნიშვნელობა არ არ ჰქონდა, ქალი იყო ის, თუ კაცი.
ზევსის მსგავსი მრავალფეროვანი სასიყვარულო ურთიერთობა ჰქონდა თითქმის ყველა ღმერთს, რომელიც ბერძნული მითოლოგიიდან შეიძლება გაგახსენდეთ, თუმცა ამჯერად რამდენიმე განსაკუთრებულ და შედარებით ნაკლებად ცნობილ შემთხვევაზე შევჩერდებით.
ერთ-ერთი ასეთი გამორჩეული პერსონაჟი ტირესიასია, რომლის ამბავიც ტრანსფორმაციის უჩვეულო გამოცდილების შესახებ მოგვითხრობს: ახალგაზრდა ასაკში ის მთა კილენეზე ერთმანეთზე გადახვეულ ორ გველს გადააწყდა და მათ ჯოხით გაუსწორდა. ამ საქციელმა ჰერა, ოჯახისა და ქორწინების ქალღმერთი, განარისხა და ტირესიასი ქალად გადააქცია. ამის შემდეგ ტირესიასი ჰერას ემსახურებოდა, რა დროსაც იქორწინა კიდეც და შვილებიც ეყოლა. შვიდი წლის შემდეგ კი კვლავ კაცი გახდა.
ერთ-ერთი მითის მიხედვით, როცა ჰერა და ზევსი კამათობდნენ, სექსში ვინ უფრო მეტ სიამოვნებას იღებს — ქალი თუ კაციო, ზევსმა საბოლოო სიტყვის სათქმელად სწორედ ტირესიასი იხმო, რადგან მას ორივე სქესით ცხოვრების გამოცდილება ჰქონდა. ჰერა მიიჩნევდა, რომ უპირატესობა კაცის მხარეს იყო, ზევსის აზრით კი ქალისკენ. ტირესიასმა უთხრა მათ, რომ მეტ სიამოვნებას ქალი იღებს. კამათში დამარცხების გამო გაგულისებულმა ჰერამ ტირესიასი კვლავ დასაჯა და ამჯერად ის დააბრმავა.
კიდევ ერთი ასეთი გამორჩეული ისტორია აქვს ჰერმაფროდიტს, რომელიც აფროდიტესა და ჰერმესის შვილია. ის ერთ-ერთი უძველესი სიმბოლოა ანდროგინული სილამაზისა, რადგან თავის თავში ორივე სქესს აერთიანებდა: სალმაკიდას წყაროში ბანაობისას ეს მომხიბვლელი ბიჭი ქალ ნიმფას შეუყვარდა და ღმერთებს სთხოვა, ისინი არასდროს განეცალკევებინა ერთმანეთისგან. ღმერთებმაც ისმინეს მისი და ორივე ერთი სხეულის განუყოფელი ნაწილები გახდნენ.
დღეს ჰერმაფროდიტი ინტერსექსი ადამიანების უძველეს სიმბოლოდ ითვლება.
ეგვიპტური მითოლოგია
სიახლე არავისთვისაა, რომ უძველეს თქმულებებს შორის ეგვიპტური მითოლოგია ერთ-ერთი ყველაზე უნიკალური და ერთმანეთზე უფრო საინტერესო ამბებითაა სავსე. მათ შორისაა ქალღმერთ ისიდას მითი, რომელიც იმასთან ერთად, რომ დედობისა და ნაყოფიერების ქალღმერთად ითვლებოდა, ამავდროულად, როგორც ჩანს, გენდერული იდენტობის შეცვლაც ხელეწიფებოდა: ერთი გადმოცემის თანახმად, ქალი, რომელიც გოგოზე იყო ორსულად, შეევედრა ისიდას, რომ დახმარებოდა, რადგან მის ქმარს ბიჭი შვილი უნდოდა. ისიდამ უთხრა, რომ ბავშვი გაეჩინა და როგორც ბიჭი, ისე გაეზარდა. მართლაც დაიბადა იფისი, რომელსაც ბიჭად ზრდიდნენ. როცა გაიზარდა, მას მშვენიერი ასული შეუყვარდა და მასზე დაქორწინება სურდა, რისთვისაც ისიდას ტაძარში წავიდა და ქალღმერთს სთხოვა, მისთვის სქესი შეეცვალა. მას ეს თხოვნა აუსრულდა და დაქორწინებაც მოახერხა.
მკვლევრები ბოლომდე ვერ თანხმდებიან იმაზე, თუ რამდენად სოლიდარული იყო ძველი ეგვიპტური საზოგადოება სხვადასხვა ორიენტაციის მქონე ადამიანების მიმართ, თუმცა, ფაქტია, მსგავსი პირების შესახებ არათუ მითოლოგიიდან, არამედ ისტორიული ცნობებიდანაც არაერთი ამაღელვებელი ამბავი შემორჩა. ამის მაგალითად კი ხნუმჰოტეპისა და ნიანხნუმის ურთიერთობაც გამოდგება.
ეს ორი კაცი ქრისტეს შობამდე დაახლოებით 2 345 წელს ემსახურებოდნენ ფარაონ ნიუსერას. მათი ისტორია იმითაა გამორჩეული, რომ ორივე მათგანს ჰყავდა ცოლი და შვილები, თუმცა როცა გარდაიცვალნენ, ორივე ერთად, მასტაბას ტიპის აკლდამაში დაკრძალეს. აკლდამაში მათი არაერთი გამოსახულებაა შემორჩენილი, რომლებზეც ორი კაცი ერთმანეთს ცხვირით ეხება. სწორედ ამის გამო ბევრი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ მათ სასიყვარულო ურთიერთობა აკავშირებდათ და თან ეს იმდროინდელ ეგვიპტურ საზოგადოებაში მისაღებად ითვლებოდა, რადგან მაშინ ცხვირით შეხება კოცნის სიმბოლოდ მიიჩნეოდა.
ჩინური მითოლოგია
სხვა ბევრი კულტურის მსგავსად ჩინური მითოლოგია, წარსული გამოცდილების მიხედვით, ბევრს გვიყვება არაჰეტერონორმატიული გამოცდილებების შესახებ. მათ შორისაა ფოლკლორულ თქმულებებში გავრცელებულია ისტორიები, რომელთა მიხედვითაც, შეყვარებული წყვილი მომავალ ცხოვრებაში საპირისპირო სქესს იღებს. წრფელი გრძნობის შემთხვევაში, მათ კვლავ უყვარდებათ ერთმანეთი, რაც სიყვარულის რეინკარნაციას გენდერის ცვლილების შემთხვევაშიც კი შესაძლებლად წარმოაჩენს.
ასევე ცნობილია კურდღლის სულის ღვთაების ლეგენდა, რომელიც თავდაპირველად კაცი იყო და ერთ-ერთი სახელმწიფო წარმომადგენელი, თავისივე სქესის ადამიანი შეუყვარდა. ამის გამო ის სიკვდილით დასაჯეს, თუმცა ღმერთებმა წრფელი სიყვარულის გამო ის პირიქით — დააჯილდოვეს და მას შემდეგ ჰომოსექსუალური ურთიერთობის ღვთაებად, მცველად გადაიქცა.
სკანდინავიური მითოლოგია
მართალია, სკანდინავიურ მითოლოგიაში კაცებს შორის სექსუალური კონტაქტისას დამამცირებლად ითვლებოდა მხოლოდ იმის საქციელი, ვინც პასიურ როლშია, თუმცა ამავე ხალხურ თქმულებებში ჰომოსექსუალური ურთიერთობების არაერთ შემთხვევას ვაწყდებით.
მაგალითად, ცნობილია, რომ ცეცხლის ღმერთ ლოკს ნებისმიერი ცხოველის ფორმის მიღება და ამავდროულად სქესის შეცვლა შეეძლო. ერთ-ერთი თქმულების მიხედვით, ის ხშირად იქცეოდა დედალ ცხენად და ცნობილი რვაფეხიანი ულაყი სლეიპნირიც გააჩინა. დღემდე შემორჩენილ თქმულებებს შორის ასევე შემონახულია ოდინის, გერმანიკულ მითოლოგიაში ერთ-ერთი ყველაზე მთავარი ღვთაების შესახებ ცნობები, რომ ისიც ხშირად იცვლიდა სქესს, რათა კაცები ეცდუნებინა.
ამ სტატიაში თავმოყრილი ისტორიები მსოფლიო ხალხთა თქმულებებიდან მხოლოდ ნაწილია იმ საინტერესო, უჩვეულო და მრავალფეროვანი გამოცდილებებისა, რომელთაც კონკრეტული კულტურების მითოლოგია სქესზე, გენდერსა და სექსუალობაზე გვთავაზობს. სიმბოლურად თუ ზღაპრულად გადმოცემული ამბები კი იმის გააზრებაში გვეხმარება, რომ გარკვეულ შეხედულებებს კონკრეტული დრო და იმ ეპოქაში მიმდინარე კულტურული, ეკონომიკური თუ პოლიტიკური პროცესები განაპირობებს. შესაბამისად, ის, რაც უცვლელი ჭეშმარიტება და ნორმა გვგონია ახლა, თუნდაც კაცობრიობის ისტორიის მაგალითით მტკიცდება, რომ ასე სულაც არ არის.
-
გადახედვავაშაძე: ივანიშვილმა და მისმა დაჯგუფებამ გადაწყვიტეს, საკუთარ მოქალაქეებს კონტრაქცია გაუმართოს, რას ითხოვთ, ევროკავშირში არ შევიდეთ? ვაშაძე: ივანიშვილმა და მისმა დაჯგუფებამ გადაწყვიტეს, საკუთარ მოქალაქეებს კონტრაქცია გაუმართოს, რას ითხოვთ, ევროკავშირში არ შევიდეთ?
-
გადახედვა5-თვიანი სიჩუმის შემდეგ Voyager 1-სგან მონაცემები მივიღეთ 5-თვიანი სიჩუმის შემდეგ Voyager 1-სგან მონაცემები მივიღეთ
-
გადახედვადღეს მე ვარ ძლიერი ქალი, რომელიც მომავალს პოზიტიურად უყურებს — სელინ დიონი დღეს მე ვარ ძლიერი ქალი, რომელიც მომავალს პოზიტიურად უყურებს — სელინ დიონი
-
გადახედვააზერბაიჯანის ხელისუფლების ცნობილ კრიტიკოსს, ჯანმრთელობის გაუარესების გამო, პატიმრობა შინაპატიმრობით შეუცვალეს აზერბაიჯანის ხელისუფლების ცნობილ კრიტიკოსს, ჯანმრთელობის გაუარესების გამო, პატიმრობა შინაპატიმრობით შეუცვალეს
-
გადახედვაპაპუაშვილი: საქართველოში ევროკავშირის დაფინანსებაც გაუმჭვირვალეა დარწმუნებული ვარ,ბორელს კანონპროექტი წაკითხული არ აქვს პაპუაშვილი: საქართველოში ევროკავშირის დაფინანსებაც გაუმჭვირვალეა დარწმუნებული ვარ,ბორელს კანონპროექტი წაკითხული არ აქვს
-
გადახედვადააპატიმრეს ქალი, რომელმაც ჰარი სტაილსს 8 000 ბარათი გაუგზავნა დააპატიმრეს ქალი, რომელმაც ჰარი სტაილსს 8 000 ბარათი გაუგზავნა
-
-
-
გადახედვა"დადექით საერთო ევროპული მომავლის გვერდით" — დროა/გირჩი - მეტი თავისუფლების მიმართვა საჯარო მოხელეებს "დადექით საერთო ევროპული მომავლის გვერდით" — დროა/გირჩი - მეტი თავისუფლების მიმართვა საჯარო მოხელეებს
-
გადახედვაყალბი მართვის მოწმობების დამზადება-გასაღების ფაქტზე ოთხი პირი დააკავეს ყალბი მართვის მოწმობების დამზადება-გასაღების ფაქტზე ოთხი პირი დააკავეს
-
-
გადახედვაNASA-ს ხელმძღვანელის თქმით, ჩინეთი კოსმოსში გასაიდუმლოებულ სამხედრო ექსპერიმენტებს ატარებს NASA-ს ხელმძღვანელის თქმით, ჩინეთი კოსმოსში გასაიდუმლოებულ სამხედრო ექსპერიმენტებს ატარებს
-
გადახედვასაერთაშორისო კოსმოსურ სადგურში ბაქტერიებმა მუტაცია განიცადეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურში ბაქტერიებმა მუტაცია განიცადეს
-
-
გადახედვააპრილში მოსამართლეების სახელფასო დანამატებისთვის 1 მილიონ 300 ათას ლარზე მეტია გაწერილი აპრილში მოსამართლეების სახელფასო დანამატებისთვის 1 მილიონ 300 ათას ლარზე მეტია გაწერილი
-
გადახედვამეცნიერებმა გადაშენების საფრთხის ქვეშ მყოფი ქრცვინის კლონები შექმნეს მეცნიერებმა გადაშენების საფრთხის ქვეშ მყოფი ქრცვინის კლონები შექმნეს
-
გადახედვაკგბ-სა და ეფ-ეს-ბეს მიერ შექმნილი ინსტიტუტი, თბილისში "ტრადიციული ღირებულებების შესახებ" კონფერენციას მართავს — აგენტსტვო კგბ-სა და ეფ-ეს-ბეს მიერ შექმნილი ინსტიტუტი, თბილისში "ტრადიციული ღირებულებების შესახებ" კონფერენციას მართავს — აგენტსტვო
-
გადახედვაროგორია ჰიპოთეზური ნაწილაკი, რომელიც "სინათლის სიჩქარეზე სწრაფად მოძრაობს" — კვლევა როგორია ჰიპოთეზური ნაწილაკი, რომელიც "სინათლის სიჩქარეზე სწრაფად მოძრაობს" — კვლევა
-
გადახედვაჯანდაცვის მინისტრს ახალი მოადგილეები ჰყავს — რა ვიცით მათზე ჯანდაცვის მინისტრს ახალი მოადგილეები ჰყავს — რა ვიცით მათზე
-
-
გადახედვაზოგადი განათლების ეროვნული მიზნების დოკუმენტის საბოლოო პროექტი მომზადდა — რას ითვალისწინებს ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნების დოკუმენტის საბოლოო პროექტი მომზადდა — რას ითვალისწინებს
კომენტარები