არასამთავრობო ორგანიზაციები საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი აცხადებენ, რომ სასამარათლო სისტემის რეფორმის დამკვიდრებული ხედვა შესაცვლელია.

მათი თქმით, საქართველოს პარლამენტმა ვენეციის კომისიისგან თავად ითხოვა უზენაესი სასამართლოს დაკომპლექტების პროექტის შეფასება ვენეციის კომისიისგან, თუმცა იგი დასკვნას არ დაელოდა და პროექტი 30 სექტემბერს დაამტკიცა.

"როგორც მოსალოდნელი იყო, საკანონმდებლო ორგანოს ეს ნაჩქარევი ნაბიჯი უაყოფითად შეაფასეს როგორც თავად ვენეციის კომისიამ ასევე, ევროკავშირმა და საქართველოს მონიტორინგის საკითხებში ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის (PACE) თანამომხსენებლებმა", — ნათქვამია მათ განცხადებაში.

მათი თქმით, გარდა ფორსირებული პროცესისა, ვენეციის კომისიამ გააკრიტიკა, ასევე, ქართული სასამართლო სისტემა.

"ხაზი გაუსვეს აქ არსებულ არაორდინალურ მდგომარეობას და პრობლემების სიმწვავეს. თქვა, რომ ქვეყნის სიტუაცია განსაკუთრებულია. დასკვნაში ასევე ღიად არის აღნიშნული, რომ წარსული კონტექსტის გათვალისწინებით, იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ ვერ მოიპოვა საზოგადოებრივი ნდობა და აღიარება", — აცხადებენ არასამთავრობოები.

მათივე განცხადებით, ასეთი მკვეთრი შეფასებები აძლიერებს ქვეყნის შიგნით არსებულ კრიტიკას მართლმსაჯულების რეფორმის არჩეული გზის მიმართ. ეს კი დღის წესრიგში კიდევ ერთხელ აყენებს სისტემური ცვლილებების საჭიროებას.

"სამწუხაროა, რომ ამგვარი სიტუაციის მიუხედავად, სასამართლოს რეფორმის მეინსტრიმული ხედვა კვლავ ერთეული საკანონმდებლო მოდიფიცირებებით ცდილობს შექმნას პროგრესის განცდა. პროცედურების (გადაწყვეტილების დასაბუთება, კენჭისყრის ფარულობა და ა.შ.) შეცვლითვითარების გამოსწორების მცდელობებს მხოლოდ არსებული წესრიგისთვის დამატებითი ლეგიტიმაციის მინიჭების რესურსი თუ აქვს. ამ დროს კი, კლანური მმართველობის მარწუხებში მოქცეული ქართული მართლმსაჯულება მოქალაქეებს უარს ეუბნება უფლებების დაცვაზე, მათი სოციალური და პოლიტიკური ინტერესების სათანადოდ უზრუნველყოფაზე. ათწლეულების განმავლობაში დაგროვილი პრობლემები სიტუაციის გამოსასწორებლად მკაფიო არჩევანის გაკეთებას მოითხოვს, რაც ძალაუფლების განაწილების ახალ და სამართლიან ლოგიკას შექმნის", — წერია განცხადებაში.

ისინი თვლიან, რომ უმრავლესობის პრინციპზე (მაჟორტარიზმზე) დამყარებული მართვის სისტემის ეფექტიანობა მხოლოდ უსამართლობის გამრავლებას და არსებული ძალაუფლების ცენტრების გაძლიერებას ემსახურება. ამიტომ, გამოსავალს გადაწყვეტილების მიღების ინკლუზიურ, კონსენსუსზე ორიენტირებულ მექანიზმებზე გადაწყობაში ხედავენ.

პარლამენტმა საერთო სასამართლოების შესახებ ორგანულ კანონში ცვლილებებს 30 სექტემბერს მესამე მოსმენით დაუჭირა მხარი.

ვენეციის კომისიამ საერთო სასამართლოების შესახებ კანონში შეტანილ ცვლილებებთან დაკავშირებით გუშინ დასკვნა გამოაქვეყნა. დასკვნის მიხედვით, კომისია მიიჩნევს, საბჭოს წევრების შეფასებების იდენტიფიცირება საზოგადოებრივ კონტროლს უზრუნველყოფს და საზოგადოების ნდობას იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიმართ გააძლიერებს.

დასკვნაში ვკითხულობთ, რომ კანდიდატების შეფასებისას იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრების ვინაობა გამჟღავნდება და გამჟღავნების შემთხვევაში, წევრს პასუხისმგებლობა დაეკისრება. აქვე, კომისია აღნიშნავს, რომ კანონში ეს ცვლილება ასახულია მითითების გარეშე — პასუხისმგებლობა სისხლის სამართლებრივი იქნება თუ სხვა. აქვე, ნათქვამია, რომ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ კანდიდატი პრეტენზიას გამოთქვამს საბჭოს გადაწყვეტილებაზე, უზენაესი სასამართლოს საკვალიფიკაციო პალატას და მომჩივარს მიეწოდება ეს ინფორმაცია, მაგრამ ფართო საზოგადოებისთვის გახდება ცნობილი.

დასკვნის მიხედვით, ვენეციის კომისიამ ფარული კენჭისყრის გაუქმებაზე გასცა რეკომენდაცია პარლამენტში საუკეთესო კანდიდატების წარდგენისთვის. ამასთან, მათი რეკომენდაციით, ინფორმაცია კანდიდატების კვალიფიკაციის, კანდიდატების შეფასების კრიტერიუმების შესახებ, ასევე, ღია უნდა იყოს.