COVID-19-ზე გავრცელებული დეზინფორმაციის გამო ასობით ადამიანი გარდაიცვალა
2020 წლის პირველი სამი თვის განმავლობაში, მსოფლიოს მასშტაბით მინიმუმ 800 ადამიანი გარდაიცვალა კორონავირუსთან დაკავშირებით გავრცელებული ყალბი ამბების გამო. ამის შესახებ მკვლევრები იუწყებიან, რომლებმაც საკუთარი ნაშრომი ტროპიკული მედიცინისა და ჰიგიენის ამერიკულ ჟურნალში გამოაქვეყნეს.
მეცნიერების განცხადებით, სოციალურ ქსელებში გავრცელებული დეზინფორმაციისა და ყალბი ამბების გათვალისწინების გამო, საავადმყოფოში 5 800-მდე ადამიანი მოხვდა. უამრავი მათგანი მეთანოლის სპირტისა და ალკოჰოლზე დამზადებული საწმენდი საშუალებების დალევის გამო გარდაიცვალა.
ერთ-ერთი მასშტაბურად გავრცელებული დეზინფორმაციის მიხედვით, ამ პროდუქტების მიღების შემთხვევაში ადამიანები კორონავირუსისგან განიკურნებოდნენ.
კორონავირუსის პანდემიას მსოფლიოში ინფოდემიაც მოჰყვა — ტერმინი ყალბი ამბების გავრცელებით გამოწვეულ კრიზისს აღნიშნავს. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) მალევე განაცხადა, რომ ინფოდემია ისევე სწრაფად ვრცელდებოდა, როგორც თავად კორონავირუსის ინფექცია და ის მოიცავდა კულტურული სტიგმების, ჭორების, შეთქმულების თეორიების გავრცელებას, რომელსაც საერთო არ ჰქონდა სინამდვილესთან და მეცნიერულ ფაქტებთან. WHO ამბობდა, რომ ინფოდემიის პროცესი ადამიანებს ზიანს აყენებდა და სიკვდილიანობის ზრდას ხელს უწყობდა.
ყალბი ამბები ადამიანებს სიცოცხლის ფასად დაუჯდათ
გავრცელებულ დეზინფორმაციას შორის იყო სარწმუნო სამედიცინო ფაქტად წარმოჩენილი რჩევა, რომლის მიხედვითაც დიდი ოდენობის ნიორის ჭამა, ან ვიტამინების მრავლად მიღება ინფექციისგან იცავდა. ყალბი ამბების ზეგავლენის ქვეშ მყოფმა ადამიანების ნაწილმა კორონავირუსისგან თავდასაცავად ძროხის შარდიც კი დალია.
მკვლევრების თქმით, არასწორი ინფორმაციით ნაკარნახევ ყველა ასეთ ქმედებას სერიოზული გართულებები მოჰყვებოდა.
კვლევის ავტორები აცხადებენ, რომ ინფოდემიასთან ბრძოლა საერთაშორისო გამოცემების, მთავრობისა და სოციალური მედიის პლატფორმების პასუხისმგებლობაა, თუმცა დასძენენ, რომ ტექნოლოგიური კომპანიების პასუხი ამ პრობლემაზე ნელი და არაეფექტური იყო. მაგალითად, დიდ ბრიტანეთში, კანონს, რომელიც ონლაინ ზიანის რეგულაციას ეხება, მინიმუმ რამდენიმე წელი არ მიიღებენ.
BBC-მ გამოძიება ჩაატარა, ესაუბრა ექიმებს, ექსპერტებს, მსხვერპლებს და მათ მიერ მოთხრობილი გამოცდილებებით გამოარკვია, რომ კონკრეტულ თავდასხმებს, დანაშაულებებს და კრიმინალს, რომელმაც გარდაცვალება გამოიწვია, კავშირი ჰქონდა კორონავირუსის გარშემო გავრცელებულ დეზინფორმაციასთან.
ინტერნეტში დატრიალებულმა ცრუ ინფრომაციამ და ჭორებმა ირანში მასობრივი მოწამვლა და თავდასხმები გამოიწვია. ტელეკომუნიკაციის ინჟინრები მუქარისა და თავდასხმის ობიექტებად იქცნენ, ინგლისსა და სხვა ქვეყნებში ცეცხლი წაუკიდეს სატელეფონო ანძებს. ძალადობა დეზინფორმაციამ წაახალისა, ყალბი ამბებიდან ერთ-ერთი იყო ისიც, რომ კორონავირუსი 5G-ით ვრცელდებოდა.
თაღლითებს "ხელს უწყობს" სოციალური მედიაც, სადაც ისინი ვითომდა ვირუსისგან თავდასაცავ, სინამდვილეში კი არაეფექტურ პროდუქტებს ყიდიან, მათ შორის "ჯადოსნურ მინერალს", რომელიც, სინამდვილეში გაზავებული ქლორია.
COVID-19-თან დაკავშირებული კონსპირაციის საფრთხე
სატესტო ვაქცინების გამოჩენისთანავე, არსებობს საფრთხე, რომ ვაქცინების მოწინააღმდეგეები სოციალური მედიის პლატფორმას საკუთარი კამპანიებისთვის გამოიყენებენ და ადამიანებს დაარწმუნებენ, რომ ვირუსისგან თავი არ დაიცვან.
იმის მიუხედავად, რომ სოციალური მედიების კომპანიები ვაქცინებთან დაკავშირებულ დეზინფორმაციას აღნიშვნებს ამატებენ, ან პლატფორმიდან შლიან, ამერიკაში ჩატარებულმა ბოლო კვლევებმა აჩვენა, რომ მოქალაქეთა 28%-ს სჯერა გავრცელებული შეთქმულების თეორიების. ერთ-ერთი ასეთია ის, რომ ბილ გეიტსს სურს ვაქცინა გამოიყენოს ადამიანების დასაჩიპად.
ექიმები ამბობენ, რომ კორონავირუსის ეფექტური ვაქცინის შექმნისა და გამოყენება/გავრცელების პროცესს დეზინფორმაციამ შეიძლება ხელი შეუშალოს.
სტატია მოამზადა On.ge-მ აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის ფარგლებში. მასალის დამზადება შესაძლებელი გახდა ამერიკელი ხალხის მხარდაჭერის შედეგად ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია On.ge. ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს EWMI-ს, USAID-ის ან/და ამერიკის შეერთებული შტატების შეხედულებებს.
თუ გინდა, რომ ნამდვილი და ყალბი ამბები ერთმანეთისგან მარტივად განასხვავო და დეზინფორმაციისგან სხვებიც დაიცვა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – ერთად ვებრძოლოთ დეზინფორმაციას.
-
გადახედვასტუდენტი, რომელიც კობახიძის ლექციაზე საქართველოსა და ევროკავშირის დროშით მივიდა, ლექციაზე არ შეუშვეს სტუდენტი, რომელიც კობახიძის ლექციაზე საქართველოსა და ევროკავშირის დროშით მივიდა, ლექციაზე არ შეუშვეს
-
გადახედვადაუშვებელია, მივიღოთ კანონი, რომლის უკან გაწვევისკენ მოგვიწოდებენ ცივილიზებული სამყაროს წევრი ქვეყნები — GPBA დაუშვებელია, მივიღოთ კანონი, რომლის უკან გაწვევისკენ მოგვიწოდებენ ცივილიზებული სამყაროს წევრი ქვეყნები — GPBA
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება ამ შაბათ-კვირას როგორი ამინდი იქნება ამ შაბათ-კვირას
-
გადახედვაკინოცენტრმა დაფინანსება შეგვიწყვიტა — თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი კინოცენტრმა დაფინანსება შეგვიწყვიტა — თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი
-
გადახედვაGPBA: კონსოლიდაცია რუსეთის დამპყრობლურ პოლიტიკასთან ბრძოლის აუცილებელი პირობაა GPBA: კონსოლიდაცია რუსეთის დამპყრობლურ პოლიტიკასთან ბრძოლის აუცილებელი პირობაა
-
გადახედვასააკაშვილი ენმ-ს პარტიის ბორდის შექმნას და თავმჯდომარედ მისი კანდიდატურის განხილვას სთხოვს სააკაშვილი ენმ-ს პარტიის ბორდის შექმნას და თავმჯდომარედ მისი კანდიდატურის განხილვას სთხოვს
-
გადახედვაშესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს შესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს
-
გადახედვაოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს! ოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს!
-
გადახედვაკვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ კვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ
-
გადახედვადეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე დეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე
-
გადახედვავახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება ვახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება
-
გადახედვახაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით ხაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით
-
გადახედვარა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა რა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა
-
გადახედვაოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2 ოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2
-
გადახედვაახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება ახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება
-
გადახედვატაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს ტაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს
-
გადახედვარატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები რატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები
-
გადახედვასაფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია საფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია
-
გადახედვაოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI ოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI
-
გადახედვასადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა სადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა
-
გადახედვაპარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა პარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა
კომენტარები