ტირილი ემოციების ტალღაზე ჩვენი ბუნებრივი საპასუხო რეაქციაა. ვტირით მოწყენილობისას, გლოვისას, ბედნიერებისას თუ იმედგაცრუებისას და ჩნდება კითხვა — მოაქვს კი ცრემლებს ჯანმრთელობისთვის სარგებელი?

ცხადია, ტირილი უჩვეულო არ არის და ორივე სქესის წარმომადგენლები იმაზე მეტს ტირიან, ვიდრე წარმოგიდგენიათ. როგორც მეცნიერები ამბობენ, ამერიკაში, ქალები თვეში საშუალოდ 3-4-ჯერ ტირიან, ხოლო კაცები 1-2-ჯერ.

ადამიანი ერთადერთი ცოცხალი ორგანიზმია, რომელსაც ტირილის უნარი აქვს. ამ სტატიაში კი ტირილის მიზეზებსა და სარგებელზე მოგითხრობთ.

რატომ ტირიან ადამიანები?

ადამიანი სამი სახის ცრემლს გამოყოფს:

  • ბაზალური (ძირითადი) — საცრემლე ჯირკვლები ამ სახის ცრემლებს მუდმივად აწარმოებენ. ის პროტეინებით გამდიდრებული, ანტიბაქტერიული სითხეა, რომელიც დახამხამების საშუალებით თვალებს ტენიანობას უნარჩუნებს.
  • რეფლექსური — ეს გამღიზიანებლისგან გამოწვეული ცრემლია, როგორებიცაა ქარი, კვამლი ან, თუნდაც - ხახვი. ამ სახის ცრემლები გამღიზიანებლის ამორეცხვისთვის და თვალის დასაცავად გამომუშავდება.
  • ემოციური — ადამიანები ემოციის ტალღის მოწოლისას გამოყოფენ ცრემლს, ამგვარ სითხეში სტრესის ჰორმონის ბევრად მაღალი შემცველობაა, ვიდრე სხვა ტიპის ცრემლებში.

თუმცა, ყველაზე ხშირად, როდესაც ადამიანები ტირილზე საუბრობენ, ძირითადად, ემოციურ ცრემლებს გულისხმობენ.

ტირილის სარგებელი

ადამიანები ზოგჯერ ცრემლებს იკავებენ, რადგან ამას სისუსტის ნიშნად თვლიან, თუმცა მეცნიერთა აზრით, ტირილისგან თავის შეკავებით ბევრ რამეს ვკარგავთ.

მკვლევრებმა აღმოაჩინეს, რომ ცრემლები:

1. გამოირჩევა დამამშვიდებელი ეფექტით

2014 წლის კვლევის თანახმად, ტირილს შესაძლოა მყისიერი თვით-დამშვიდების ეფექტი ჰქონდეს, ტირილი ააქტიურებს პარასიმპატიკურ ნერვულ სისტემას, რაც ადამიანს განტვირთვაში ეხმარება. თვით-დამშვიდება კი არის, როცა ადამიანები:

  • არეგულირებენ საკუთარ ემოციებს
  • ამშვიდებენ საკუთარ თავს
  • ამცირებენ სტრესს

2. გვეხმარება სხვებისგან მხარდაჭერის მიღებაში

თვით-დამშვიდებაში დახმარების გარდა, ტირილის სარგებელი სხვების მხარდაჭერის მიღებაც შეიძლება იყოს.

ერთ-ერთი კვლევის მიხედვით, ტირილი ჩვენ ირგვლივ მყოფი ადამიანების მხარდაჭერის მოლოდინს ქმნის. ეს მდგომარეობა ცნობილია, როგორც ინტერპერსონალური ან სოციალური სარგებელი.

3. გვეხმარება ტკივილის დაძლევაში

მკვლევარების თანახმად, თვით-დამშვიდების მიზნით ემოციური ცრემლები ოქსიტოცინს და ენდორფინებს გამოათავისუფლებენ.

ეს ნივთიერებები ადამიანებს თავს კარგად აგრძნობინებს და შესაძლოა, დააცხროს როგორც ფიზიკური, ისე ემოციური ტკივილი. ამ გზით, ტირილს ტკივილის შემცირება და კარგად ყოფნის შეგრძნების მოგვრა შეუძლია.

4. აუმჯობესებს განწყობას

ტირილს ადამიანების სულისკვეთების აღდგენა და ემოციურად უკეთ მდგომარეობაზე დაყენება შეუძლია. ოქსიტოცინი და ენდორფინები ტკივილის შემცირების გარდა განწყობის გაუმჯობესებასაც ხელს უწყობენ, ამიტომ ეწოდებათ მათ კარგად ყოფნის ნივთიერებები.

5. გამოდევნის ტოქსინებს და ამცირებს სტრესს

როდესაც ტირილის მიზეზი სტრესია, ცრემლები სტრესის ჰორმონებს და სხვა ნივთიერებებს შეიცავენ.

მკვლევრებს სჯერათ, რომ ტირილი სხეულში ამ ნივთიერებების ოდენობას ამცირებს, რაც სტრესის შემცირებას იწვევს, თუმცა ამ საკითხის უკეთ შესასწავლად უფრო საფუძვლიანი კვლევებია საჭირო.

6. ხელს უწყობს ძილს

როგორც მეცნიერები ამბობენ, ტირილი ბავშვებს უკეთ დაძინებაში ეხმარება. იგივე ეფექტი აქვს თუ არა ზრდასრულ ადამიანებზე ეს მომავალი კვლევის საგანია.

თუმცა. ზემოთ ჩამოთვლილი დამამშვიდებელი ეფექტები, შესაძლოა, უკეთესი ძილის რეცეპტიც იყოს.

7. ებრძვის ბაქტერიებს

ტირილი ბაქტერიებს ანადგურებს და თვალს ასუფთავებს. ამის მიზეზი ცრემლის შემადგენლობაში ფლუიდ ლისოზიმის არსებობაა, რომელსაც იმდენად ძლიერი ანტიმიკრობული ეფექტი აქვს, რომ ჯილეხის გამომწვევი ბაქტერიის მიერ განვითარებული რისკების შემცირებაც კი შეუძლია.

8. აუმჯობესებს მხედველობას

ბაზალური ცრემლები, რომელიც თვალის ყოველი დახამხამებისას გამოიყოფა, თვალის ტენიანობას უზრუნველყოფს და მემბრანის გამოშრობას ხელს უშლის.

ბაზალური ცრემლების მპოხავი ეფექტი ადამიანებს უკეთ დანახვაში ეხმარება, რადგან მემბრანის გამოშრობა გამოსახულების გადღაბნას იწვევს.

როდის უნდა მივმართოთ ექიმს

ტირილი ემოციებზე პასუხია, მაგრამ ზოგჯერ ხშირი ტირილი შეიძლება დეპრესიის ნიშანი იყოს, ეს მდგომარეობა სავარაუდოა, როცა:

  • ძალიან ხშირად ტირით
  • გამომწვევი მიზეზის გარეშე ტირით
  • ყოველდღიური აქტივობების შესრულებას ხელს გიშლით
  • უკონტროლოა

დეპრესიის სხვა ნიშნებია:

  • კონცენტრირების, მეხსიერების და გადაწყვეტილებების მიღების პრობლემები
  • დაღლილობა, ენერგიის არ ქონა
  • დანაშაულის და უსარგებლობის შეგრძნება
  • პესიმისტური და უიმედობის განწყობები
  • უძილობის ან ზედმეტად ბევრი ძილის პრობლემა
  • გაღიზიანებადობა
  • ინტერესის დაკარგვა ყველაფრის მიმართ, რაც სიამოვნებას განიჭებდათ
  • უჭმელობა ან მადის მატება
  • აუხსნელი წუხილები, ტკივილები და კუნთების დაჭიმვა
  • მონელების პრობლემები, რომელიც მკურნალობის შედეგად არ რეგულირდება
  • შფოთვა
  • სუიციდური ფიქრები ან თვითდაზიანების სურვილი

რა უნდა გვახსოვდეს

ტირილი ნორმალური ადამიანური რეაქციაა დიდძალ ემოციებზე, რომელსაც ჯანმრთელობის და სოციალური სარგებლის მომტანი არაერთი თვისება აქვს.

თუმცა, თუ ტირილი ხშირია, უკონტროლოა და გამომწვევი მიზეზი არ აქვს, შესაძლოა დეპრესიის ნიშნებთან გვქონდეს საქმე, ამიტომ ასეთ დროს უმჯობესია, რაც შეიძლება მალე მიმართოთ ექიმს.

ტირილის სარგებელსა და ფორმებზე მთავარი არხის დილის გადაცემაში შენი დილა ფსიქოლოგმა ანა ჯუღელმა ისაუბრა.