გარემოსდაცვით თემებზე მოწოდებები და გაფრთხილებები ხშირად გვესმის. ისიც გაგვიგია, რომ გარემოზე მავნე ზემოქმედებას გამოუსწორებელი შედეგებიც მოაქვს და მისი შემცირება გარდაუვალი აუცილებლობაა. თუმცა, მიუხედავად ამისა, ძალიან ცოტა ადამიანი უკავშირებს საკუთარ თავს ამ თემას და ნაკლებად უფიქრდება, რისი შეცვლა შეუძლია პირადად მას ყოველდღიურად, რათა უკეთეს გარემოში შევძლოთ ცხოვრება ყველამ.

სწორედ ამიტომ, ორგანიზაცია დავიცვათ საქართველოს სისუფთავე, რომლის მიზანიც არის ადამიანებს გაუზიაროს ცოდნა, გაზარდოს მათი ცნობიერება გარემოსდაცვითი მიმართულებით და შესთავაზოს პრობლემების გადაჭრის გზები, პერიოდულად გთავაზობთ იმ მარტივ რჩევებს, რომელთა გათვალისწინებაც თითოეულ ადამიანს შეუძლია და გარემოს მდგომარეობას მნიშვნელოვნად შეამსუბუქებს.

გახდი ენერგოეფექტური

ფოტო: NASA / Unsplash

მსოფლიოში ელექტროენერგიის წარმოების მთავარი წყარო წიაღისეული საწვავია (ნავთობი, ქვანახშირი, ბუნებრივი აირი, ურანი, შეშა), რომლისგანაც მიიღება ენერგიის 70%. დანარჩენი 25% ენერგიის მიღება ხდება ჰიდროელექტროსადგურებიდან და მხოლოდ 5%-ია ქარის და მზის ენერგიის წილი. წიაღისეული საწვავის მოხმარება ამცირებს ატმოსფეროში ჟანგბადის კონცენტრაციას და ზრდის მასში ნახშირორჟანგის და სხვა უამრავი მავნე აირების და მყარი ნაწილაკების (ფერფლი, მტვერი, მძიმე მეტალები) კონცენტრაციას. ამიტომ თუ გადარდებს ეკოლოგიური გარემო, ნუ დაიზარებ და:

  • გამორთე ნათურები, როცა სინათლე არ გჭირდება და გადაწიე ფარდები როცა მეტი სინათლეა საჭირო;
  • ნუ დატოვებ საოჯახო ელექტროტექნიკას ჩართულს;
  • ნუ დატოვებ ტელეფონის დამტენს ჩამრთველში, რადგან ის არამხოლოდ მოიხმარს ელ. ენერგიას ამ დროს, არამედ ხშირად ხდება ხანძრის მიზეზიც;
  • ნუ ჩართავ ჭურჭლის და სარეცხის მანქანას სანამ ის არ გაივსება;
  • შეცვალე ნათურები - ენერგოეფექტური ნათურები არ ღირს ძვირი და უფრო ეკონომიურია;
  • საოჯახო ტექნიკის ყიდვისას ყურადღება მიაქციე, რამდენად ენერგოეფექტურ ნივთს იძენ, რადგან ეს დაგიზოგავს შემდგომ ფინანსებს და ბუნებასაც მიეხმარები;
  • სარეცხი გააშრე ჰაერზე და არა საშრობში.

მოუფრთხილდი ქაღალდს

ფოტო: John O'Nolan / Unsplash

ძველ დროში ქაღალდი პაპირუსისაგან იწარმოებოდა, რომელიც მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა. დღეს კი ქაღალდის წარმოებისათვის გამოიყენება მერქანი და მასში არსებული ცელულოზა. ამიტომ გვახსოვდეს, რომ ყოველი მოხმარებული ფურცლის უკან მოჭრილი ხე დგას.

  • გამოიყენე ინტერნეტბანკინგი. ბანკში 1 მარტივი ოპერაციის შესრულებისას 2 ფურცელზე მაინც აწერ ხელს, ბეჭდავ რიგის ნომერს და შესაძლოა სულმა წაგძლიოს და იქ პლასტმასის ჭიქაც შემოგეხარჯოს;
  • აქვს მნიშვნელობა ახალი იქნება თუ მეორადი საყიდლების ფურცელი, რომელზეც ერთი მხრიდან უკვე წერია რაღაც? — გამოიყენე მეორადი, ამით არაფერი შავდება;
  • იცოდი, რომ კოლატერალური კარცინომები ახლო აღმოსავლეთში 40%-ით ნაკლებია ვიდრე ევროპაში და ეს იმიტომ, რომ ტუალეტის ქაღალდს იქ ფაქტიურად არ მოიხმარენ;
  • ბეჭდური მედიის კითხვა ძვირი გვიჯდება ჩვენც და ბუნებასაც. უკეთესია, ონლაინ გამოიწერო სასურველი მედია და უფასოდ იკითხო სტატიები;
  • ქაღალდის ხელსახოცი აბაზანაში და სამზარეულოში კარგია, თუმცა ძვირია და ცუდი გარემოსთვის. პირსახოცი და ტილო ამ ყველაფრის უკეთესი ალტერნატივაა ფინანსური და ეკოლოგიური თვალსაზრისით;
  • აქტიურად გამოიყენე ჩანაწერების და მონიშვნებისათვის ტელეფონი. დღეს ამის ძალიან მოხერხებული აპლიკაციები და საშუალებები არსებობს;
  • შეაგროვე მაკულატურა და ჩააბარე — ეს რეტრო სტილია და ძალიან ლამაზი.

მოუფრთხილდი მტკნარ წყალს

ფოტო: Pixabay / Pexels

საქართველოში ვერ ვგრძნობთ, თუმცა მტკნარი წყალი სულაც არაა ამოუწურავი რესურსი. დედამიწის მტკნარი წყლის ყველაზე დიდი მარაგი — პოლუსური რეზერვები დნობას განიცდის და ქრება, ტბა ბაიკალი კი შრება და ეკოლოგიური კატასტროფის პირასაა. გრუნტის წყლები ყოველწლიურად დაბლა იწევს და ჭები შრება. კლიმატის ცვლილების გამო კი სასმელი წყლის რეზერვუარებში წყლის დონე წლიდან წლამდე დაბლა იწევს და თუ არ მოვუფრთხილდებით სავალალო მდგომარეობაში აღმოვჩნდებით. ამიტომ გავითვალისწინოთ:

ეზოს გადაჭარბებულად მორწყვა ცუდია, რადგან წყალი ნიადაგის ნაყოფიერ ფენას რეცხავს გრუნტში და ჩვენი მცენარეები უფრო პატარები და სუსტები ხდებიან;

სასოფლო-სამეურნეო მიწების "მიგდებით" მორწყვა მავნე პრაქტიკაა, რადგან არამარტო ვანელებთ ნიადაგის ნაყოფიერებას, არამედ ხელს ვუწყობთ ნიადაგის დამლაშებას და ამის გამო მასზე უფრო ნაკლები და ერთფეროვანი კულტურები შეიძლება მოვიყვანოთ;

კბილების ხეხვის პროცესში, რომელიც რეკომენდებულია, რომ 7-10 წუთი ხორციელდებოდეს, თუ ონკანს ღიას დავტოვებთ, ეს ნიშნავს რომ ამ მარტივი პროცედურით ჩვენ უბრალოდ ვფლანგავთ საშუალოდ 70 ლიტრ წყალს და ჩვენი ყოველთვიური დანახარჯი 4,2 ტონა წყალს შეადგენს. აბაზანის მიღებისას და განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ამას უფრო სერიოზულად უდგები — ტანის ღრუბლით ხეხვას ანდომებ 10-12 წუთს, რა დროსაც მოშვებული ონკანიდან არამხოლოდ ვფლანგავთ მტკნარ წყალს, არამედ ენერგიასაც რომელსაც წყლის გაცხელებისათვის ვიყენებთ.

  • გაფუჭებული ონკანის და უნიტაზის ბაკის შიდა მოწყობილობის შეკეთება საშუალოდ იმდენი დაგიჯდება, რამდენიც წყალმომარაგების კომპანიას უნდა გადაუხადო, თუ შეკეთებას 3 დღით დააგვიანებ;
  • თუ შეგიძლია წვიმის წყლის შეგროვება, გამოიყენე მცენარეების მოსარწყავად — მცენარეების ჯანმრთელობისთვისაც კარგია ეს და ნიადაგისთვისაც;
  • ნუ დატოვებ ჩაიდანს უყურადღებოდ ქურაზე- ორთქლი რომ წყლად ქცეულიყო და თქვენამდე მოეღწია, ამისათვის ბუნებამ ბევრი იშრომა და ნუ დაუკარგავ ამ შრომას;
  • შეზღუდე საოჯახო ქიმიის მოხმარება და ნუ ჩარეცხავ კანალიზაციაში სხვადასხვა ნივთებს (წვერის საპარსი, საპნის შეფუთვა, ჯაგრისი, ტილოები....).

ასე რომ, თუ ამ რჩევებს გაითვალისწინებთ, თქვენს მიკროსამყაროში დადებით ცვლილებებს მოიტანთ და უკეთეს გარემოში იცხოვრებთ.