რა გავლენა აქვს შეზღუდვებს ეპიდემიის ხანგრძლივობაზე: მოკლედ მრუდის დადაბლებისა და პიკის შესახებ
გიორგი კანდელაკი მარდალეიშვილის დიაგნოსტიკური ცენტრის ინფექციურ დაავადებათა მიმართულების ხელმძღვანელი და ატლანტის ემორის უნივერსიტეტის სამედიცინო სკოლის ასისტენტ პროფესორია. 2010-2012 წლებში იყო დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ეროვნული ცენტრის დირექტორის მოადგილე. თავის სტატუსში ის ეპიდემიასთან ბრძოლის ამჟამინდელ სტრატეგიას განიხილავს.
მსურს, რომ პერიოდულად COVID-ის ეპიდემიასთან დაკავშირებულ გაბატონებულ მოსაზრებებზე გავაკეთო ჩემი კომენტარი.
მოსაზრება N1: უნდა დავადაბლოთ ეპიდემიოლოგიური მრუდი
კეთილი! იმისთვის რომ გავიაზროთ ამ მისტიური მრუდის საიდუმლოებანი, უნდა გავერკვეთ შემდეგ საკითხებში: კონკრეტულად კორონავირუსის პანდემია, გარდაუვლად დაასნებოვნებს მოსახლეობის დაახლოებით 60-70%-ს, სანამ არ იქნება მიღწეული ე.წ. პოპულაციური იმუნიტეტი (herd immunity) და ვირუსი არ შეწყვეტს პანდემიურ გავრცელებას.
[ამაზე ჯანდაცვის წარმომადგენლებიც საუბრობენ: ლევან რატიანი – დაავადება ყველამ უნდა მოიხადოს]
ეს რეალობა შეიძლება მხოლოდ მაშინ შეიცვალოს, თუ იარსებებს ეფექტური ვაქცინა. ყველაზე ოპტიმისტური პროგნოზებით, კლინიკურად ხელმისაწვდომი ვაქცინა შეიძლება იყოს 12-18 თვეში. გავითვალისწინოთ ისიც, რომ ვაქცინა შეიძლება ვერ შეიქმნას (არსებობს ასეთი მოსაზრებებიც) ან არ იყოს მთლად ეფექტური (როგორიცაა, მაგალითად გრიპის ვაქცინა 50-60% ეფექტურობით მხოლოდ). ამასთანავე მასობრივ წარმოებას დასჭირდება კიდევ მრავალი თვე. ასე რომ, ყველაზე ოპტიმისტურ ვარიანტში, ჩვენ შეიძლება შევაჩეროთ გავრცელება 12-18 თვეში და, თუ რეალისტები ვიქნებით, 2 წელიწადში. მიუხედავად იმისა, რომ გავრცელების ტემპს და რამდენიმე სეროპრევალეტური კვლევის წინასწარ მონაცემებს თუ გავითვალისწინებთ, სავარაუდოდ მანამდე გარდაუვლად მივაღწევთ პოპულაციურ იმუნიტეტს და ვაქცინა მაღალი ალბათობით შეიძლება აღარც დაგვჭირდეს, თუმცა მოდით, ეს დაუზუსტებელი მოსაზრება დროებით გვერდზე გადავდოთ. მანამდე კი კარგად უნდა გავაცნობიეროთ, რომ დავადაბლებთ თუ არ დავადაბლებთ მრუდს, არ შეიცვლება არც ინფიცირებულთა საერთო რაოდენობა და არც გარდაცვლილთა რიცხვი (გარდა იმ შემთხვევისა, თუ მოხდა ჯანდაცვის სისტემის სრული კოლაფსი).
ამ საკითხს ხაზს ვუსვამ, რადგან ჩვენი საზოგადოების დიდ ნაწილს არასწორად ჰგონია, რომ რაც უფრო გამკაცრდება ღონისძიებები, მით მეტ ადამიანს გადავარჩენთ და ყოველი მოსაზრება რეგულაციების ლიბერალიზაციის კუთხით აღიქმება გენოციდის მცდელობად — კაცმა რომ თქვას რა ქნას ხალხმა, ამას ეუბნებიან ყოველდღე ტელევიზორით. ისმის კითხვა: მაშ რისთვის ვადაბლებთ მრუდს? მრუდის დადაბლებას აქვს მხოლოდ ერთი მიზანი, შევამციროთ პიკი (არა გავაქროთ, არამედ შევამციროთ), რომ ჯანდაცვის სისტემამ არ მიიღოს ძლიერი დარტყმა, რომელსაც ის ვერ გასწვდება. ამოცანა მდგომარეობს იმაში, რომ არც ძალიან ნელა გავრცელდეს ვირუსი (ეს შეიძლება ბევრისთვის მოულოდნელად ჟღერდეს, მაგრამ ჩვენი ამოცანა ნაწილობრივ სწორედ მართულად ეპიდემიის გავრცელებაა და არა მისი შეკავება - რაც შეუძლებელია) რომ შედარებით დაჩქარებულად გავიაროთ რთული პერიოდი და არც ძალიან სწრაფად — რომ არ ჩამოიქცეს ჯანდაცვის სისტემა).
ეპიდემიოლოგიური ნავიგაცია ასეთ ვითარებაში არ გახლავთ რთული: ამკაცრებთ რეგულაციებს როგორც კი ატყობთ, რომ ხელოვნური სუნთქვის აპარატების რეზერვი მცირდება (სწორედ ეს განიხილება დღეს მთავარ ინდიკატორად ყველგან) და აღწევს წინასწარ განსაზღვრულ კრიტიკულ რაოდენობას და არბილებთ შეზღუდვებს, როდესაც ხედავთ, რომ ვენტილატორების რესურსის მარაგი დიდია. დღეს ჯანდაცვის სამინისტრო გვეუბნება, რომ ქვეყანაში გვაქვს 2000 ხელოვნური სუნთქვის აპარატი და აქედან 50-60% არის მხოლოდ დაკავებული. მაშასადამე გვაქვს 1000 ან 800 ვენტილატორი მაინც. ხოდა ეხლა ისმის კითხვა: როდესაც სულ 5 თუ 10 კოვიდ-პაციენტი გყავს ვენტილატორზე მიერთებული, და მარაგად გვრჩება 995 თავისუფალი ვენტილატორი, რატომ გადაწყვიტეთ, რომ ის მკაცრი ღონისძიებებიც კი არ არის საკმარისი რასაც დღეს ატარებთ, და გვემუქრებით, რომ შეიძლება სრული 24-საათიანი კომენდანტის საათის გამოცხადების რეკომენდაცია გასცეთ? არადა უმარტივესი გამოსათვლელი საკითხია: კვლევებით დადასტურებულია, რომ ინფექციის კლინიკური ნიშნების გამოვლინებიდან საშუალოდ 2 კვირაში ხდება (მძიმე შემთხვევებში მხოლოდ) ინტუბაცია. ხოლო მძიმე ჰოსპიტალიზირებული პაციენტების (არა იმათი, ვინც ეხლა წევს ძირითადად საავადმყოფოებში მსუბუქი ან საერთოდ უსიმპტომო დაავადებით - ასეთებია დღეს ჰოსპიტალიზირებულთა 90%, და ასეთებს არც ერთ ქვეყანაში საავადმყოფოში არ ტოვებენ, ჩვენ გარდა - ეს ცალკე განსახილველი თემაა, თუ რაში იხარჯება ბიუჯეტი) არამედ იმათი, ვინც ნამდვილად უნდა იწვეს საავადმყოფოში (ანუ ოქსიგენაციის პრობლემა აქვთ და მინიმუმ ჟანგბადი მაინც სჭირდებათ), ამათგან მხოლოდ 15-20% მომდევნო დღეებში ხვდება რეანიმაციაში. ხოლო რეანიმაციაში დაყოვნება კოვიდ-პაციენტებში (ანუ ვენტილატორის დაყოვნება პაციენტის ექსტუბაციამდე ან დაღუპვამდე) არის სხვადასხვა კვლევებით 2-3 კვირამდე. შესაბამისად უმარტივესი დასათვლელია თუ დღეში რამდენი ნამდვილად მძიმე (ნამდვილად მძიმე - ამას კიდევ ერთხელ ვუსვამ ხაზს) პაციენტის ჰოსპიტალიზაცია გამოიწვევს რამდენი ვენტილატორის დაკავებას 2 კვირაში. სწორედ ეს უნდა იყოს ჩვენი სამიზნე ციფრი და მათემატიკური სიზუსტით შეიძლება გავთვალოთ, როდის, რა ტიპის შეზღუდვებია დასაწესებელი (სხვათა შორის ეს შეზღუდვები ზუსტად 2-3 კვირაში იძლევა ეფექტს და ეს ეფექტიც დათვლადია, არსებობს ამის კალკულატორები).
ამავე თემაზე:
- შვედეთის პასუხი კორონავირუსს: მინიმალური აკრძალვები და მაღალი პასუხისმგებლობა
- როგორ გავრცელდა ვირუსი რელიგიური რიტუალისას — ვიდეორგოლი პაციენტ #31-ზე
- სწრაფი ტესტები — რატომ ვერაფერი გავიგეთ და რა ხდება
- სამხრეთ კორეა — ვირუსთან ბრძოლის სახელმძღვანელო საქართველოსთვის
რა ხდება ჩვენთან
არ ვიცით აქტიურად ინფიცირებულების რაოდენობა, არ ვიცით სეროპრევალენტობა, 1 კვირის წინ ჯერ კიდევ მძაფრი დეფიციტი გვქონდა ტესტების, ეხლა მხოლოდ ზომიერი დეფიციტი გვაქვს. არ გვაქვს არანაირი სტრატეგია, როგორ ვმოქმედებთ ზემოთაღწერილ ვითარებებში. და იმის მაგივრად, რომ ამ საკითხების გათვლებით ვიყოთ დაკავებული, ჩართული იყოს ბევრი ექსპერტი, მათ შორის ალტერნატიული მოსაზრებების მქონე, ამის მაგივრად ჩაკეტილ წრეში, რამოდენიმე ადამიანი, ყოველგვარი გათვლების გარეშე სრულიად არატრანსპარანტულად, ავტოკრატულად იღებს სულ უფრო და უფრო მეტი შეზღუდვის მქონე რეგულაციების მიღების გადაწყვეტილებებს. ხოლო შემდეგ, არასწორი, არამართებული არგუმენტებით და დამახინჯებული ფაქტების მოშველიებით ხდება საზოგადოების დარწმუნება გადაწყვეტილებების სისწორეში (ისე, რომ არავინ ხსნის გადაწყვეტილების მიღების ლოგიკურ ჯაჭვს).
დასარწმუნებლად გამოიყენება გვამების, საფლავების, კრემატორიუმების კადრები.
ასე არ ხდება 21 -ე საუკუნეში, განათლების, ინტერნეტის, გლობალიზაციის საუკუნეში, გადაწყვეტილებების მიღება ბატონებო!
არსებული შეზღუდვები მხოლოდ ახანგრძლივებს ეპიდემიის მიმდინარეობას, იწვევს განმეორებითი მეორე, მესამე და ა.შ. ეპიდტალღის განვითარებას, არანაირად არ ამცირებს არც ინფიცირებულთა და არც დაღუპულთა რიცხვს და ანგრევს ეკონომიკას, იწვევს საზოგადოების არასაჭირო სტრესს და ასე შემდეგ.
იქნებ გვეფიქრა ამაზეც.
-
გადახედვაკინოცენტრმა დაფინანსება შეგვიწყვიტა — თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი კინოცენტრმა დაფინანსება შეგვიწყვიტა — თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი
-
გადახედვაGPBA: კონსოლიდაცია რუსეთის დამპყრობლურ პოლიტიკასთან ბრძოლის აუცილებელი პირობაა GPBA: კონსოლიდაცია რუსეთის დამპყრობლურ პოლიტიკასთან ბრძოლის აუცილებელი პირობაა
-
გადახედვაშესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს შესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს
-
გადახედვაოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს! ოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს!
-
გადახედვაკვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ კვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ
-
გადახედვალავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია" ლავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია"
-
გადახედვადეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე დეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე
-
გადახედვახაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით ხაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით
-
გადახედვაახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება ახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება
-
-
გადახედვატაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს ტაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს
-
გადახედვარატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები რატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები
-
გადახედვასაფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია საფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია
-
გადახედვაოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI ოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI
-
გადახედვასადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა სადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა
-
გადახედვაპარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა პარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა
-
გადახედვამოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით მოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით
-
გადახედვაევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე ევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე
-
გადახედვაპარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა პარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა
-
გადახედვავენერას ატმოსფეროდან კოსმოსში ნახშირბადი და ჟანგბადი ჟონავს ვენერას ატმოსფეროდან კოსმოსში ნახშირბადი და ჟანგბადი ჟონავს
-
გადახედვაDRI-ის შეფასებით, რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციაზე, ყველა დაკავებულზე ფიზიკურად იძალადეს DRI-ის შეფასებით, რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციაზე, ყველა დაკავებულზე ფიზიკურად იძალადეს
კომენტარები