კორონავირუსის დადასტურებული შემთხვევების რაოდენობა არაფრისმთქმელი მონაცემია – Bloomberg-ის სამეცნიერო ჟურნალისტი
Bloomberg-ის სამეცნიერო ჟურნალისტი ფაიე ფლემი დაწვრილებით ხსნის, რატომ შეიძლება იყოს არასწორი მხოლოდ შემთხვევათა რაოდენობაზე ფოკუსირება:
მნიშვნელობა არ აქვს იმ ფაქტს, რომ გასულ კვირას აშშ-მ კორონავირუსით ინფიცირების მაჩვენებლით ჩინეთს გადაუსწრო (30 მარტის მონაცემებით, აშშ-ში 158 571 შემთხვევაა დაფიქსირებული, ჩინეთში კი 81 470). ეს მონაცემები არ გვაჩვენებს, რომელ ქვეყანაში რამდენი ადამიანია რეალურად ინფიცირებული, არც იმაზე გვიქმნის წარმოდგენას, რამდენად სწრაფად ვრცელდება დაავადება, რადგან აშშ-ის შემთხვევაში მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილია შემოწმებული.
"ეს ფაქტობრივად უსარგებლო მონაცემია", - ამბობს სტივ გუდმენი, სტენფორდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგიის პროფესორი. უამრავი ადამიანის შემთხვევაში კორონავირუსი იმდენად შეუმჩნევლად მიმდინარეობს, რომ ისინი, სავარაუდოდ, შემოწმების ობიექტები არ გახდებიან. დადასტურებული შემთხვევების ზრდა კი ფართო ტესტირებისა და ვირუსის გავრცელების კომბინაციის შედეგია.
იმისთვის, რომ ქვეყანაში კორონავირუსის გავრცელებაზე ნათელი წარმოდგენა შეგვექმნას და დავთვალოთ, რამდენი ადამიანი შეიძლება გახდეს ავად, გადაიტვირთება თუ არა საავადმყოფოები და ა.შ, საჭიროა უფრო "ჭკვიანური" სტატისტიკა და კოორდინირებული ანალიზი.
"1,5 მილიარდი ადამიანით დასახლებულ ჩინეთში 80 000 შემთხვევა ფაქტობრივად დაუჯერებელია", - ამბობს ნიგამ შაჰი, სტენფორდში ბიოსამედიცინო სტატისტიკის ასისტენტ-პროფესორი. ინდოეთში ფიქსირებული 754 შემთხვევაც ტესტების ნაკლებობას უნდა მივაწეროთ და არა იმას, რომ იქ დაავადება ჯერ კიდევ არაა მოდებული. კორონავირუსზე დადებითი პასუხი არც იმაზე გვიქმნის წარმოდგენას, რამდენი იქნება სიკვდილიანობა, რადგან დაავადება უმეტესად მსუბუქად მიმდინარეობს.
აბა რას უნდა დავაკვირდეთ?
ერთ-ერთი საინტერესო მონაცემი ამ კუთხით ჰოსპიტალიზაციების რაოდენობაა. ეს იდეა რამდენიმე სტატისტიკოსმა გამოთქვა. მაგალითად, ბერკლის უნივერსიტეტის ასისტენტ-პროფესორი ჯეიკონ სტეინჰარდი და სტენფორდის კურსდამთავრებული სტივ იადლოვსკი ფიქრობენ, რომ ჰოსპიტალიზაციების მომატება (ზოგადად, და არა მხოლოდ კორონავირუსის დიაგნოზით, მაგალითად, პნევმონიების რიცხვის მატება) უკეთ აჩვენებს დაავადების გავრცელებას და არაა დამოკიდებული ტესტირების მასშტაბზე.
რა თქმა უნდა, არც ეს სტატისტიკაა იდეალური: თუ საავადმყოფოები და რეანიმაციები გადაიტვირთება, შეიძლება ისეთი ხალხი გაისტუმრონ სახლში, ვისაც სხვა შემთხვევაში სამკურნალოდ დაიტოვებდნენ, თუმცა ჰოსპიტალიზაციის მონაცემების ანალიზი მომავალში საავადმყოფოების გადატვირთვისგან გვიცავს.
სტივ გუდმენი დარწმუნებულია, რომ მალე მეცნიერები დაიწყებენ ისეთი მონაცემების შეგროვებაც, რომლებიც პანდემიის ბუნების გაგებაში დაგვეხმარება.
"ამჟამად ბნელ ოთახში ვაცეცებთ ხელებს და დაზუსტებით ვერავინ იტყვის, რამდენია ინფიცირებული ადამიანების წილი".
ხშირად გვესმის, რომ კორონავირუსის სიკვდილიანობა 1%-ია (ხან ნაკლები, ხან მეტი), თუმცა სიკვდილიანობის წილს ვერ დავადგენთ, თუ რეალურად დაავადებული ადამიანების რიცხვი არ გვეცოდინება.
მნიშვნელოვანი ასევე "საველე შემოწმებების" შედეგი. როგორც ექიმები ამბობენ, დაავადების გავრცელების განსაზღვრისას მხოლოდ დადებითი პასუხების რაოდენობას კი არა, მთლიანად ჩატარებული ტესტების რაოდენობას უნდა დავეყრდნოთ. ასევე, უნდა დავაკვირდეთ, მოიმატებს თუ არა გარდაცვლილების რიცხვი საავადმყოფოებში, თუნდაც ამ ადამიანებს კორონავირუსი არ ჰქონდეთ დადგენილი. ამჟამად ამ მონაცემებს ცოტა ქვეყანა თუ ითვლის.
ეფექტური მეთოდია ასევე შემთხვევითი ტესტირება, რათა სიმპტომების გარეშე მიმდინარე კორონავირუსის შემთხვევები დავადგინოთ და ბოლოს - ანტისხეულებზე დამყარებული ტესტები, რათა გავარკვიოთ, რამდენმა ადამიანმა გადაიტანა კორონავირუსი წარსულში.
სწორ რიცხვებზე ფოკუსირებით მეცნიერებს შეუძლიათ განსაზღვრონ, რამდენად ანელებს კარანტინის ზომები დაავადების გავრცელებას და როდის შევძლებთ შეზღუდვების შემსუბუქებას. თითოეული ზომა, რომელსაც ვიღებთ, დაავადებულების რიცხვის ტენდენციაზე ერთ ან ორ კვირაში აისახება.
-
გადახედვაპარლამენტთან ახალგაზრდები აქციას მართავენ — რუსთაველი გადაკეტილია პარლამენტთან ახალგაზრდები აქციას მართავენ — რუსთაველი გადაკეტილია
-
გადახედვააზერბაიჯანში, "ამორალური კონტენტის" გამო, 60-მდე ტიკტოკერი დასაჯეს აზერბაიჯანში, "ამორალური კონტენტის" გამო, 60-მდე ტიკტოკერი დასაჯეს
-
გადახედვააქციის დროს დაკავებული ირაკლი კუპრაძე და გელა ხასაია გაათავისუფლეს აქციის დროს დაკავებული ირაკლი კუპრაძე და გელა ხასაია გაათავისუფლეს
-
გადახედვაროგორი იყო უძველესი ადამიანების ევოლუცია — კვლევა როგორი იყო უძველესი ადამიანების ევოლუცია — კვლევა
-
გადახედვარაზე საუბრობს პრეზიდენტი ევროპულ მედიასთან — ზურაბიშვილის ინტერვიუები სამ ტელეარხთან რაზე საუბრობს პრეზიდენტი ევროპულ მედიასთან — ზურაბიშვილის ინტერვიუები სამ ტელეარხთან
-
გადახედვაჩახუტება ტკივილს, შფოთვასა და დეპრესიას მართლაც ამსუბუქებს — კვლევა ჩახუტება ტკივილს, შფოთვასა და დეპრესიას მართლაც ამსუბუქებს — კვლევა
-
გადახედვასაერთაშორისო გამჭვირვალობის სათავო ოფისი მოუწოდებს მთავრობას, გამოითხოვოს კანონპროექტი საერთაშორისო გამჭვირვალობის სათავო ოფისი მოუწოდებს მთავრობას, გამოითხოვოს კანონპროექტი
-
გადახედვატეილორ სვიფტი 19 აპრილს ახალ ალბომს უშვებს —ყველაფერი, რაც ალბომზე უნდა იცოდე ტეილორ სვიფტი 19 აპრილს ახალ ალბომს უშვებს —ყველაფერი, რაც ალბომზე უნდა იცოდე
-
გადახედვაარა, ფეისბუკი თქვენს ფოტოებს უნებართვოდ არ გამოიყენებს — რა ხდება სინამდვილეში არა, ფეისბუკი თქვენს ფოტოებს უნებართვოდ არ გამოიყენებს — რა ხდება სინამდვილეში
-
გადახედვანახეთ: Boston Dynamics-მა ახალი ჰუმანოიდი რობოტი წარადგინა — ის სრულად ელექტროა ნახეთ: Boston Dynamics-მა ახალი ჰუმანოიდი რობოტი წარადგინა — ის სრულად ელექტროა
-
გადახედვახოაკინ ფენიქსის ნაპოლეონი საშინელებაა, მე უკეთესად ვითამაშებდი — ბრაიან კოქსი ხოაკინ ფენიქსის ნაპოლეონი საშინელებაა, მე უკეთესად ვითამაშებდი — ბრაიან კოქსი
-
გადახედვაამ აქციებმა დაგვანახეს საჭიროება და ხალხის მხარდაჭერა ამ კანონის მიმართ — შალვა პაპუაშვილი ამ აქციებმა დაგვანახეს საჭიროება და ხალხის მხარდაჭერა ამ კანონის მიმართ — შალვა პაპუაშვილი
-
გადახედვაგიორგი ჯანელიძე: კანონი გამოყენებული იქნება ბოროტად და შერჩევით, ამიტომ მოგვიწოდებენ დასავლეთიდან მისი არ მიღებისკენ გიორგი ჯანელიძე: კანონი გამოყენებული იქნება ბოროტად და შერჩევით, ამიტომ მოგვიწოდებენ დასავლეთიდან მისი არ მიღებისკენ
-
გადახედვაკვენტინ ტარანტინო ბოლო ფილმს, რომელშიც ბრედ პიტს უნდა ეთამაშა, აღარ გადაიღებს კვენტინ ტარანტინო ბოლო ფილმს, რომელშიც ბრედ პიტს უნდა ეთამაშა, აღარ გადაიღებს
-
-
გადახედვათამთა კალანდაძის ინფორმაციით, ლაზარე დღეს ან ხვალ გამოვა ციხიდან თამთა კალანდაძის ინფორმაციით, ლაზარე დღეს ან ხვალ გამოვა ციხიდან
-
გადახედვაუშუალოდ ვაჟა სირაძის მითითებით რამდენიმე პოლიციელმა შემათრია, მირტყამდნენ გამეტებით, ერთი ნეკნი მაქვს მოტეხილი — ელისაშვილი უშუალოდ ვაჟა სირაძის მითითებით რამდენიმე პოლიციელმა შემათრია, მირტყამდნენ გამეტებით, ერთი ნეკნი მაქვს მოტეხილი — ელისაშვილი
-
გადახედვაქოაჩელას მუსიკალურ ფესტივალზე ლანა დელ რეისა და ბილი აილიშის დუეტი შედგა — ვიდეო ქოაჩელას მუსიკალურ ფესტივალზე ლანა დელ რეისა და ბილი აილიშის დუეტი შედგა — ვიდეო
-
გადახედვამარიამ დოლიძე: საშინელი ტკივილები მაქვს, გამაყუჩებლის გარეშე ვერ ვძლებ მარიამ დოლიძე: საშინელი ტკივილები მაქვს, გამაყუჩებლის გარეშე ვერ ვძლებ
-
-
კომენტარები