კვლევა: ალკოჰოლი ზნეობრივი პასუხისმგებლობისგან არ გვათავისუფლებს
ბევრი ჩვენგანისთვის ნაცნობი გრძნობაა, როცა აუტანელი თავის ტკივილით გაღვიძებას იმის გახსენების მცდელობაც ერთვის, თუ რა ვთქვით და რა გავაკეთეთ წინა ღამეს, ზედმეტი ალკოჰოლის მიღების შემდეგ. და მერე, უეცრად, გასული დღის ამბები მთელი სიცხადით გვიდგება თვალწინ.
ალკოჰოლი ჩვენ მეტად თავდაჯერებულებს გვხდის; ის გვაიძულებს, ვთქვათ და გავაკეთოთ ისეთი რამ, რასაც სხვა დროს არ ვიტყოდით და ვიზამდით. ადამიანები რთულ სიტუაციაში ყოფნისას სიმამაცის მომატების მიზნით ხშირად მიმართავენ ხოლმე სასმელს. ბევრ ჩვენგანს საკუთარ თავზე გამოუცდია, რომ მნიშვნელოვანი შეხვედრისა თუ ღონისძიების წინ ცოტაოდენი ალკოჰოლის მიღება ნერვებს აწყნარებს და საკუთარი თავის რწმენას ზრდის. ეს იმიტომ ხდება, რომ ალკოჰოლს ანტიდეპრესანტის ეფექტი აქვს, რაც თავს უფრო მშვიდად გვაგრძნობინებს.
რა თქმა უნდა, ალკოჰოლის მიღებას მხოლოდ დადებითი ეფექტები არ ახლავს. ალბათ ყველას დაგვიმსახურებია ზედმეტსახელები იმ პერსონაჟის გამო, რომელიც რამდენიმე ჭიქის შემდეგ ვხდებით. შეიძლება, თქვენ მხიარული სიმთვრალე გაქვთ ან, პირიქით, სმისას აგრესიული ხდებით და რამდენიმე ჭიქის შემდეგ გგონიათ, რომ მთელი სამყარო თქვენ გემტერებათ.
ალკოჰოლსა და ანტისოციალურ ქცევას შორის კავშირი კარგად არის შესწავლილი - როგორც პირად გამოცდილებებზე დაყრდნობით, ასევე ფაქტებზე დაფუძნებული კვლევებითაც. კამათისა თუ ხელჩართული ჩხუბის უამრავი შემთხვევა სწორედ იმის გამო იწყება, რომ ვიღაცამ ზედმეტად ბევრი დალია. მეცნიერების აზრით, სიმთვრალეში ჩვენი ასეთი ქცევა განპირობებულია იმით, რომ ალკოჰოლის ზემოქმედების ქვეშ ჩვენ სოციალურ სიტუაციებს არასწორ ინტეპრეტაციას ვუკეთებთ და თანაგრძნობის უნარს ვკარგავთ. არსებითად, როგორც კი გაუგებრად და ბორძიკით საუბარს ვიწყებთ, სხვისი ემოციების გაგებისა და გაზიარების უნარსაც ვკარგავთ.
სიმთვრალეში მიღებულ გადაწყვეტილებებზე პასუხისმგებლობის აღება
თუ ვინმე ალკოჰოლის ზემოქმედების ქვეშ რაიმე არასწორს გააკეთებს, ჩვენ მას ამ საქციელს, როგორც წესი, ვპატიობთ ხოლმე. ამასთან, საკუთარი საქციელის გასამართლებლადაც ხშირად ვიყენებთ იმ მიზეზს, რომ ალკოჰოლის ზემოქმედების ქვეშ ვიყავით.
ბოლოდროინდელ კვლევაში მეცნიერებმა სწორედ ალკოჰოლის მიღებას, თანაგრძნობასა და მორალურ ქცევას შორის კავშირის გამოკვეთა დაისახეს მიზნად. შედეგად გაირკვა, რომ ალკოჰოლის მოხმარება, მართალია, ჩვენს თანაგრძნობის უნარზე გავლენას ახდენს და გვაიძულებს, ადამიანების ქცევებსა და ემოციებს არაადეკვატურად ვუპასუხოთ, თუმცა ის არ ცვლის ჩვენს ზნეობრივ სტანდარტებსა და პრინციპებს, რომელთა საშუალებითაც სწორისა და არასწორის გარჩევა შეგვიძლია.
კვლევის ფარგლებში ჩატარებულ ექსპერიმენტში მონაწილეებს ჯერ არაყი დაალევინეს, შემდეგ კი მათი თანაგრძნობის ხარისხი და ზნეობრივი გადაწყვეტილებები შეაფასეს. კერძოდ, მოხალისეებს აჩვენეს სურათები, სადაც სხვადასხვა ადამიანის ემოციები იყო ასახული. არყის უფრო მაღალი დოზის მიღების შემდეგ ექსპერიმენტის მონაწილეებმა ემოციის გამომხატველ სახეებზე არაადეკვატურად დაიწყეს რეაგირება. მათ განაცხადეს, რომ მოწყენილი სახეები მათზე დადებითად მოქმედებდა, ხოლო ბედნიერი სახეები - უარყოფითად. რაც უფრო მეტი ალკოჰოლი იყო მათ ორგანიზმში, მით უფრო იკლებდა მათი თანაგრძნობა. არსებითად, რამდენიმე ჭიქამ მათში სხვისი ემოციების გაგებისა და გაზიარების უნარი შეასუსტა.
მაგრამ მკვლევრებს ასევე აინტერესებდათ, მონაწილეთა მორალზეც მოახდინა თუ არა ალკოჰოლმა რაიმე გავლენა.
ექსპერიმენტის დაწყებისას მონაწილეებს სთხოვეს, ეპასუხათ, თუ რას გააკეთებდნენ კონკრეტული მორალური დილემის დროს. მას შემდეგ კი, რაც მოხალისეებმა არაყი დალიეს, მეცნიერები დააკვირდნენ, თუ რეალურად რას მოიმოქმედებდნენ ისინი ვირტუალურ რეალობაში იმავე მორალური დილემის სიმულაციისას.
დილემა, რომლის წინაშეც მოხალისეები დააყენეს, ამ სახისა იყო: წარმოიდგინეთ, რომ სარკინიგზო ტრასაზე მდგომი ხუთი მშენებლისაკენ ვაგონი მიექანება, მათ კი მისი ხმა არ ესმით. თქვენ ფეხით მოსიარულეთა ბილიკზე, მოახლოებულ ვაგონსა და მუშებს შორის დგახართ. თქვენ წინ ძალიან დიდი, თქვენთვის უცნობი ადამიანი დგას. თუ ამ უცნობს ქვევით, რელსებზე ჩააგდებთ, მისი სხეული ვაგონს შეაჩერებს. შედეგად, ეს ერთი ადამიანი დაიღუპება; სამაგიეროდ, ხუთი მშენებელი გადარჩება. გააკეთებდით ამას?
მიუხედავად იმისა, რომ ალკოჰოლმა ექსპერიმენტის მონაწილეთა თანაგრძნობა შეასუსტა, ამას გავლენა არ მოუხდენია იმაზე, თუ როგორ განსაჯეს მათ მორალური გადაწყვეტილების მომთხოვნი ეს სიტუაცია. ვინც ფხიზელი გონებით გადაწყვიტა, რომ ხუთი მუშის გადასარჩენად ერთი ადამიანის სიცოცხლეს გაწირავდა, სიმთვრალეშიც იგივე მოიმოქმედა. ხოლო ვინც იმავე სიტუაციაში ადამიანის სიცოცხლის მსხვერპლად გაწირვაზე უარი განაცხადა, რადგან ჩათვალა, რომ შედეგის მიუხედავად მკვლელობა არასწორი იყო, მათ სიმთვრალეშიც იგივე გააკეთეს.
როგორც ჩანს, გავრცელებული შეხედულების საპირისპიროდ, ალკოჰოლი ჩვენს ეთიკურ პრინციპებს არ ცვლის. თქვენ სასმელის მიღების შემდეგაც იგივე ადამიანი ხართ, რადგან თქვენი მორალური კომპასი ხელუხლებელი რჩება. ამგვარად, მიუხედავად იმისა, რომ ალკოჰოლი გავლენას ახდენს იმაზე, თუ როგორ ვაფასებთ გარშემომყოფების ემოციებს, ჩვენს ამორალურ ქცევას სასმელს ვერ გადავაბრალებთ.
შესაბამისად, კვლევის თანახმად, რადგან ჩვენ სიმთვრალეში უცვლელად ვინარჩუნებთ ზნეობრივ საზომს, არ აქვს მნიშვნელობა, დალეული გვაქვს თუ არა - ყველა ვარიანტში ჩვენს მორალურ და ამორალურ საქციელზე პასუხისმგებელი მხოლოდ ჩვენ ვართ.
-
გადახედვასააკაშვილი ენმ-ს პარტიის ბორდის შექმნას და თავმჯდომარედ მისი კანდიდატურის განხილვას სთხოვს სააკაშვილი ენმ-ს პარტიის ბორდის შექმნას და თავმჯდომარედ მისი კანდიდატურის განხილვას სთხოვს
-
გადახედვაშესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს შესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს
-
გადახედვაოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს! ოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს!
-
გადახედვაკვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ კვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ
-
გადახედვალაზარეს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი პრეზიდენტს ჯერ არ მიუღია — მის მოსამზადებლად, მოსამართლემ 14-დღიანი ვადა აიღო ლაზარეს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი პრეზიდენტს ჯერ არ მიუღია — მის მოსამზადებლად, მოსამართლემ 14-დღიანი ვადა აიღო
-
გადახედვალავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია" ლავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია"
-
გადახედვადეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე დეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე
-
გადახედვავახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება ვახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება
-
გადახედვახაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით ხაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით
-
გადახედვარა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა რა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა
-
გადახედვაოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2 ოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2
-
გადახედვაახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება ახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება
-
-
გადახედვატაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს ტაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს
-
გადახედვარატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები რატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები
-
გადახედვაოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI ოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI
-
გადახედვაპარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა პარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა
-
გადახედვამოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით მოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით
-
გადახედვაევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე ევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე
-
გადახედვაპარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა პარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა
-
გადახედვავენერას ატმოსფეროდან კოსმოსში ნახშირბადი და ჟანგბადი ჟონავს ვენერას ატმოსფეროდან კოსმოსში ნახშირბადი და ჟანგბადი ჟონავს
კომენტარები