წარმოიდგინეთ ცხოველი, რომელიც დინოზავრს ჰგავს - ალბათ თვალწინ ღამურისებრი არსება არ დაგდგომიათ. მაგრამ თქვენი წარმოდგენები, შესაძლოა, ამიერიდან შეიცვალოს; ჩინელი პალეონტოლოგების ჯგუფმა იმგვარი ხორცოვანი ფრთების მქონე დინოზავრი აღმოაჩინა, როგორებიც თანამედროვე ღამურებს აქვთ.

დინოზავრი, სახელად Ambopteryx longibrachium, დაახლოებით 163 მილიონი წლის წინ ცხოვრობდა. როცა ჩინეთის მეცნიერებათა აკადემიის პალეონტოლოგმა, მინ უონმა ნამარხი თავის გუნდთან ერთად ჩინეთის ლიაონინის პროვინციაში, იურული პერიოდის კლდეებიდან გამოათავისუფლა, თქვა: "არადა, მეგონა, ფრინველი იყოო".

ფოტო: Min Wang / Chinese Academy of Science

ფრინველები დინოზავრებისგან განვითარდნენ, ასე რომ, ამ ორ ჯგუფს ბევრი საერთო მახასიათებელი აქვს. დოქტორ უონს ამბოპტერიქსი თავიდან ფრინველი იმიტომ ეგონა, რომ მას, თანამედროვე ფრინველების მსგავსად, შედარებით დიდი წინა კიდურები მოუჩანდა. დაახლოებით ერთწლიანი მცდელობის შემდეგ ნამარხი კლდიდან სრულიად ამოიღეს და დინოზავრისეული მახასიათებლებიც მკაფიოდ გამოიკვეთა. ერთი რამ ცხადია, ამბოპტერიქსს გრძელი თითები ჰქონდა, ეს კი ფრინველებს ნამდვილად არ ახასიათებთ.

უონის გუნდი დინოზავრის მკლავების და ტორსის გარშემო რბილი ქსოვილის ნარჩენების აღმოჩენამაც გააკვირვა. ეს ქსოვილი დინოზავრის სიცოცხლის პერიოდში კანის იმგვარ საფარს ქმნიდა, რომელიც, დიდი ალბათობით, ღამურის ფრთებს ჰგავდა, ამბობს დოქტორი უონი.

უონის მიერ შექმნილ ამ ანიმაციაში ახლადაღმოჩენილი ღამურისებრი ფრთების მქონე დინოზავრის მოძრაობა შეგიძლიათ იხილოთ. თუმცა პალეონტოლოგებს ჯერ არ დაუდგენიათ, ზუსტად როგორ დაფრინავდა ის.

ამ დრომდე ერთადერთი ღამურის მსგავსი დინოზავრი, ცხოველი სახელად Yi qi, იყო აღმოჩენილი. ამის შესახებ სამეცნიერო ჟურნალმა Nature-მა 2015 წელს დაწერა. თუმცა, რადგან აქამდე მისი მსგავსი არსების ნამარხი არავის ენახა, ზოგიერთი პალეონტოლოგი ამ აღმოჩენის მიმართ სკეპტიკურად განეწყო.

ეჭვები იმან გააჩინა, რომ Yi qi სრულიად უცნაური ქმნილება იყო.

Yi qi მეცნიერების მიერ აღმოჩენილი ღამურისებრი ფრთების მქონე პირველი დინოზავრია.

ფოტო: Dr Brian Choo / Flinders University

"ჩემი აზრით, პალეონტოლოგებისთვის რომ გეთხოვათ, ფანტაზია მოეხმოთ და არარსებული დინოზავრი დაეხატათ, ალბათ ბევრი ჩვენგანი ასეთი უჩვეულო არსების მსგავს რამეს ვერც კი წარმოიდგენდა", - ამბობს სტივენ ბრუსატი, ედინბურგის უნივერსიტეტის პალეონტოლოგი, რომელიც ახალ კვლევაში არ მონაწილეობდა. მაგრამ Yi qi-ის მონათესავე ამბოპტერიქსის აღმოჩენა, "შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ამტკიცებს იმგვარი დინოზავრების ჯგუფის არსებობას, რომელთაც ღამურის მსგავსი ფრთები ჰქონდათ".

შესაბამისად, უკვე გადაჭრით შეგვიძლია ვთქვათ - დინოზავრები ღამურის მსგავსი ფრთებით მართლაც არსებობდნენ. მკვლევართა გუნდი ახლა იმის გარკვევას ცდილობს, თუ როგორ დაფრინავდა ამბოპტერიქსი. ცხოველის ფრენის სტილი "სადღაც მფრინავი ციყვის და ღამურის ფრენის ნაზავი უნდა ყოფილიყო", - ამბობს კვლევის თანაავტორი და პალეონტოლოგი ჩინეთის მეცნიერებათა აკადემიიდან, ჯინგმაი ო’კონორი.

163 მილიონი წლის, მემბრანული ფრთების მქონე დინოზავრის, Ambopteryx longibrachium-ის ნამარხი.

ფოტო: Min Wang / Chinese Academy of Science

ბრუსატის აზრით, ამბოპტერიქსის აღმოჩენა ხაზს უსვამს იმას, რომ დინოზავრების ოჯახში მფრინავი არსებების განვითარებას რამდენიმე განსხვავებულმა სახეობამ დაუდო დასაბამი. აქამდე კი მიაჩნდათ, რომ ასეთი სახეობა მხოლოდ ის იყო, რომელიც ფრინველთა წარმოშობაზე გახლდათ პასუხისმგებელი. ბრუსატისვე აზრით, სულაც არაა დაუჯერებელი, დინოზავრების ევოლუციის შედეგად იმგვარი სახეობები შექმნილიყო, რომლებიც ისეთსავე ეკოლოგიურ როლს ითამაშებდნენ, როგორსაც დღეს მფრინავი ციყვების მსგავსი ძუძუმწოვრები ასრულებენ.

შესაძლოა, დროა, პალეონტოლოგები მიწიდან ამოთხრილმა უცნაურობებმა შოკში აღარ ჩააგდოს.

"იქნებ, შვიდმკლავიანი დინოზავრი აღმოვაჩინოთ, ან შუბლზე რქაამოზრდილი ტირანოზავრი, ან, რა ვიცი, აპკიანი ფეხების მქონე ბრაქიოზავრი", - ამბობს ბრუსატი, - "წარმოდგენა არ მაქვს! ვინ იცის, კიდევ რას მივაგნებთ. თუმცა სწორედ ესაა ის, რაც ჩვენს სფეროს ასე საინტერესოს ხდის".