1989 წლის გაზაფხულზე ჩინეთის ისტორიაში ყველაზე მასშტაბური დემოკრატიული პროტესტი დაიწყო. ასობით ათასი ჩინელი სხვადასხვა სოციალური, პოლიტიკური და ეკონომიკური ცვლილების მოთხოვნით ტიანანმენის მოედანზე შეიკრიბა.

ამავე წლის აპრილში პეკინის უნივერსიტეტის ყველაზე გავლენიანი პროფესორის, ჰუ იაობანის გარდაცვალებამ მის მოსწავლეებს საკუთარი ხედვების ღიად გამოთქმისა და პროტესტისკენ უბიძგა. სტუდენტები აპროტესტებდნენ როგორც კორუფციას, ცენზურას, ასევე, სიტყვის თავისუფლების არარსებობას. დემონსტრაციის მიზანი ჩინეთის დემოკრატიული გარდაქმნა იყო.

დემონსტრაცია თითქმის ერთი თვის განმავლობაში უწყვეტად მიმდინარეობდა. საბოლოოდ, ჩინეთის კომპარტიის გადაწყვეტილებით საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა. 4 ივნისს ცეცხლსასროლი და სხვადასხვა ლეტალური იარაღით აღჭურვილმა ჯარმა დემონსტრაციის ძალადობრივი დარბევა დაიწყო.

ჩინეთში 1989 წლის ტიანანმენის მოვლენების განხილვა აკრძალულია. დღემდე უცნობია დაღუპული დემონსტრანტების ზუსტი რაოდენობა. სხვადასხვა მონაცემებით დემონსტრაციის დარბევას 3 ათასამდე ადამიანი შეეწირა.

1989 წლის 4 მაისი — ტიანანმენის მოედანზე პირველები სტუდენტები შეიკრიბნენ

ფოტო: Peter Turnley/GettyImages

პეკინის უნივერსიტეტის სტუდენტები დემონსტრაციაზე

ფოტო: David Turnley/Getty Images

სტუდენტები უსმენენ პრო დემოკრატიული ცვლილების მომხრე გამომსვლელს

ფოტო: Peter Charlesworth/Getty Images

1989 წლის 25 მაისი — პეკინის სხავადასხვა სასწავლებლის სტუდენტები, ბანერით "ძალაუფლება ეკუთვნის ხალხს"

ფოტო: Catherine Henriette/AFP/Getty Images

საპროტესტო მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი ატარებს პრესკონფერენციას ტიანანმენის მოედანზე

ფოტო: Peter Charlesworth/Getty Images

1989 წლის 18 მაისი — ჩინელი სტუდენტების პროტესტს მუშები უერთდებიან

ფოტო: Catherine Henriette/AFP/Getty Images

მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი დემონსტრანტებს მიმართავს

ფოტო: David Turnley/Getty Images

პეკინის სამედიცინო უნივერსიტეტის სტუდენტები რამდენიმედღიანი შიმშილობის შემდეგ

ფოტო: Peter Turnley/Getty Images

მშრალი შიმშილობის მეხუთე დღეს ათეულობით სტუდენტს სამედიცინო დახმარება დაჭირდა

ფოტო: Catherine Henriette/AFP/Getty Images

დემონსტრანტები დემოკრატიის ქალღმერთის ქანდაკებას წითელი დროშით რთავენ, ფონზე მაო ძედუნის მავზოლეუმი მოჩანს

ფოტო: David Turnley/Getty Images

აღელვებული დემონსტრანტი მათ დასარბევად მიგზავნილი ოფიცერის შეკავებას ცდილობს

ფოტო: Peter Turnley/Getty Images

საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შემდეგ ტიანანმენზე მისულ ჯარს დემონსტრანტები ხშირად საკვებით უმასპინძლდებოდნენ

ფოტო: Peter Turnley/Getty Images

ასობით სტუდენტი ჯარისკაცების პირისპირ ზის და მათ შეკავებას ცდილობს

ფოტო: Catherine Henriette/AFP/Getty Images

ერთ-ერთი დემონსტრანტი მისი თანამოაზრეების შეკავებას ცდილობს, მათ პირისპირ ჯარისკაცები დგანან

ფოტო: David Turnley/GettyImages

ჩინეთის ხალხთა გათავისუფლების არმიის ჯარისკაცები ბარიერს ახტებიან

ფოტო: Thomas Cheng/AFP/Getty Images

სინგანის გამზირზე სტუდენტები ავტობუსს გზის ჩასახერგად იყენებენ, რათა ხელი შეუშალონ ტიანანმენის მოედნისკენ მიმავალ ჯარს

ფოტო: Peter Charlesworth/Getty Images

დემონსტრანტების ჯგუფი დაჭრილი თანამოაზრის დახმარებას ცდილობს

ფოტო: David Turnley/Getty Images

ჩინეთის არმიის დამწვარი ჯავშატრანსპორტიორი დემონსტრანტებთან შეტაკების შემდეგ

ფოტო: Thomas Cheng/AFP/Getty Images

დემონსტრანტები დაჭრილი მეგობრის გადარჩენას ცდილობენ

ფოტო: Manuel Ceneta/AFP/Getty Images

მგლოვიარე სტუდენტები შეტაკებებს შორის

ფოტო: David Turnley/Getty Images

1989 წლის 4 ივნისი — ცეცხლმოკიდებული ავტობუსების და ტანკების ფონზე დემონსტრანტები უკან, სინგანის გამზირზე იხევენ

ფოტო: Peter Charlesworth/Getty Images

მარადიული მშვიდობის გამზირზე გამვლელი ტანკების კოლონის პირისპირ დგას და მათ შეჩერებას ცდილობს

ფოტო: Bettmann Archive

5 ივნისის დილა — დაღუპული დემონსტრანტები სახელდახელოდ მოწყობილ პროზექტურაში

ფოტო: David Turnley/GettyImages

მგლოვიარე დედა მას შემდეგ, რაც საკუთარი შვილის დაღუპვის შესახებ გაიგო

ფოტო: David Turnley/Getty Images

ტიანანმენისკენ მიმავალ გზაზე სტუდენტებმა ოცი ჯავშანტრანსპორტიორი გაანადგურეს

.

ფოტო: Manuel Ceneta/AFP/Getty Images

ადგილობრივი მაცხოვრებელი ტანკების მიერ განადგურებულ ველოსიპედებს უყურებს

ფოტო: Peter Charlesworth/Getty Images

ბავშვი ველოსიპედით სინგანის გამზირზე, აქციის დარბევის შემდეგი დილა

ფოტო: Peter Charlesworth/Getty Images