რვაფეხებზე დაკვირვება გვაჩვენებს, რომ ადამიანი შეიძლება ცნობიერების მქონე ერთადერთი არსება არ იყოს
სიახლე არაა, რომ რვაფეხები გასაკუთრებული ინტელექტით გამოირჩევიან. მათი შესაძლებლობები შთამბეჭდავია. რვაფეხებს შეუძლიათ, ადამიანის სახე ამოიცნონ, სხვადასხვა თავსატეხი ამოხსნან , ან წყალი მიასხან ნათურას, რომელიც თვალებში ანათებთ, რათა ის გადაწვან. ეს მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია იმ საინტერესო ქცევებისა, რომლებიც რვაფეხებს ახასიათებთ. სიდნეისა და ნიუ-იორკის უნივერსიტეტების ფილოსოფიის პროფესორი პიტერ გოდფრი-სმიტი ამბობს, რომ რვაფეხები დედამიწის მკვიდრი სახეობებიდან უცხოპლანეტელებთან ყველაზე ახლოს მდგომი ცხოველები არიან.
ევოლუციური გადმოსახედიდან, ადამიანებსა და რვაფეხებს ბევრი არაფერი აქვთ საერთო. ჩვენი თვალები, ტვინი თუ კიდურები სრულად განსხვავებულად ჩამოყალიბდა და სავარაუდოდ, ჩვენ და რვაფეხები შთამბეჭდავ კოგნიტიურ უნარებამდეც სხვადასხვა გზით მივედით.
"დედამიწაზე უცხოპლანეტელი სახეობა რომ გვყავდეს, მისი და ადამიანის საერთო წინაპრის მოძებნა ყველაზე რთული იქნებოდა - ზუსტად ისე, როგორც რვაფეხების შემთხვევაშია", - ამბობს გოდფრი-სმიტი, რომელმაც რამდენიმე თვის წინ რვაფეხების ცნობიერების შესახებ წიგნი დაწერა, - "შეიძლება უცხოპლანეტელებს ვერასდროს შევხვდეთ, მაგრამ რვაფეხები მათთან ყველაზე მიახლოებული არსებები არიან. ჩვენს სახეობებს შორის ისტორიული კავშირი არსებობდა, მაგრამ ძალიან დიდი ხნის წინ".
თუ რომელი ორგანიზმი ადამიანისა და რვაფეხის საერთო წინაპრად შეიძლება ჩაითვალოს, ის რამდენიმე ათასი ნეირონის მქონე ჭიაყელის ზომის არსება უნდა ყოფილიყო. ამის შემდეგ კი ჩვენი განვითარების გზები გაიყოფოდა.
რამ აფიქრებინა მეცნიერებს, რომ რვაფეხებს ცნობიერება აქვთ?
რვაფეხები ცნობისმოყვარეობის ნიშნებს ამჟღავნებენ. მათ გარემოს შესწავლა, შეფასება და გადაწყვეტილებების მიღება შეუძლიათ. რა თქმა უნდა, დასაშვებია, რომ ისინი ცნობიერების იმიტაციას ახდენდნენ, თუმცა რვაფეხები ისეთ დავალებებსაც ასრულებენ, რომელთა გადალახვაც ადამიანების შემთხვევაში ცნობიერების გამომჟღავნებას მოითხოვს.
"სიახლესთან გამკლავება, როცა მას პირველად ეჩეხები, ადამიანების შემთხვევაში ცნობიერ საქციელად ითვლება", - ამბობს გოდფრი-სმიტი.
ცხოველებში ან ადამიანებში ცნობიერების არსებობის განსაზღვრა შეუძლებელია. თქვენ დაზუსტებით ვერასდროს გეცოდინებათ, აქვს თუ არა თქვენს მეგობარს ცნობიერება (თქვენ გარშემო მყოფი ადამიანები შესაძლოა თავს ცნობიერ არსებებად გაჩვენებდნენ, მაგრამ სინამდვილეში უსულო რობოტები იყვნენ, რომლებიც ცნობიერების იმიტაციას ახდენენ). ჩვენ ამ საკითხზე მხოლოდ ვარაუდის გამოთქმა შეგვიძლია.
თუ ადამიანებისა და რვაფეხების ასეთ შორეულ ნათესაობას გავითვალისწინებთ, იმ დასკვნამდე მივალთ, რომ ცნობიერება დედამიწაზე ორჯერ განვითარდა. მეცნიერებს სჯერათ, რომ შეიძლება დამოუკიდებელი აზროვნების ორზე მეტი ტოტიც არსებობდეს.
მნიშვნელოვანია იმის გარკვევაც, ცნობიერება "სამყაროსთვის ადვილად წარმოებადი პროდუქტია" თუ "წარმოუდგენლად უცნაური, თითქმის ანომალური მოვლენა". არსებულ არგუმენტებზე დაყრდნობით, ცნობიერება არც ისეთი იშვიათი რამაა, როგორიც ერთი შეხედვით ჩანს. სავარაუდოდ, ცხოველების ევოლუცია თავიდან რომ გადავათამაშოთ, მსგავსი ფორმის სუბიექტურ აზროვნებამდე მაინც მივალთ. ბიოლოგიურ დონეზე ამ თეორიას გამართლება ნამდვილად აქვს.
-
გადახედვაკინოცენტრმა დაფინანსება შეგვიწყვიტა — თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი კინოცენტრმა დაფინანსება შეგვიწყვიტა — თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი
-
გადახედვასააკაშვილი ენმ-ს პარტიის ბორდის შექმნას და თავმჯდომარედ მისი კანდიდატურის განხილვას სთხოვს სააკაშვილი ენმ-ს პარტიის ბორდის შექმნას და თავმჯდომარედ მისი კანდიდატურის განხილვას სთხოვს
-
გადახედვაშესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს შესაძლოა, არამიწიერი სიცოცხლე იისფერი ბაქტერიების სახით არსებობდეს
-
გადახედვაოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს! ოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს!
-
გადახედვაკვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ კვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ
-
გადახედვალაზარეს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი პრეზიდენტს ჯერ არ მიუღია — მის მოსამზადებლად, მოსამართლემ 14-დღიანი ვადა აიღო ლაზარეს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი პრეზიდენტს ჯერ არ მიუღია — მის მოსამზადებლად, მოსამართლემ 14-დღიანი ვადა აიღო
-
გადახედვალავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია" ლავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია"
-
გადახედვადეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე დეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე
-
გადახედვავახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება ვახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება
-
გადახედვახაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით ხაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით
-
გადახედვარა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა რა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა
-
გადახედვაოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2 ოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2
-
გადახედვაახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება ახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება
-
გადახედვატაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს ტაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს
-
გადახედვასაფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია საფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია
-
გადახედვაოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI ოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI
-
გადახედვასადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა სადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა
-
გადახედვაპარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა პარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა
-
გადახედვამოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით მოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით
-
გადახედვაევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე ევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე
-
გადახედვაპარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა პარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა
კომენტარები