კვანძების მეცნიერება - ანუ რატომ იხლართება ყურსასმენები?
დახლართული ყურსასმენები და სადენები ჩვენი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. როდესაც ქუჩაში მიდიხარ და დახლართული ყურსასმენების გახსნაში ძალიან დიდ დროს ხარჯავ, ყველაზე წყნარი ადამიანიც რომ იყო, მაინც გამოხვალ მწყობრიდან. ალბათ, ხშირად დაგიდიათ ჩვეულებრივ მდგომარეობაში ყურსასმენები, მაგრამ, წასვლისას მაინც დახლართული დაგხვედრიათ. რატომ? მოდი, გავიგოთ, რა იწვევს სადენების გადახლართვას? რა პასუხი აქვს მეცნიერებას? ან მათემატიკას?
ორმა ფიზიკოსმა, სიმების სიმაღლიდან დაგდების ექსპერიმენტითა და მათემატიკური მოდელების გამოყენებით, ახსნეს თუ როგორ იქმნება კვანძები და რა ფაქტორები იწვევს ყველაზე ჩახლართული კვანძის წარმოქმნას. კვლევა, რომელიც ნათელს ჰფენს ამ ყოველდღიურ ტანჯვა-წამებას, ჯერ კიდევ 2007 წელს, Proceedings of the National Academy of Sciences-ში გამოქვეყნდა.
„ძალიან მცირე ექსპერიმენტული სამუშაო იყო ჩასატარებელი, რომ კვანძთა თეორია რეალურ, ფიზიკურ კვანძთა კლასიფიკაციასა და ანალიზისთვის მოგვერგო“. ამბობს კვლევის მთავარი ავტორი დუგლას სმიტი კალიფორნიის უნივერსიტეტიდან.
ყველაფერი გაკვანძული
სმიტმა და მისმა კოლეგა დორიან რეიმერმა ჩაატარეს ექსპერიმენტები, სადაც მათ სიმი ყუთში ჩააგდეს და 10 წამის განმავლობაში ატრიალებდნენ (ერთი ბრუნი ერთ წამში). სიმის ჩაგდების ექსპერიმენტი 3 ათასჯერ გაიმეორეს, თან სიმის სიგრძესა და სიმყარეს ცვლიდნენ, ასევე ყუთის ზომასა და ტრიალის სისწრაფეს.
ფოტოებითა და ვიდეოებით დადგინდა, რომ: 0,46 მეტრზე მოკლე სიმები არ წარმოქმნიან კვანძს; კვანძის წარმოქმნის ალბათობა საკმაოდ გაიზარდა 0,46-დან 1,5 მეტრამდე. ამ სიგრძის შემდეგ კი, ალბათობა არ გაზრდილა.
დაკვირვებები მხოლოდ აქამდე მივიდა. „შეუძლებელია, განასხვაო კვანძები ერთმანეთისგან მხოლოდ შეხედვით“. - ამბობს რეიმერი.
რეიმერმა კომპიუტერული პროგრამა შექმნა, რათა თავისი დაკვირვებების სიმულაციები შეექმნა. მოდელიდან მათ შექმნეს კვანძის გამარტივებული „სიცოცხლის ციკლი“ ოდნავ გაკვანძულიდან საშინლად დახლართულამდე. როგორც კი დავარდება სიმი, ის საერთო ცენტრის მქონე კოჭებს წარმოქმნის. შემდეგ, სიმი თავისუფალია და კოჭებში გადაიხლართება. ალბათობა იმისა, რომ ის გადაკვეთს კოჭას ქვემოდან ან ზემოდან და მარჯვნივ ან მარცხნივ გაჰყვება გზას, 50%-ია.
საუკეთესო კვანძი ძალიან დრეკადმა, გრძელმა სიმმა წარმოქმნა. „ძალიან დიდ კონტეინერში მოთავსებული დრეკადის სიმის გაკვანძვის ალბათობა უფრო დიდია, ვიდრე მყარისა, რომელიც პატარა კონტეინერში დევს“, განუცხადა სმიტმა LiveScience-ს.
თუმცა, რეალურ ცხოვრებაში, ადამიანთა უმეტესობა სადენებს ყოველდღიურ რეჟიმში არ აბრუნებს და ატრიალებს. სმიტმა განცხადებით, კვანძების წარმოსაქმნელად მხოლოდ ბრუნვა და სიმაღლიდან ვარდნა არ არის საჭირო, ნებისმიერი სახის მოძრაობა საკმარისია.
ყურსასმენებს რომ იხსნით და ჯიბეში იდებთ, ამ დროს პატარა სადენები ოდნავ მაინც ირხევიან ან მოძრაობენ. შესაბამისად, არ გაგიკვირდეთ თუ საშინლად გადახლართულ ყურსასმენებს ამოიღებთ. ასეთია ბუნების კანონი.
კვლევის ავტორები კი გვირჩევენ, რომ თუ არ გვინდა, გადაგვეხლართოს ყურსასმენები, სადენები ან სიმები, ისინი უნდა დავახვიოთ კოჭაზე, რათა მოძრაობის საშუალება არ მივცეთ.
მადლობა მათ, თუმცა ეს მათ გარეშეც ვიცოდით.
-
გადახედვაბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე ბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე
-
-
გადახედვასაქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე საქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე
-
გადახედვამასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს მასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს
-
გადახედვამედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ მედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ
-
გადახედვაროგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა როგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა
-
გადახედვავინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით ვინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით
-
გადახედვა340 000 ლარზე მეტი ოდენობის თანხის თაღლითურად დაუფლების ფაქტზე, ორ პირს ბრალდება წარედგინა 340 000 ლარზე მეტი ოდენობის თანხის თაღლითურად დაუფლების ფაქტზე, ორ პირს ბრალდება წარედგინა
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: რეალურად, ვდგავართ ძალიან დიდ გზაჯვარედინზე — ან ევროპა ან რუსეთი მამუკა ხაზარაძე: რეალურად, ვდგავართ ძალიან დიდ გზაჯვარედინზე — ან ევროპა ან რუსეთი
-
გადახედვაინტერნეტის სიჩქარე რამდენიმე მილიონჯერ გაზარდეს — როგორ გადაიტანეს წამში 301 ტერაბიტი ინტერნეტის სიჩქარე რამდენიმე მილიონჯერ გაზარდეს — როგორ გადაიტანეს წამში 301 ტერაბიტი
-
-
გადახედვაფრინველის გრიპი ძროხებში ვრცელდება — რა უნდა ვიცოდეთ ფრინველის გრიპი ძროხებში ვრცელდება — რა უნდა ვიცოდეთ
-
-
გადახედვაახალი სურათი ჩვენი გალაქტიკის შავი ხვრელის მაგნიტური ველის სტრუქტურას გვიჩვენებს ახალი სურათი ჩვენი გალაქტიკის შავი ხვრელის მაგნიტური ველის სტრუქტურას გვიჩვენებს
-
გადახედვა2023 წელს შემცირდა ქორწინების, განქორწინების და შობადობის მაჩვენებელი — საქსტატი დემოგრაფიულ მაჩვენებლებს აქვეყნებს 2023 წელს შემცირდა ქორწინების, განქორწინების და შობადობის მაჩვენებელი — საქსტატი დემოგრაფიულ მაჩვენებლებს აქვეყნებს
-
გადახედვაკვლევის მიხედვით, თაობიდან თაობამდე ტვინების ზომა იზრდება — რას შეიძლება ნიშნავდეს ეს კვლევის მიხედვით, თაობიდან თაობამდე ტვინების ზომა იზრდება — რას შეიძლება ნიშნავდეს ეს
-
გადახედვაემა სტოუნს Poor Things-ის რეჟისორის ახალ ფილმში ვიხილავთ — ნახე ტრეილერი ემა სტოუნს Poor Things-ის რეჟისორის ახალ ფილმში ვიხილავთ — ნახე ტრეილერი
-
გადახედვაბაკურიანში, თოვლის მასაში ერთი ადამიანია მოყოლილი — ადგილზე მუშაობენ მაშველები ბაკურიანში, თოვლის მასაში ერთი ადამიანია მოყოლილი — ადგილზე მუშაობენ მაშველები
-
გადახედვალაზარე გრიგორიადისის საქმეზე დასკვნითი სხდომა კვლავ გადაიდო ლაზარე გრიგორიადისის საქმეზე დასკვნითი სხდომა კვლავ გადაიდო
-
გადახედვა2026 წელს ასტრონავტები მთვარეზე მცენარეებსაც წაიღებენ 2026 წელს ასტრონავტები მთვარეზე მცენარეებსაც წაიღებენ
-
გადახედვააზერბაიჯანი ევროკავშირისა და აშშ-ის სომხეთთან დაგეგმილი შეხვედრის გამო აღშფოთებულია აზერბაიჯანი ევროკავშირისა და აშშ-ის სომხეთთან დაგეგმილი შეხვედრის გამო აღშფოთებულია
კომენტარები