ალბათ, არაერთ სიტუაციაში, თუნდაც შამფურებზე მწვადის შეწვისას, თქვენც შეგინიშნავთ, რომ ხე იწვის, მეტალი კი არა. ეს მასალაში არსებულ ქიმიურ ბმებსა და იმ ენერგიაზეა დამოკიდებული, რომელიც ამ ბმების გადასხვაფერების ან გაწყვეტისთვისაა საჭირო.

ასევე იხილეთ: რა კავშირშია თქვენი მწვადი გლობალურ დათბობასთან

პირველ რიგში, უმჯობესი იქნება, თუკი წვის მეცნიერებას მიმოვიხილავთ (საკითხზე დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად შეგიძლია, ეს სტატია იხილო, რომელშიც ცეცხლით რამდენიმე საინტერესო ხრიკსაც გასწავლით).

ცეცხლის ასანთებად სამი კომპონენტია საჭირო: ჟანგბადი, სითბო და საწვავი (წვის სამკუთხედი). ჟანგბადი ჰაერის შემადგენელი აირია, რომლის ნაკლებობასაც ჯერჯერობით ნამდვილად არ ვუჩივით. სითბოს წარმოქმნა ხახუნით (მაგალითად, ასანთის ანთების შემთხვევაში) ანდა სანთებელას საშუალებით შეგვიძლია. ხოლო ბოლო კომპონენტს რაც შეეხება, საწვავია ყველაფერი, რაც იწვის. როგორც წესი, იგი ორგანული ნივთიერებისაგან დამზადებული ნებისმიერი რამ შეიძლება იყოს.

ამ შემთხვევაში ორგანულს იმ მოლეკულებს ვუწოდებთ, რომლებიც ქიმიური ბმებით ერთმანეთთან დაკავშირებული ნახშირბადისა და წყალბადის ატომებისაგან შედგება, ზოგჯერ კი ჟანგბადის, ფოსფორის, აზოტისა და სხვა ელემენტების ატომებსაც შეიცავს.

წვა ქიმიური რეაქციაა, რომლის დროსაც შედარებით სუსტი ბმების მქონე არასტაბილური სისტემიდან ენერგია გამოიდევნება. აღსანიშნავია, რომ ყველაფერი მეტი სტაბილურობისაკენ ისწრაფვის, განსაკუთრებით კი ორგანული მოლეკულები. მარტივად აალებადი მასალები, მათ შორის ხე და ქაღალდი, ცელულოზისაგანაა აგებული. ეს უკანასკნელი კი მოლეკულაა, რომელიც ბმებით ერთმანეთთან დაკავშირებული ნახშირბადის, წყალბადისა და ჟანგბადისგან შედგება.

წვის შედეგად ბევრი ენერგია გამოიყოფა, რადგან სისტემა შედარებით დაბალ ენერგეტიკულ დონეზე დაგვყავს, ენერგია კი სადღაც უნდა წავიდეს.

როდესაც ხისგან დამზადებულ საგანს ცეცხლი ეკიდება, მისი შემადგენელი ცელულოზა ნახშირორჟანგად და წყლის ორთქლად იშლება — ძლიერი ბმების მქონე საკმაოდ სტაბილურ მოლეკულებად. ამ ქიმიური რეაქციისაგან გამოყოფილი ენერგია აირში არსებულ ატომებს აღაგზნებს, რომლებიც შედეგად თვალით შესამჩნევ სინათლეს, ალს, გამოყოფს.

ხისგან და მეტალისგან დამზადებულ საგნებს ის განასხვავებს, თუ რამდენად კარგად შეუძლია მასალას ენერგიის განაწილება, რომელსაც მას ცეცხლი გადასცემს. ამას ქიმიური ბმების სიძლიერე განაპირობებს: მეტალში არსებული ძლიერი ბმები მარტივად არ წყდება, ამიტომაც მისგან დამზადებული საგნები ენერგიას კარგად შთანთქავს და ფანტავს (სწორედ ამ მიზეზითაა შეხებისას ცხელი); ამის საპირისპიროდ, ხეში ქიმიური ბმები ასეთი ძლიერი არაა, ამიტომაც იგი ალისაგან მიღებულ ენერგიას ვერ შთანთქავს, შესაბამისად, ცეცხლი ეკიდება და ენერგიას გამოყოფს.

აღსანიშნავია ისიც, რომ შესაძლოა, სითბოს შთანთქმის უნარის გაძლიერებამ ხის წვა შეაფერხოს. მაგალითად, თუკი ალს წყლით სავსე ქაღალდის ჭიქას მივუშვერთ, იგი არ დაიწვება, ვინაიდან ჭიქაში არსებულ წყალს სითბოს შთანთქმა შეუძლია.

გასათვალისწინებელია, რომ ზოგიერთი მეტალი მაინც იწვის. ამგვარი ადვილაალებადი ლითონები, მათ შორის კალიუმი და ტიტანი, ფეიერვერკების დასამზადებლადაც გამოიყენება. მათში მეტალები ფხვნილის სახითაა, შესაბამისად, ისინი სითბოს წყალობით ჟანგბადთან ბევრად სწრაფად შედის რეაქციაში. ფეიერვერკების განსხვავებულ ფერებში წვას კი პროცესში გამოყოფილი ენერგიის რაოდენობა განაპირობებს.